Сарюун талада соёлой шэнэ гуламта мүндэлхэнь

1970-аад онуудта Оёорой совхозой захирал Сергей Матвеевич Филипповэй үүсхэл оролдолгоор ажахын түб hууринда шэнэ Соёлой байшан баригдажа эхилээ hэн. Тиихэ үедэ нютагай hү hаалиин фермэ дээрэ нэгэ таhалга амяарлаад, кино харуулдаг байhан юм.
1979 ондо Соёлой байшан нээгдэжэ, нютагайхид ехээр баярлаа бэлэй. Шэнэ мебель, тайзанай шэмэглэл, хүгжэмэй зэмсэгүүд, hайн дуранай артистнуудай үмдэхэ гоё гэгшын хубсаhан тиихэдэ абтаа бэлэй.



Соёлой байшанай захиралаар В.Ж.Урбанеева, уран hайханай хүтэлэгшөөр В.Б.Цыренова томилогдоhон юм. Дуу хүгжэмэй ансамбль байгуулаад, «Мечта» гэhэн нэрэ үгөө hэн. Тэрэ үедэ хаа хаанагүй иимэ ВИА түхэлэй бүлгэмүүд бии болоhон. Хүгжэмшэд Сергей Гармаев, Сергей Аманжулов, Николай Дроздов, Виктор Барбашин, Сергей Тугаринов гэгшэд хүсэл эрмэлзэлтэй, урагшаа hанаатай зон байгаа. Аймагай, республикын хэмжээнэй соёлой харалгануудта ажахыгаа нэрэ хүндэтэйгээр түлөөлэгшэ hэн.

1982 ондо Соёлой байшанай захиралай тушаалда З.Н.Молонова, уран hайханай хүтэлэгшөөр В.Р.Ринчинов хүдэлжэ эхилээ. Владимир Романович Ринчинов түрэлхиин бэлигтэй хүгжэмшэн, дуу зохёодог бэлэй. Хүнэй баяр жаргал аялга абяандаа шэнгээhэн хүгжэм гэжэ байдаг ха юм даа. Иимэ хүгжэм шагнаhан зонойшье hүр hүлдэ hэргэдэг. Нютагай, аймагай зон Оёорой ансамблиин уран бэлиг hайшаан дэмжэдэг hэн.

Тэрэ жэлдэ Оёорой совхозой экономикын болон соёлой үдэрнүүд ехэ амжалтатай үнгэрөө hэн. Оёорой ДК тиихэдэ аймагай эрхим соёлой гуламтануудай зэргэдэ ороhон юм.

1990-ээд онуудай хуймаатай, худхаляатай, мүнгөөр дутамаг хүшэр сагта ажахын захирал С.М.Филипповэй ашаар Оёорой совхоз hалан hандараагүй, бүтэн үлэhэн түүхэтэй.



Тэрэ сагта ажахын захиргаан Соёлой байшанай хоёрдохи дабхар эзэлдэг hэн. 2010 ондо захиргаан ондоо байшанда зөөгөөд, мүнгэнэй дуталдаhан ушараар Соёлой ехэ байшан дулаагаар хангагдахаяа болиhон юм. Дулаахан болоходо, гансал номой сан эндэ хүдэлдэг бэлэй. 

Оёор нютагта 1053 хүн ажаhуудаг. Тэдээн соо 320 — залуушуул, 248 — наhажаал зон, 266 хүүгэд болоно. 

Эдэбхи ехэтэй наhажаал зон 2015 ондо «Булаг» гэжэ дуунай бүлгэм эмхидхэбэ. Һаруул сагаан сэдьхэлhээ мүндэлhэн hайхан дуунда дуратай 14 хүн энэ бүлгэмдэ ябадаг. 

Дуушадта хэрэгтэй тайзанай hайхан хубсаhа оёхо хэрэг гарахада, тусхай оёдолой цех байгуулба. Оёдолой таhаг саашадаа «Булаг» ТОС болон хүгжэhэн байна. Грант шүүгээд, 150 мянган түхэригтэ оёдолой элдэб түхэлэй машинануудые абаа, ажалынь түргэн мүртөө ороо hэн.



«Булагай» уран оёдолшод сартуул буряад хубсаhа оёхоhоо гадна Оёор нютагай хажууда оршодог Сартуул-Булагай дасанай захилаар шажанай тусхай шэмэг зүйлнүүдые оёдог юм. Буряад угсаатанай заншалта маягаар гарай бэлэгүүд болохо жэжэ зүйлнүүдые урлан оёжо, аймагай болон уласай хэмжээнэй үзэсхэлэн, харалгануудта табижа, яhала мэдээжэ болонхой. 

Нютагай зон, мүн ажахые 48 жэлдэ хүтэлhэн габьяатай, Буряад Уласай хүндэтэ эрхэтэн, олон орден, медальда хүртэhэн С.М.Филиппов түрүүтэй хамтын суглаан бүхэндэ Соёлой байшанай заhабарилгын асуудал табидаг байгаа. «2019 ондо Буряад Уласай соёлой сайд түрүүтэй яаманай мэргэжэлтэдэй бүлэг Зэдын аймагаар ябажа, соёлой гуламтануудай байдал хараhан юм. Оёорто ерэхэдэнь, С.М.Филиппов соёлой сайд С.Б.Дагаеватай уулзажа, Соёлой байшан hэргээн заhабарилха, соёлой ажал хамтын хүсөөр эдэбхижүүлхэ тухай хөөрэлдэhэн юм» гэжэ Зэдын аймагай захиргаанай Соёлой управлениин дарга Софья Очирова бэшэhэн байна.

«Соёл» гэhэн Үндэhэн түсэлэй шугамаар Оёорой Соёлой байшан заhабарилгада федеральна бюджедhээ 6 418 960 түх., уласай бюджедhээ 385 140 түх. hомологдоно. А.Н.Ванжиловай хүтэлбэри доро ООО Строительно-производственная торговая компания «Омега» гэжэ эмхи барилгын ажал бэелүүлнэ.



Үнгэрhэн 2020 ондо зэрэлгээтэ Зэдын аймаг байгуулагдаhаар 85 жэлэйнгээ жабхаланта ой угтаха гэжэ байгаа. Заншалта ёhоор Сурхарбаан наадаяа, соёлой ехэ hайндэр бэлдэжэ, хүн зоноо баярлуулха, сэдьхэл зүрхыень хужарлуулха байгаал даа. Гэбэшье 2020 ондо бүхы дэлхэйгээр аймшагтай хамшаг коронавирус үбшэн дэлгэржэ, найр нааданууд хорюултай болошоо бэлэй.

Мүнөө жэлэй намар хэжэг үбшэнэй хүсэн бууража, үни хүлеэгдэhэн Соёлой байшанайнгаа нээлгын баяр ёhололдо Оёорой зон бултаараа сугларжа, урма баяртай сэдьхэлэй зугаа дэлгэхэ гээд найдая.