РСФСР-эй арадай зүжэгшэн П.Т.Абашеевэй нэрэ зүүһэн дуури бүжэг зохёон найруулагшадай түрүүшын урилдаанай нэгэдэхи шата һаяхан Улаан-Үдэдэ үнгэрбэ. СССР-эй арадай зүжэгшэн Л.П.Сахьянова РСФСР-эй арадай зүжэгшэн П.Т.Абашеев хоёрой нэрэмжэтэ хатарай колледждо энэ мүрысөөн үнгэрһэн байна.
«Балетмейстер-зохёон найруулагша» гэһэн заабарида илалта туйлаһан Алдар Кынзыбеев тухай тогтожо хөөрэе. «Ромео Джульеттэ хоёр», «Үнэһэн» гэжэ тэрэнэй найруулһан дуури бүжэгүүд жюриин үндэр сэгнэлтэдэ хүртөө бшуу.
Буряад урлигай домог суута одон, Буряадай АССР-эй арадай зүжэгшэн, РСФСР-эй арадай зүжэгшэн Екатерина Самбуева энэ театрай гол балетмейстерэй тушаалда уригдахадаа, Улаан-Үдэһөө 9 шабинараа абажа ошоо һэн. Россиин Баруун-Хойто федеральна тойрогой бүхы томо хотонуудаар тус театртайгаа хамта залуу бүжэгшэд гастрольдо ябаа, дүй дүршэлтэй болоо. Бэлигтэй хатаршан Алдар Кынзыбеев «Щелкунчик», «Жизель», «Лебединое озеро», «Спящая красавица», «Дон Кихот», «Вальпургиева ночь», «1000 и одна ночь» болон бусад зүжэгүүдтэ бүжэглэһэн байна.
«Сыктывкарса тулыс» («Сыктывкарай хабар») гэһэн оперо, баледэй Уласхоорондын нааданда хабаадаа. Театрай труппын бүридэлдэ Германида, Англида гастрольдо гараһаниинь ямар ехэ аза талаан, мэргэжэлтэ дүй дүршэл болоо гээшэб! Тиихэдэ Германиин 24 хотодо, Англиин 40 хотодо бүжэг наадаяа дэлгэжэ, энэ театрайхид уран бэлигээ харуулһан, үндэр сэгнэлтэдэ хүртэһэн байна.
Эндэ хүдэлхэ үедөө хододоо харюусалга ехэтэй Алдар Кынзыбеев Россиин Зэбсэгтэ Хүсэнүүдтэ уялгата алба шэлэжэ абалгын (альтернативна) гуримаар гараһан юм. Зүүн Сибириин соёлой институт эрхимээр дүүргээ.
Буряад орондоо бусаад, «Угол зрения» гэһэн шэнэ үеын хатарай театрта зохёон найруулагшаар ажаллаба. Классикаһаа гадна джаз-модерн, хип-хоп түхэлэй олон шэнэ хатар наада найруулан зохёогоо. Улаан-Үдэ хотын 3-дахи гимназиин дэргэдэ «Байкал-Идель» гэһэн классическа хатарай һургуулида багшална. 3-тайһаа 18 наһа хүрэтэр 130 шабинараа хатарай шэдитэ нюусануудтай танилсуулна.
Үнгэрһэн жэлэй хабар Улаан-Үдэдэ залуу балетмейстернүүдэй регион хоорондын «Престиж-2019» гэжэ мүрысөөндэ 52 уран бэлигтэн хабаяа туршаа бэлэй. Тэдэнэр хамта дээрээ 80 дуури бүжэг дурадхаа. Алдар Кынзыбеевэй хүмүүжүүлһэн эдир хатаршад урилдаанда орожо, багшынгаа найруулһан «Һалхинай амисхал» гэжэ дуури бүжэгыень урмашама уян гоёор гүйсэдхэжэ, харагшадай халуун альга ташалгада хүртөө бэлэй. «Шэнэ үеын хатар» гэжэ заабарида А.Н.Кынзыбеев 2 шатын илагша болоһон юм. Энэ бүжэг наадаяа Улаан-Үдэдэ болоһон боксоор эхэнэрнүүдэй дунда дэлхэйн чемпионат нээлгын баяр ёһололой үедэ харуулаад, Буряад Уласай Толгойлогшо А.С.Цыденовэй Хүндэтэ үргэмжэ шагналда хүртөө һэн. Һүр жабхаланта энэ хатараа Кремлиин ордондо болоһон 2020 оной Сагаалганай ехэ наадан дээрэ мүн лэ гүйсэдхэһэн байна.
