Сусал хаялга

Балданай Хандамын басаган Шэтын областиин Хёлгын аймагта хадамда гараһан гэхэ. Жэл бүхэндэ нарайлаад, нютагаа ерэхэ гэхэдэнь, тэрээндэ саг олдодоггүй байгаа. Тиигээд тэрэ арбаад жэл соо гэртээ айлшалаагүй һэн ха. Нэгэтэ Хандама хүгшэнэй галаа удхалха гээд пеэшэнэйнгээ үүдэ нээхэдэнь, согтоёо сусал һуужа байба. Хүгшөөдэй тэрээниие хараһаар лэ: "Хэн юун улимайнь ерэхэ юм, басаган хадамда гараһаар арба гаран жэл болоо, хүлеэжэ ядааб, сүхэрөөб", — гээд, һуумга сусалаа хүнэгтэй уһа руу хэжэрхибэ гэхэ. 

Басаганиинь гэртээ айлшалжа ябаһаар, Хёлго мүрэндэ орожо үхэбэ гэһэн дохёо үглөөдэрынь дуулдаа һэн. Хүгшөөдэй уйхай боложо, халаглаа һааб даа. 

Һуумга сусал айлшанай гү, түрэл гаралай ерэхые зүгнэдэг юм. Тиимэһээ һуугаад байһан сусалые хүндэлхэдөө: "Оо, сай уугты, сагаан эдеэн табаг баригты, шанаһан мяха зооглогты, шүлэ баригты, — гээд, сусал дээрээ хабшагаараа үнэһэ адхаад, — амаржа унтагты", — гээд тэрээнээ хэбтүүлээд, үнэһөөр хушаха ёһотой юм. Иигэхэдээ сусалаа хүндэлбэ гээшэт.