Дэгэлэй тобшо





Буряад дэгэл дээдэ, дунда, доодо гурбан тобшотой. Дээдэ — хэшэг буянай, дунда — үнэр баянай, доодо — адууhа мал баялигай hүлдэтэй. Тиимэhээ үреэл хэлэхэдэ, «Дээдэ тобшоёо тайлаад, үреэл тогтохо болтогой!» — гэхэ ёhотой. (Ц.Номтоев, «Шагай наадан», н. 29-30).

Дэгэл гү, али уужа тобшолхын тула элдэб янзын тобшонууд хэрэглэгдэдэг байгаа. Тэрэ тобшонууд хэгдэһэн эдһээ дулдыдажа, модон тобшо, яһан тобшо, сад тобшо, зэд тобшо, мүнгэн тобшо, шүрэ тобшо, хуба тобшо, номин тобшо гэхэ мэтээр нэрлэгдэдэг.

«Тобшоёо дээрэhээ тайла». Юундэ? Хүн хубсалхадаа, хүлhөө эхилжэ дороhоо хубсалдаг. Хубсаhаа тайлахадаа, малгайгаа абажа, дээрэhээ эхилдэг. Энээниие баримталжа, хубсаhанайнгаа тобшо дээрэhээ эхилжэ тайладаг. Тобшолходоо дороhоо эхилжэ тобшолдог. Энэ заншал ута наhатай болохын дэмбэрэлтэй гэдэг.