Ниитын зөөридэ обтолгын хойшолон

Раднын Дондог 1934 онһоо хойшо Эсэгэ ороноо хамгаалгын Агууехэ дайнай дүүрэтэр колхоздо түрүүлэгшээр хүдэлбэ. Энэ хүнэй эдиһэн, ууһые тоолохо болоо һаа, уйгаргүй ехэ юм гээбы гэжэ адвокат Дансаранов хөөрөө һэн: "1944 ондо тэрэ ехэ түрэ хэбэ. Айлай эрхэ тангил, ехэ хүбүүн Дондог өөрһөө эгэшэ һамга абаба. Һамганиинь эсэгэтэйнь "гүйлдэдэг эрбээхэй" байһан гэхэ. Тэрэ эхэнэр зөөридэ обтожо, залуу үбгэнтэй болоо хаш. Түрэ нара хэхэдээ, колхозой адуун һүрэгһөө залуу үреэ мори таргашалаад, морин төөлэй табиба. Һая нааша нютагтамнай болоогүй юумэн болобо. Анхандаа Тэгшэ баян Дамба ноёной басагые бэри болгожо буулгахадаа, морин төөлэй табяа һэн гэлсэгшэ. Хамтын ажалда хабаададаггүй түрүүлэгшын хүбүүнэй һамганай тума ямбань тоогүй байгаа. 

Хамтын зөөри харамтай, зоной зөөри залхуутай гэдэгтэл, 1946 ондо Дондог хамтын зөөридэ хургаараа хүрэбэ гүүлээд, хатуу хууляар арбан жэлээр түрмэдэ һууха гэжэ шиидхэгдэбэ. Ажалгүй һамганиинь колхозой хамтын суглаагаар хоёр жэлэй сүлэлгэдэ Хабаровск хото эльгээгдээд, наһаараа ажал хээгүйһөө боложо, уйдан зобон тэндээ үхөө гэлсэгшэ. Дондогшье түрмын байдалда тэсэнгүй, тэндээ хосороо һэн ха. 

Хүнэй зөөри зоргоороо эдлэжэ болохогүй, нүгэлынь уйгаргүй ехэ юм гээбы. Үлэн хооһон — бэедэ амар, үгытэй ябаһан дээрэ гэлсэдэг юм. Хүн түрэһэн бэедээ харюусалгатай, хонгор ябаһан наһандаа зондо хүндэтэй ажамидарха шухала юм даа. Хүнэй зөөри эдихэ ууха гээшэ халуун шулуунһаа хүндэ гэлсэгшэ.