2019 ондо А.Кынзыбеев «Лаборатория молодых хореографов» гэһэн мүрысөөндэ хабаадахадаа, буряад арадай үльгэр домогуудай удхаар зохёон найруулһан «Бүргэд» гэжэ ехэ һонин бүтээл харуулаа һэн. Хүгжэмыень уран бэлигтэ Лудуб Очиров, харин либретто Нина Намсараевна эжынь зохёоһон байгаа. Багшын ажалай ветеран, түүхэшэн Нина Намсараевна ульгам хурса буряад хэлэтэй, арадай урданай түүхэ, үндэһэн ёһо заншал шэнжэлһэн хадаа гүнзэгы мэдэсэтэй хүн юм. Тиимэһээ энэ бүжэг жэнхэни буряад шэнжэ шанартай, удха түгэлдэр зохёол болоо гээд олон харагшад сэгнэһэн байна. Энэ зохёолоо залуу балетмейстер түрэл хатарай колледждо бэлэг бариһан байна. «Мүнхэ дуран» гэжэ шэнэ нэрэтэй болоһон энэ дуури бүжэгыень эдир хатаршад залуугай залитайгаар, урма бадаруулма уянгатайгаар гүйсэдхэг лэ!
Мэргэжэлтэ замайнь эхин болоһон һуралсалайнь түрэл гуламтын мүнөө сагай оюутад тэрэнэй найруулһан шэнэ хоёр бүжэгтэ ялас гэмээр хатарба ха юм. «Үнэһэн» гэжэ бүжэгтэ тус колледжын 2-дохи курсын оюутан Анастасия Яшкина гол роль гүйсэдхөө. Бүжэгэй героиниин намтар энэ басаганай намтарта дүтэ байшоо. Үншэн хэнзэ үхин хүгшэн эжытэйгээ ехэ болоһон юм. Хатарта бэлигтэй басаган Улаан-Үдэдэ интернадта байгаад һурадаг. Ажабайдалай хэдышье орёо хүшэр һаа, сухаридаггүй, шэн зоригтой хүнэй дүрэ ехэ үнэншэмөөр зураглажа шадаа гээд һанагдана.
Эрмэлзэл дүүрэн басагые хүндэлэн дэмжэжэ, Алдар Намсараевич Кынзыбеев энэ зохёолоо эдир балеринэдэ бэлэглээ. Иимэл ёһотой буряад хүнэй буян үйлэдэхэ энэрхы сэдьхэл бодолтой, дэмбэрэлтэ хүсэл зорилгые дэмжэхэ арга шадалтай уран бэлигтэн гээшэл даа. Алдар Кынзыбеевтэ зохёохы ажалдань бүри үндэр амжалта хүсэе!
Алдар Кызынбеев
Алдар Кызынбеев
«Балетмейстер-зохёон найруулагша» гэһэн заабарида илалта туйлаһан Алдар Кынзыбеев тухай тогтожо хөөрэе. «Ромео Джульеттэ хоёр», «Үнэһэн» гэжэ тэрэнэй найруулһан дуури бүжэгүүд жюриин үндэр сэгнэлтэдэ хүртөө бшуу.
