Уран зохёол
«Би талын басаганби»
16 марта 2023
3378
Түнхэнэй Мүнхэ Сарьдагай нэрэмжэтэ уран зохёолой нэгэдэлэй хүтэлбэрилэгшэ, уянгата поэт Елена Цыбикжаповагай дурасхаалда
«Буусаяа магтажа, булжамуурхан шубуундал дуулаалби», «Найжа талам энхэржэ, наhанай юрѳѳл үргѳѳ hэн», «Сэлгеэхэн нугадаа сэнгэжэ,/ Сэсэгхэн шэнгеэр hалбарhан, /Дүүнэрээ дахуулан наадажа, /Дуулимхан боорёороо оодорhон» жаргалтай эдир бага наhан тухай уянгата мүрнүүдээ зэдэлүүлhээр, Түгнын сагаан hүнинүүдые түүрээн магтаhаар, уянгата поэт Елена Цыбикжапова буряад уран зохёолдо ороhон байна.
Елена Цыбикжапова
Би талын басаганби —
ая гангадаа дурлаhан,
Бурьялма булагайнгаа уhа
уужа ехэ болоhон,
Унагадай урилдаhан хонохосог соо
хүльбэржэ наадаhан,
Урда шугынгаа шууяан соо
шүлэгүүдээ бэшэhэн
талын басаганби.
Би талын басаганби —
нагасанартаа мээхэй үндыhэн,
Булжамуурхан газартаа дурлажа,
боори дободоо тэнжэhэн,
Буржагархан хурьгадаа адуулжа,
наранда хүрилжэ боргожоhон,
Бар хүсэтэй абганараараа
заахан зүрхѳѳрѳѳ омогорхоhон
талын басаганби.
(«Би талын басаганби»)
Буряадай арадай поэт Цырендулма Дондогойн үүсхэлээр «Буряад үнэн» сониндо байгуулагдаhан «Хонхо» гэжэ хүүгэдэй гуурhанай туршалга хэблэдэг тусхай хуудаhанда тэрэ үедэ hургуулиин шаби байhан Елена Цыбикжаповагай түрүүшын шүлэгүүд хэблэгдээ hэн. Гүйгѳѳшэ хурдан моридые hургадаг суутай эсэгынгээ дүрые морин эрдэниин нангин дүрэтэй, уран бэлигэй Хии мориной hүлдэ-дүрэтэй, ая гангата үргэн талынгаа, ардагай түбэрөөнтэй холбон зураглаhан мүрнүүдынь буряад сэдьхэлтэй уншагшадые уяруулдаг hэн:
...Арбаадтайхан намайгаа гүйгөөшынгөө
нюрганда hуулгаад,
Абамни хэлээ: «Бү ай, унаашье хадаш,
мориншни дэлhээ дэбдихэ».
Түгнынгөө гүн сагаан уудам руу залаад,
Томоотойхон намдаа барюулаа бэлэй
хазаарайнгаа жолоо.
...Түгнынгөө уужам, сэлгеэ, дуулим
тала дайдаарнь
Табгайн хурданиие мэдүүлэн
хиидэжэл ябаа hэм.
Түрэhэн, үдэhэн газар уhаяа магтажа,
анхан тиихэдэ дуулаа бэлэйлби.
(«Абынгаа үгэhөө гараагүй бэлэйб даа»).
Мухар-Шэбэрэй аймагай Зандин нютагта түрэhэн Елена Цыбикжапова Суулгын дунда hургуулиин hүүлээр Улаан-Үдын соёл гэгээрэлэй училищи, Зүүн Сибириин гүрэнэй соёлой дээдэ hургуули дүүргээ. Оюутан хаhадаа уран шүлэгтэй нүхэсэжэл ябаа, гуурhаниинь ульгам боложол байгаа. 1977 ондо «Залуу наhанай охин» гэжэ гаршагтай эхилэн бэшэгшэдэй хамтын суглуулбарида шүлэгүүдынь нара хараhан байна. 1979 ондо шүлэгүүдынь «Байгал» сэтгүүлдэ хэблэгдээ.
Түгнын тала
Соёлой дээрэ hургуулиин hүүлээр Загарайн аймагта арадай театрай режиссероор, Түнхэнэй аймагта «Саяан» ансамблиин агитбригадые хүтэлэгшөөр ажаллаа. «Саяан» ансамбльтай хамта али олон харалгануудта, ехэ наадануудта амжалтатай хабаадаа hэн.
