-

23 марта 2015

Түрэ хурим

1422

Оролто үгэ

"Ганса сусал гал болохогүй, ганса хүн айл болохогүй"

Буряад хурим, түрын ёһо заншалнуудтай та бүгэдэеэ танилсуулха зорилго энэ удаа хэбэбди.

19 марта 2015

Хэшээхэ, сээрлэхэ зүйлнүүд

1925

Хүнүүдэй хоорондын харилсаанай сээр

Ямаршье хүнтэй ярилдахадаа, зэргэсэн түрүүн һуухые, ташаагаа тулахые, бодомжогүй үгэ хэлэхые сээрлэхэ шухала. Хахир шангаар дуугархые “муу хүнэй дуун ехэ, мохоо хутагын мүр ехэ” гэдэг ушар бии.

19 марта 2015

Эрын гурбан наадан

12326

Гүйгөөшын амжалта унагшаһаа

Хүнэй хани болохо морин эрдэниин эрдэм олон: хатарша, жороо, гүйгөөшэ, хүндэ ашаанай, ута аянай ябадалша морид байха.

19 марта 2015

Эрын гурбан наадан

13001

Номо эрдэни

Номонь боди сагаан сэдьхэлэй тэмдэг,
Һурша годлинь мэргэн бодолой тэмдэг –
Боди сэдьхэл, мэргэн бодол,
Нэгэдэбэл хүсэл бүтэхэ мүн

19 марта 2015

Эрын гурбан наадан

12464

Һур харбалга. Л. Линховоин

Энэ наадые урдань һур харбаан гэдэггүй, миин лэ һур гэжэ нэрлэдэг һэн. Имагтал энэ наадан эрэгтэйшүүлэй зугаа байгаа. Энээнээ ехэл хүндэтэйгөөр һанадаг, бэшэ бэшэ наадан зугаануудтай жэшэшэгүй дээгүүр тоолодог байгаа юм даа.

19 марта 2015

Эрын гурбан наадан

13248

Эрын гурбан наадан тухай

Жаргалта Буряадайм, Буряадайм
Жабхаланта дуунууд, дуунууд.
Сурхарбаан дээрэ сууряатан зэдэлнэ.
Сурхарбаан, сурхарбаан, сурхарбаан.

Үг. Баатар Батоевой

19 марта 2015

Эрын гурбан наадан

13533

Һур харбаан

Номые үхэрэй гү, али томо амитанай эбэрые хабтайлгаад, арадань малай шүрбэhэ зузаанаар няагаад, шүрбэhэн дээрээ үшөө хуhанай үйhэ няажа хэдэг юм hэн. Хүбшыень татаха оноонуудые яhаар, эбэрээр хэдэг байгаа.

19 марта 2015

Эрын гурбан наадан

13192

Мори урилдаан

Монгол угсаатан эгээл һүүлдэ ерэһэн мориие илажа гараһан моринтой адляар магтажа, урмашуулгын шан барюулдаг.

19 марта 2015

Эрын гурбан наадан

13092

Бүхэ барилдаан

Х-ХII зуун жэлдэ найр нааданай үедэ бүхэ барилдаанай болоходо, хуураар наадажа, хүгжэм хабсаруулдаг байһан юм ха. Гол голойхид өөр өөрынгөө бүхэнүүдые табидаг байгаа.

19 марта 2015

Эрын гурбан наадан

12348

Сурхарбаанай түүхэһээ

1918 оной апрелиин 22-то Совет правительство Бүгэдэ ниитын сэрэгэй һуралсал (Всеобуч) тухай Декрет гаргаа һэн. Энэ Декрет Соведүүдэй орон дотор физкультурын хүдэлөөе үргэнөөр хүгжөөхэ хэрэгтэ эхи табиһан байгаа.

19 марта 2015

Сагаалган

13873

Арбан хоёр жэлэй магтаал

Алтан дэлхэйдэ нүхэтэй,
Алтан таряан эдеэтэй,
Адхын шэнээн бэетэй
Ама сагаан Хулгана жэл.