Алдар Кынзыбеев зургаатайдаа Хэрэнэй урлигай һургуулида багша О.С.Таряшиновагай хүтэлбэри доро хатарай нюусануудые шудалжа эхилһэн юм. Уян нугархай бэетэй, хүсэл зоригтой һүбэлгэн хүбүүхэниие Буряад Уласай хатарай һургуулида 2005 ондо угтажа абаһан хүндэтэ багшанар Л.Г.Мергенова, С.И.Ремешевский дуури бүжэгшэнэй уран арга дүрэнүүдтэ, мэргэжэл шадабарида ханамжатай һургаа бэлэй. Найман жэлэй һуралсал дүүрэжэ, эрхим 9 оюутадай тоодо А.Кынзыбеев Коми Уласай Гүрэнэй оперо болон баледэй театрта ажалда абтаһан юм.
Буряад урлигай домог суута одон, Буряадай АССР-эй арадай зүжэгшэн, РСФСР-эй арадай зүжэгшэн Екатерина Самбуева энэ театрай гол балетмейстерэй тушаалда уригдахадаа, Улаан-Үдэһөө 9 шабинараа абажа ошоо һэн. Россиин Баруун-Хойто федеральна тойрогой бүхы томо хотонуудаар тус театртайгаа хамта залуу бүжэгшэд гастрольдо ябаа, дүй дүршэлтэй болоо. Бэлигтэй хатаршан Алдар Кынзыбеев «Щелкунчик», «Жизель», «Лебединое озеро», «Спящая красавица», «Дон Кихот», «Вальпургиева ночь», «1000 и одна ночь» болон бусад зүжэгүүдтэ бүжэглэһэн байна.
«Сыктывкарса тулыс» («Сыктывкарай хабар») гэһэн оперо, баледэй Уласхоорондын нааданда хабаадаа. Театрай труппын бүридэлдэ Германида, Англида гастрольдо гараһаниинь ямар ехэ аза талаан, мэргэжэлтэ дүй дүршэл болоо гээшэб! Тиихэдэ Германиин 24 хотодо, Англиин 40 хотодо бүжэг наадаяа дэлгэжэ, энэ театрайхид уран бэлигээ харуулһан, үндэр сэгнэлтэдэ хүртэһэн байна.
Эндэ хүдэлхэ үедөө хододоо харюусалга ехэтэй Алдар Кынзыбеев Россиин Зэбсэгтэ Хүсэнүүдтэ уялгата алба шэлэжэ абалгын (альтернативна) гуримаар гараһан юм. Зүүн Сибириин соёлой институт эрхимээр дүүргээ.
Буряад орондоо бусаад, «Угол зрения» гэһэн шэнэ үеын хатарай театрта зохёон найруулагшаар ажаллаба. Классикаһаа гадна джаз-модерн, хип-хоп түхэлэй олон шэнэ хатар наада найруулан зохёогоо. Улаан-Үдэ хотын 3-дахи гимназиин дэргэдэ «Байкал-Идель» гэһэн классическа хатарай һургуулида багшална. 3-тайһаа 18 наһа хүрэтэр 130 шабинараа хатарай шэдитэ нюусануудтай танилсуулна.
Үнгэрһэн жэлэй хабар Улаан-Үдэдэ залуу балетмейстернүүдэй регион хоорондын «Престиж-2019» гэжэ мүрысөөндэ 52 уран бэлигтэн хабаяа туршаа бэлэй. Тэдэнэр хамта дээрээ 80 дуури бүжэг дурадхаа. Алдар Кынзыбеевэй хүмүүжүүлһэн эдир хатаршад урилдаанда орожо, багшынгаа найруулһан «Һалхинай амисхал» гэжэ дуури бүжэгыень урмашама уян гоёор гүйсэдхэжэ, харагшадай халуун альга ташалгада хүртөө бэлэй. «Шэнэ үеын хатар» гэжэ заабарида А.Н.Кынзыбеев 2 шатын илагша болоһон юм. Энэ бүжэг наадаяа Улаан-Үдэдэ болоһон боксоор эхэнэрнүүдэй дунда дэлхэйн чемпионат нээлгын баяр ёһололой үедэ харуулаад, Буряад Уласай Толгойлогшо А.С.Цыденовэй Хүндэтэ үргэмжэ шагналда хүртөө һэн. Һүр жабхаланта энэ хатараа Кремлиин ордондо болоһон 2020 оной Сагаалганай ехэ наадан дээрэ мүн лэ гүйсэдхэһэн байна.