1996 ондо Д.Банзаровай нэрэмжэтэ Буряадай Гүрэнэй Ехэ hургуули заочноор дүүргээд, Хужарай дунда hургуулида буряад хэлэ ба литература заагаа. Зохёохы түрүү ажалайнгаа түлөө Буряад Уласай Арадай Хуралай, Эрдэм hуралсалай яаманай Хүндэлэлэй Тэмдэгүүдээр шагнагдаhан, «Ород Уласай ниитэ hуралсалай хүндэтэ ажалшан» гэhэн нэрэ зэргэдэ хүртэhэн Е.Г.Цыбикжапова Буряад ороной эрхим багшанарай зэргэдэ алхалаа.
2019 ондо Хужарай hургуулида арадай аман зохёолой, гар урлалай гэр-музей байгуулагдаа. Хужарта ажаhууhан Буряадай арадай поэдүүд Шагдар Байминовай, Лопсон Тапхаевай арюун дурасхаал нютагай зоной дунда хүндэтэйгээр сахигдадаг.
Хужарта аймаг соогоо суутай аман зохёолой «Мүнхэ Бадар» ансамбль 2020 ондо «Соёл» гэhэн Yндэhэн проектын шугамаар шэнэлэгдэhэн уужам салуу Соёлойнгоо байшан соо ажалаа ябуулдаг.
2009 ондо «Буряад үнэн» Хэблэлэй байшанда «Ая гангата Түгнэмни» гэhэн гаршагтай шүлэгүүдэйнь түрүүшын ном барлагдаа. Хоёр жэл болоод, «Түгнын сагаан hүнинүүд» гэжэ номынь нара хараба. Энээнэй hүүлээр «Би талын басаганби», «Түнхэн эжын хүрьhэн дулаан» гэhэн номууд hубарин гараhан байна.
Түнхэндэ Таhархай нютагhаа гарбалтай Базаржап Лыксыкович Будаевтай гуламтаяа нэгэдүүлжэ, айл болоод, хоёр хүбүүн үриие альган дээрээ үргөө. Базаржап Лыксыкович нүхэрынь Хужарта участково врачай тушаалда олон жэлдэ хүдэлнэ. Чингис, Баатар хүбүүдынь эсэгынгээ жэшээгээр баhа эмшэнэй мэргэжэл шэлэhэн юм.
Үргэн талата Түгнэ үндэр хадата Түнхэн хоёрые уянгата шүлэгүүд соогоо уулзалдуулhан Елена Цыбикжапова инаг ганса нүхэр тухай, эбтэй hайхан гэр бүлын хэшэг тухай урма баяртай мүрнүүдые үлээhэн байна:
Арбан сагаан хургым адхаhан
Айдар дорюун шиниингээ
Гуламта зуухыншни дэргэдэ
Галыш хүгжѳѳн ябаналби.
Удха заяагаа угтаа хүндэлhэн
Уян зѳѳлэхэн шиниингээ
Хүрьhэн дулаан нютагташни
Хүбүүдээ энхэрэн ябаналби.
Ажалай солоор ханхинажа суурхаhан
Абын хүбүүн шиниингээ
Арюун сарюун тоонтодошни
Ашанараа хүтэлѳѳд ябаналби.
(«Ябаналби»)
«Бүргэд халуун шуhатай» Түнхэн зоной абари зангые, сэдьхэлэй hэшхэл, урма зоригые уянгатуулан зураглаhан hайхан мүрнүүдтэй шүлэгhөө хэhэг уншая:
Бурхан баабайдаа зальбаржа,
Буха Ноёндоо шүтэдэг,
Хонгоодор угаа магтажа,
Хори буряадаа хүндэлдэг —
хадын хүбүүд.
Мүрэн голдоо мүргэжэ,
Мүнхэ-Һарьдагтаа hүгэдэдэг.
Хэнгэргэдээл омогоор хүүежэ
Хүсэ хабатай ябадаг —
хадын хүбүүд.
...Үнэншэ сэхэ зантай
Үетэн нүхэдөөрөө урмашадаг,
Бэлигтэй, эрдэмтэй, шадалтай,
Бэрхэ хүбүүдээ дэмжэдэг —
хадын хүбүүд.