19 марта 2015

Сагаалган

12748

Аба эжыгээ золгоорой

Үбэлэй хүйтэнэй һүүлшын үдэр,
Өөдэлхэ хабарай эхин үдэр,
Үлзытэ Шэнын нэгэнэй үдэр
Аба эжыдээ айлшалжа ошоорой!

19 марта 2015

Сагаалган

12641

Сартуулай Сагаалган

Эртэ урда сагта сартуул буряад зон сагаа һарын найр наадые намарай сагта хэдэг байгаа. Энээн тухай Буряадай түрүүшын эрдэмтэн Доржо Банзаров иигэжэ бэшээ: «Сагаа һара» гэһэн нэрэнь «цагаа» гэһэн үгэһөө бии болоо. «Цагаа» (творог) гээшые намарай сагта хэдэг ха юм. Намарай баян сагта үнеэнэй һүнэй дэлгэржэ, сагаан эдеэнэй хүнэг һабаар халиха хаһада сагаа, аарсаяа торхо соогоо хэжэ, үбэлдөө эдихэеэ хадагалдаг үе байгаа.»

19 марта 2015

Сагаалган

2196

Монголой Цагаан сар тухай

Монгол угсаата арадууд сагаан сэдьхэл, арюун сагаан һанаа, алибаа арюун нангин бүхэниие сагаан үнгэтэй адли шэнги хүндэлэн, һүн шэнги сагаан гэжэ хэлсэдэг байна. Тиигэжэл сагаан һарые Сагаалган гэжэ нэрлээ юм ааб даа. Сагаан һара гээшэ эртэ урда сагһаа монголшуудай элинсэг хулинсагуудай тэмдэглэжэ байһан арадай заншалта һайндэр юм.

Л. Ганболд

19 марта 2015

Сагаалган

2158

Сагаалган

Буряад зон оройдоол ганса һайндэртэйбди гэдэг һэн. Тэрэнь сагаалган юм. Сагаалган хабарай эхин һарын нэгэнэй үдэр болодог байгаа. Минии һуража байхада, бидэниие сагаалганда гурбан хоногоор табидаг һэн.

Лодон Линховоин

19 марта 2015

Сагаалган

141766

Сагаан һарын үреэлнүүд

Сэгээн бодолтой,
Сэхэ харгыдаа буянтай
Сагаан сэдьхэлэй
Арюун аялга залгая!
Үнэр жаргалтай,
Үнэн заншалдаа
Үндэр удха олгоё!

19 марта 2015

Сагаалган

4199

Сагаалганай амаршалга

Алтан һайхан Буряадтаа,
Амгалан тайбан ажаһуудаг
Арад бүхэнии амаршалнаб!

Михаил ШИРАПОВ

19 марта 2015

Сагаалган

2547

Хадагаар золгохо гурим

Хадагаа хүлеэжэ абаад, зүүн гар дээрээ баруун гараараа нугалжа эбхээд, үбэртэлдэг. Энэ хадаа дээдын бэлэгые ёһолон хүндэлжэ абаһанай тэмдэг гээшэ.
Хадагые ганса гараараа дундаһаань шүүрэн абадаггүй.
Хадаг абаад, иишэ тиишэнь табидаггүй, харин эгээл хүндэтэй дээрэ, сарюун сэбэр газарта табидаг.

Бата-Мүнхэ Жигжитов

19 марта 2015

Сагаалган

2245

Буддын шажанай заншалнуудай удха

Һарын литээр Шэнэ жэлэй эхилтэр дүрбэн үдэрэй туршада Буддын шажанай бүхы дасан дугангуудта хурал үнгэргэгдэжэ, 17 хоног соо уншалганууд болодог.

19 марта 2015

Сагаалган

2128

Сагаалганай гурим ёһо

Шэнэ һарын гарахаһаа хоёр хоног урид “Дүгжүүбэ” болодог. Энэ юум гэбэл, “Дүгжүүбэ” гээшэмнай “ЖАРА” гэһэн удхатай.