2019 ондо А.Кынзыбеев «Лаборатория молодых хореографов» гэһэн мүрысөөндэ хабаадахадаа, буряад арадай үльгэр домогуудай удхаар зохёон найруулһан «Бүргэд» гэжэ ехэ һонин бүтээл харуулаа һэн. Хүгжэмыень уран бэлигтэ Лудуб Очиров, харин либретто Нина Намсараевна эжынь зохёоһон байгаа. Багшын ажалай ветеран, түүхэшэн Нина Намсараевна ульгам хурса буряад хэлэтэй, арадай урданай түүхэ, үндэһэн ёһо заншал шэнжэлһэн хадаа гүнзэгы мэдэсэтэй хүн юм. Тиимэһээ энэ бүжэг жэнхэни буряад шэнжэ шанартай, удха түгэлдэр зохёол болоо гээд олон харагшад сэгнэһэн байна. Энэ зохёолоо залуу балетмейстер түрэл хатарай колледждо бэлэг бариһан байна. «Мүнхэ дуран» гэжэ шэнэ нэрэтэй болоһон энэ дуури бүжэгыень эдир хатаршад залуугай залитайгаар, урма бадаруулма уянгатайгаар гүйсэдхэг лэ!
Мэргэжэлтэ замайнь эхин болоһон һуралсалайнь түрэл гуламтын мүнөө сагай оюутад тэрэнэй найруулһан шэнэ хоёр бүжэгтэ ялас гэмээр хатарба ха юм. «Үнэһэн» гэжэ бүжэгтэ тус колледжын 2-дохи курсын оюутан Анастасия Яшкина гол роль гүйсэдхөө. Бүжэгэй героиниин намтар энэ басаганай намтарта дүтэ байшоо. Үншэн хэнзэ үхин хүгшэн эжытэйгээ ехэ болоһон юм. Хатарта бэлигтэй басаган Улаан-Үдэдэ интернадта байгаад һурадаг. Ажабайдалай хэдышье орёо хүшэр һаа, сухаридаггүй, шэн зоригтой хүнэй дүрэ ехэ үнэншэмөөр зураглажа шадаа гээд һанагдана.
Эрмэлзэл дүүрэн басагые хүндэлэн дэмжэжэ, Алдар Намсараевич Кынзыбеев энэ зохёолоо эдир балеринэдэ бэлэглээ. Иимэл ёһотой буряад хүнэй буян үйлэдэхэ энэрхы сэдьхэл бодолтой, дэмбэрэлтэ хүсэл зорилгые дэмжэхэ арга шадалтай уран бэлигтэн гээшэл даа. Алдар Кынзыбеевтэ зохёохы ажалдань бүри үндэр амжалта хүсэе!
Другие статьи автора
Хүдөөгэй соёл
3415
Шэмээшэг дуунууд эндэ зэдэлхэл даа
Тарбагатайн аймагай Дээдэ Жэрэм һуурин – Буряад Уласта түбхинэһэн шэмээшэгүүдэй эгээн үзэсхэлэн һууринуудай нэгэн юм
Хүдөөгэй соёл
3671
Буряад заншалаа сахидаг зоной буусада
Загарайн аймагай Нарин-Асагад hууринай Соёлой байшанда заhабарилгын ехэ ажал хэгдэжэ байна. 1983 ондо баригдаhан соёлой гуламта хоёрдохиёо заhабарилагдана
Уран зураг
3255
Уралигай үндэр өөдэ дабшалта
Буряад ороной болон Ород Уласай арадай уран зурааша, Россиин Уралигай академиин гэшүүн-корреспондент, Буряадай Гүрэнэй шангуудай лауреат Солбон Раднаевич Ринчиновэй түрэhөөр 85 жэл гүйсэбэ