(«Хадын хүбүүд»)
Е.Г.Цыбикжапова
Буянтай буряад эхэнэрэй, уян зөөлэн сэдьхэлтэй эжын, ашанарай амта абаhан хүндэтэ теэбиин дүрэ поэт шүлэгүүд соогоо мүндэлүүлээ:
...Эжынгээ хэшэг далгые
альган соогоо салгидуулха,
Эсэгынгээ сэбэр нэрые
наhан соогоо сахиха,
Хүнэй хүбүүнэй нютагые
хүндэлхэдэжэ hууха,
Хүбүүдээ, бэреэдээ, ашанараа
Хажуудаа шууюулжа жаргаха —
буянай далай энэл даа...
(«Буянай далай энэл даа»)
Буряад ёhо заншал сахидаг, нүгэлhѳѳ сээрлэдэг, буянаа арьбадхадаг хүнэй hайхан дүрэ энэ шүлэг соо элирнэ:
Булаг уhаяа сэбэрлэhэн хүн
Буян үйлэдэгшэ hэшхэлтэй юм.
Нютаг нугаяа тахиhан хүн
«Найман Гэгээнэй» адистай юм.
Газар дайдаяа аршалhан хүн
Гарзадаха гасаланhаа зайлаhан юм.
Уг гарбалаа хүндэлhэн хүн
Yнэржэн баяжаха үндысэтэй юм.
Гуурhа нэгэтэ аха, эгэшэ нүхэдтөө, айл хүршэнэртөө зорюулhан шүлэгүүд олон. Анхан залуухан бэри буужа ерэхэдэнь, аhан ехээр хөөршөөжэ туhалhан арадай уран зохёолшо Балдан Ябжановта, буряад ехэ поэт Мэлс Самбуевта, наhан соогоо нүхэсэhэн уран гуурhата хани Галина Базаржаповада, Түнхэнэй буряад хэлэнэй эрхим бэрхэ багшанарай нэгэн Намсалмаа Цырендашиевада зорюулhан мүрнүүд уярма hайхан юм.
2018 ондо «Түбидэ мүнхэ түрэл уянга» гэhэн номтоймни танилсалга болоходо, Түнхэнhөө ерэhэн бүлэг багшанар Үндэhэтэнэй номой сангай танхим соо аймагай Засагай газарай Баярай бэшэг намда барюулжа, ехээр баярлуулаа бэлэй. Елена Гончиковна Мүнхэ Сарьдагай нэрэмжэтэ уран зохёолой нэгэдэлэй зүгhөө дали ургуулма дорюун hайхан, сэдьхэл хужарлуулма уян мүрнүүдые зорюулhыень мартагшагүйб.
Литературный марафон в Тунке
2022 ондо Мүнхэ-Сарьдагай нэрэмжэтэ уран зохёолой нэгэдэлэй 85 жэлэй ойн баярта зорюулагдаhан уншагшадтай уулзалгануудта хабаадахыем намайе уряа бэлэй. Елена Гончиковна түрүүтэй бүлэг зон Хужарай, Аршаанай дунда hургуулинуудта хүүгэдтэй уулзажа, Тунхэнэй уран зохёолшод тухай хани халуун хѳѳрэлдѳѳн болоhон байгаа. Тиихэдэ Түнхэнэй зон, багшанар Елена Гончиковнае ямар ехээр хүндэлнэб гэжэ мэдэрээ hэм.
Хонгёохон үхибүүн наhандаа уран дууша бэлигээ элирүүлhэн Елена Цыбикжапова унтангүй hүниндѳѳ шүлэгѳѳ бэшэжэ, тэргэд hаратай нүхэсэжэ, Поэзидэ дурлаха аза талаантай байгаа. Гүйгѳѳшэ моринойнгоо хатар соо Түгнынгѳѳ үргэн талаар хиидэжэ ябахадаа, буряад солото поэдүүдэй далита мүрнүүдые хонгёохон хоолойгоороо сууряатуулан зэдэлүүлhэн уран дууша басагантайгаа орон дэлхэймнай хахасаба.
Нүхэсэлэй халуун урма баяраар гэрэлтэжэ, дэлгэр сэдьхэлэйнгээ дорюун эршые арадтаа зорюулhан, уран гуурhата нүхэдэйнгээ түлѳѳ улаан голhоонь оролдодог байhан Елена Гончиковна Цыбикжаповатай түрэл болоhон Түнхэн дайда, нангин тоонто Түгнын талань, энхэ мүнхэ Буряад оромнай хахасан, гуниглан, үдэшэбэ.
Сэдьхэлэйнгээ халуун ульhые, дорюун хүсэлэйнгээ эршые арадтаа зорюулhан Елена Цыбикжаповагай уян hайхан сэсэн мүрнүүд буряад шүлэгэй далайда үлэнхэй, түрэл дайдадаа үрэhѳѳ сасанхайл!
Елена Цыбикжапова
Би талын басаганби —
ая гангадаа дурлаhан,
Бурьялма булагайнгаа уhа
уужа ехэ болоhон,
Унагадай урилдаhан хонохосог соо
хүльбэржэ наадаhан,
Урда шугынгаа шууяан соо
шүлэгүүдээ бэшэhэн
талын басаганби.
Би талын басаганби —
нагасанартаа мээхэй үндыhэн,
Булжамуурхан газартаа дурлажа,
боори дободоо тэнжэhэн,
Буржагархан хурьгадаа адуулжа,
наранда хүрилжэ боргожоhон,
Бар хүсэтэй абганараараа
заахан зүрхѳѳрѳѳ омогорхоhон
талын басаганби.
(«Би талын басаганби»)
Буряадай арадай поэт Цырендулма Дондогойн үүсхэлээр «Буряад үнэн» сониндо байгуулагдаhан «Хонхо» гэжэ хүүгэдэй гуурhанай туршалга хэблэдэг тусхай хуудаhанда тэрэ үедэ hургуулиин шаби байhан Елена Цыбикжаповагай түрүүшын шүлэгүүд хэблэгдээ hэн. Гүйгѳѳшэ хурдан моридые hургадаг суутай эсэгынгээ дүрые морин эрдэниин нангин дүрэтэй, уран бэлигэй Хии мориной hүлдэ-дүрэтэй, ая гангата үргэн талынгаа, ардагай түбэрөөнтэй холбон зураглаhан мүрнүүдынь буряад сэдьхэлтэй уншагшадые уяруулдаг hэн:
...Арбаадтайхан намайгаа гүйгөөшынгөө
нюрганда hуулгаад,
Абамни хэлээ: «Бү ай, унаашье хадаш,
мориншни дэлhээ дэбдихэ».
Түгнынгөө гүн сагаан уудам руу залаад,
Томоотойхон намдаа барюулаа бэлэй
хазаарайнгаа жолоо.
...Түгнынгөө уужам, сэлгеэ, дуулим
тала дайдаарнь
Табгайн хурданиие мэдүүлэн
хиидэжэл ябаа hэм.
Түрэhэн, үдэhэн газар уhаяа магтажа,
анхан тиихэдэ дуулаа бэлэйлби.
(«Абынгаа үгэhөө гараагүй бэлэйб даа»).
Мухар-Шэбэрэй аймагай Зандин нютагта түрэhэн Елена Цыбикжапова Суулгын дунда hургуулиин hүүлээр Улаан-Үдын соёл гэгээрэлэй училищи, Зүүн Сибириин гүрэнэй соёлой дээдэ hургуули дүүргээ. Оюутан хаhадаа уран шүлэгтэй нүхэсэжэл ябаа, гуурhаниинь ульгам боложол байгаа. 1977 ондо «Залуу наhанай охин» гэжэ гаршагтай эхилэн бэшэгшэдэй хамтын суглуулбарида шүлэгүүдынь нара хараhан байна. 1979 ондо шүлэгүүдынь «Байгал» сэтгүүлдэ хэблэгдээ.
Түгнын тала
Соёлой дээрэ hургуулиин hүүлээр Загарайн аймагта арадай театрай режиссероор, Түнхэнэй аймагта «Саяан» ансамблиин агитбригадые хүтэлэгшөөр ажаллаа. «Саяан» ансамбльтай хамта али олон харалгануудта, ехэ наадануудта амжалтатай хабаадаа hэн.
1996 ондо Д.Банзаровай нэрэмжэтэ Буряадай Гүрэнэй Ехэ hургуули заочноор дүүргээд, Хужарай дунда hургуулида буряад хэлэ ба литература заагаа. Зохёохы түрүү ажалайнгаа түлөө Буряад Уласай Арадай Хуралай, Эрдэм hуралсалай яаманай Хүндэлэлэй Тэмдэгүүдээр шагнагдаhан, «Ород Уласай ниитэ hуралсалай хүндэтэ ажалшан» гэhэн нэрэ зэргэдэ хүртэhэн Е.Г.Цыбикжапова Буряад ороной эрхим багшанарай зэргэдэ алхалаа.
2019 ондо Хужарай hургуулида арадай аман зохёолой, гар урлалай гэр-музей байгуулагдаа. Хужарта ажаhууhан Буряадай арадай поэдүүд Шагдар Байминовай, Лопсон Тапхаевай арюун дурасхаал нютагай зоной дунда хүндэтэйгээр сахигдадаг.
Хужарта аймаг соогоо суутай аман зохёолой «Мүнхэ Бадар» ансамбль 2020 ондо «Соёл» гэhэн Yндэhэн проектын шугамаар шэнэлэгдэhэн уужам салуу Соёлойнгоо байшан соо ажалаа ябуулдаг.
2009 ондо «Буряад үнэн» Хэблэлэй байшанда «Ая гангата Түгнэмни» гэhэн гаршагтай шүлэгүүдэйнь түрүүшын ном барлагдаа. Хоёр жэл болоод, «Түгнын сагаан hүнинүүд» гэжэ номынь нара хараба. Энээнэй hүүлээр «Би талын басаганби», «Түнхэн эжын хүрьhэн дулаан» гэhэн номууд hубарин гараhан байна.
Түнхэндэ Таhархай нютагhаа гарбалтай Базаржап Лыксыкович Будаевтай гуламтаяа нэгэдүүлжэ, айл болоод, хоёр хүбүүн үриие альган дээрээ үргөө. Базаржап Лыксыкович нүхэрынь Хужарта участково врачай тушаалда олон жэлдэ хүдэлнэ. Чингис, Баатар хүбүүдынь эсэгынгээ жэшээгээр баhа эмшэнэй мэргэжэл шэлэhэн юм.
Үргэн талата Түгнэ үндэр хадата Түнхэн хоёрые уянгата шүлэгүүд соогоо уулзалдуулhан Елена Цыбикжапова инаг ганса нүхэр тухай, эбтэй hайхан гэр бүлын хэшэг тухай урма баяртай мүрнүүдые үлээhэн байна:
Арбан сагаан хургым адхаhан
Айдар дорюун шиниингээ
Гуламта зуухыншни дэргэдэ
Галыш хүгжѳѳн ябаналби.
Удха заяагаа угтаа хүндэлhэн
Уян зѳѳлэхэн шиниингээ
Хүрьhэн дулаан нютагташни
Хүбүүдээ энхэрэн ябаналби.
Ажалай солоор ханхинажа суурхаhан
Абын хүбүүн шиниингээ
Арюун сарюун тоонтодошни
Ашанараа хүтэлѳѳд ябаналби.
(«Ябаналби»)
«Бүргэд халуун шуhатай» Түнхэн зоной абари зангые, сэдьхэлэй hэшхэл, урма зоригые уянгатуулан зураглаhан hайхан мүрнүүдтэй шүлэгhөө хэhэг уншая:
Бурхан баабайдаа зальбаржа,
Буха Ноёндоо шүтэдэг,
Хонгоодор угаа магтажа,
Хори буряадаа хүндэлдэг —
хадын хүбүүд.
Мүрэн голдоо мүргэжэ,
Мүнхэ-Һарьдагтаа hүгэдэдэг.
Хэнгэргэдээл омогоор хүүежэ
Хүсэ хабатай ябадаг —
хадын хүбүүд.
...Үнэншэ сэхэ зантай
Үетэн нүхэдөөрөө урмашадаг,
Бэлигтэй, эрдэмтэй, шадалтай,
Бэрхэ хүбүүдээ дэмжэдэг —
хадын хүбүүд.
(«Хадын хүбүүд»)
Е.Г.Цыбикжапова
Буянтай буряад эхэнэрэй, уян зөөлэн сэдьхэлтэй эжын, ашанарай амта абаhан хүндэтэ теэбиин дүрэ поэт шүлэгүүд соогоо мүндэлүүлээ:
...Эжынгээ хэшэг далгые
альган соогоо салгидуулха,
Эсэгынгээ сэбэр нэрые
наhан соогоо сахиха,
Хүнэй хүбүүнэй нютагые
хүндэлхэдэжэ hууха,
Хүбүүдээ, бэреэдээ, ашанараа
Хажуудаа шууюулжа жаргаха —
буянай далай энэл даа...
(«Буянай далай энэл даа»)
Буряад ёhо заншал сахидаг, нүгэлhѳѳ сээрлэдэг, буянаа арьбадхадаг хүнэй hайхан дүрэ энэ шүлэг соо элирнэ:
Булаг уhаяа сэбэрлэhэн хүн
Буян үйлэдэгшэ hэшхэлтэй юм.
Нютаг нугаяа тахиhан хүн
«Найман Гэгээнэй» адистай юм.
Газар дайдаяа аршалhан хүн
Гарзадаха гасаланhаа зайлаhан юм.
Уг гарбалаа хүндэлhэн хүн
Yнэржэн баяжаха үндысэтэй юм.
Гуурhа нэгэтэ аха, эгэшэ нүхэдтөө, айл хүршэнэртөө зорюулhан шүлэгүүд олон. Анхан залуухан бэри буужа ерэхэдэнь, аhан ехээр хөөршөөжэ туhалhан арадай уран зохёолшо Балдан Ябжановта, буряад ехэ поэт Мэлс Самбуевта, наhан соогоо нүхэсэhэн уран гуурhата хани Галина Базаржаповада, Түнхэнэй буряад хэлэнэй эрхим бэрхэ багшанарай нэгэн Намсалмаа Цырендашиевада зорюулhан мүрнүүд уярма hайхан юм.
2018 ондо «Түбидэ мүнхэ түрэл уянга» гэhэн номтоймни танилсалга болоходо, Түнхэнhөө ерэhэн бүлэг багшанар Үндэhэтэнэй номой сангай танхим соо аймагай Засагай газарай Баярай бэшэг намда барюулжа, ехээр баярлуулаа бэлэй. Елена Гончиковна Мүнхэ Сарьдагай нэрэмжэтэ уран зохёолой нэгэдэлэй зүгhөө дали ургуулма дорюун hайхан, сэдьхэл хужарлуулма уян мүрнүүдые зорюулhыень мартагшагүйб.
Литературный марафон в Тунке
2022 ондо Мүнхэ-Сарьдагай нэрэмжэтэ уран зохёолой нэгэдэлэй 85 жэлэй ойн баярта зорюулагдаhан уншагшадтай уулзалгануудта хабаадахыем намайе уряа бэлэй. Елена Гончиковна түрүүтэй бүлэг зон Хужарай, Аршаанай дунда hургуулинуудта хүүгэдтэй уулзажа, Тунхэнэй уран зохёолшод тухай хани халуун хѳѳрэлдѳѳн болоhон байгаа. Тиихэдэ Түнхэнэй зон, багшанар Елена Гончиковнае ямар ехээр хүндэлнэб гэжэ мэдэрээ hэм.
Хонгёохон үхибүүн наhандаа уран дууша бэлигээ элирүүлhэн Елена Цыбикжапова унтангүй hүниндѳѳ шүлэгѳѳ бэшэжэ, тэргэд hаратай нүхэсэжэ, Поэзидэ дурлаха аза талаантай байгаа. Гүйгѳѳшэ моринойнгоо хатар соо Түгнынгѳѳ үргэн талаар хиидэжэ ябахадаа, буряад солото поэдүүдэй далита мүрнүүдые хонгёохон хоолойгоороо сууряатуулан зэдэлүүлhэн уран дууша басагантайгаа орон дэлхэймнай хахасаба.
Нүхэсэлэй халуун урма баяраар гэрэлтэжэ, дэлгэр сэдьхэлэйнгээ дорюун эршые арадтаа зорюулhан, уран гуурhата нүхэдэйнгээ түлѳѳ улаан голhоонь оролдодог байhан Елена Гончиковна Цыбикжаповатай түрэл болоhон Түнхэн дайда, нангин тоонто Түгнын талань, энхэ мүнхэ Буряад оромнай хахасан, гуниглан, үдэшэбэ.
Сэдьхэлэйнгээ халуун ульhые, дорюун хүсэлэйнгээ эршые арадтаа зорюулhан Елена Цыбикжаповагай уян hайхан сэсэн мүрнүүд буряад шүлэгэй далайда үлэнхэй, түрэл дайдадаа үрэhѳѳ сасанхайл!