Хатануудай мүрысөөндэ



Доржо-Ханда Дугарова, 
Гэсэрэй хатан, 1-дэхи һуури, 
Гэсэриада-1992, Эгэтын-Адаг; Сагаан һарын хатан-1994, республикын 1-дэхи һуури 

Сансар дэлхэй гариглаад, 
Сагтаа сагнай эрьебэл. 
Танда, намда – бултанда 
Тайбан энхые үршөөлһөөр, 
Үлзытэй һарамнай морилбол, 
Үндэһэтэн бидэнээ баясуулбал. 
Сагаан һараар, Сагаалганаар! 
Сагай һэеы нэбтэлэн, 
Саашань шэнжэн уудалбал, 
Тура баабайдаа мүргэлтэй 
Тожотон хотон байгаа юм. 
Номгон даруу Базаржаб, 
Нютагай адуушан Бадуу, 
Эмнигшэ омог Цырен-Дулма, 
Эелдэр зантай би – 
Доржо-Ханда басаганиинь. 
Бишэн жэлтэйб, 
табан шара мэнгэтэйб, 
Намартаа түрэһэн хадаа 
налгай зантайб. 
Хүгжэм дуунда һэдэбтэйб, 
Хүүгэдтэ бүришье дуратайб. 
Амгалантадаа багшалнаб, 
Аашатайхан шабинараа 
һурганаб. 
Дүрбэн тэгшэ тэдэмни 
хүгжэһэй, 
Дардам замаар зоригтойхон 
дабхиһай! 
Түби энэ дэлхэй дээрэ 
Түгэс жаргал эдлэжэ, 
Зон нүхэдтөө хүндэтэй, 
Золтой, хубитай ябаял даа. 
Нигүүлэсхы сэдьхэл сэдьхэжэ, 
Наһандаа буян үйлэдэжэ, 
Утаһандал ута наһатай, 
Мүнгэндэл мүнхэ заяатай 
Яруухан найраглиг наһандаа 
Ябахамнай бултадаа болтогой! 



Дулмажаб Доржиева, 
Хатан-2004, 1-дэхи һуури, Улаан-Үдын 
Залуу мэргэжэлтэдэй мүрысөөндэ 

Галаб сагуудай 
Гүн сооһоо мүндэлһэн, 
Зуун жэлнүүдэй 
Зүрхэн сооһоо тодорһон, 
Буряад-монгол нэрэеэ 
Буурай сагһаа үргэһэн 
Сагаан һарынгаа найрые 
Сэдьхэл соогоо бүрилдүүлһэн, 
Ашата һайхан арадни, 
Амар мэндэ-э! 
Хадаг шэнгеэр 
сэдьхэлээ дэлгээнэб, 
Хамаг зоноо 
Сагаалганаар амаршалнаб. 
Мүнгэн һараар! Мүнхэ найраар! 
Үлзы һайхан Үльдэргэ нютагта 
Үбэлэй тэнгэй 
янгинама хүйтэндэ 
Дархаша уран Харгана угай 
Дампилай Цэдэнжабай 
Дамбын Дугаржабай 
Эгээл түрүүшын үри боложо мүндэлөөб, 
Эрхэхэн хоёр 
дүүнэрээ дахуулааб. 
Арад түмэнэй эртын заншалаар 
Айлай бэри боложо түбхинөөб. 
Ашабагад угай юм 
наһанайм нүхэр – Пүнсэг, 
Арай табатай юм хүбүүмни - 
Тогоо-Тоомор – эрхэ монсог. 
Мэргэжэлтэ һургуулиин мастер 
гээшэб, 
Эдеэнэй нюусые 
шабинартаа нээгшэб. 
Дүүрэн шарайтай, 
дулаахан сэдьхэлтэй 
Дулмажаб Дугаржаповна 
нэрэ обогтойб. 
Улаан-Үдэ – 
түб хотодоо ажаһуунаб, 
Урагшаал жүдхэжэ, 
урматай ябанаб. 
Түрэл хэлэнэйнгээ булагһаа 
Таанараа сүршэн үреэлһүү: 
Гал хотоймо үнэр бологты, 
Газар хотоймо баян һуугты! 



Анжелика Дымчикова, 
Республикын хатан-2005, 1-дэхи һуури 

Амар мэндэ! 
Шулуутай газарта буусаяа 
түхеэржэ, 
Шонотой газарта малаа үдхэжэ, 
Шэрүүн байдалда хатуужаһан, 
Шэмэрүүн уларилда 
хүдэржэһэн, 
Һүнэшэгүй һүлдэтэн 
Унашагүй сэргэтэн! 
О, край заповедный, 
земля Барагхана, 
Вечно сиянье гольцев Бархана. 
Кедром, смолою там пахнут 
ветра, 
Горных ручьев слышен гомон 
с утра – 
Здесь предков моих стоит 
коновязь. 
Где я, Анжелика, в год мыши 
весной родилась. 
Манжушри бурханһаа оюун 
бэлигтэйб, 
Бисман тэнгэриһээ зөөриин 
хэшэгтэйб. 
Урда зүгэй Барьбинша – 
эсэгымни уг, 
Оторшо шоно – эжымни домог. 
Бархан уулаһаа үршөөлтэйл 
Бүргэдэй жэгүүртэл бодолни. 
Баргажан голһоо үреэлтэйл 
Бурьялма арюухан сэдьхэлни. 
Эгэтын-Адагта бэри буунхайб, 
Эгээл һайхан Эрдэм нүхэртэйб. 
Сарана, Чингис – үри хүүгэдни 
Сэдьхэл бодолойм һара, 
наран лэ. 
Олзын хэрэг эрхилжэ 
Туршанаб, 
Олоной туһада оролдожо 
Һуранаб. 
Залгаа нуурта Яруунаяа 
Заяанайм нютаг гэн хүндэлнэм. 
Зандан-Жуу бурханаа 
Замбиин шүтөөн гэн һүзэнэм. 
Бишэн жэлдэ булта баяртай 
ябаял даа, 
Баян тарган, арьбантай, 
далантай һууял даа. 
Хатуу, муу саг гэлдэнгүй, 
«Хүдэлмэри хүндэ», – гээд 
гэмэрэлдэнгүй, 
Ажалаа хэжэ, амаа тоһодожо, 
Амгалан тайбан һуухамнай 
болтогой! 



Ханда Дамбаевна Энкеева, 
Хатан-2004, Үльдэргэ нютаг 

Амар мэндэ-э! 
Гүн ехэ хүбшэтэй, 
Гүнзэгы олон нуурнуудтай, 
Халюун нэмжээ талануудтай, 
Хангай хүбшэ дайдатай 
Хатан Ярууна эжын 
Харьяата албата арад түмэн! 
Буряад ёһоор золгоһуу, 
Буурай заншал сахиһуу, 
Мэндэ-э! 
Һара тээһээ һалхилма
Һайхан түрэл дайдамни, 
Наран тээһээ намаалма 
Нангин тоонто Үльдэргэмни. 
Үргэмжэлжэ аршалдаг 
Үндэр Эреэн-Буурални. 
Эжэлүүдгүйхэн һанагдадаг 
Эжы, аба хоёрни. 
Түмэршэ хүбдүүд угтай, 
Түрүү дууша бэлигтэй 
Энхын Дамбын 
Зургаан үринэрэй нэгэн, 
Зурхайн ёһоор гахай жэлтэй, 
Табан шара мэнгэтэй, 
Хэшэг даллагата Сагаан һарада 
Хүн боложо мүндэлһэн, 
Хонгёо хоолойтой, 
хонгор зантай 
Ханда Дамбаевна 
үнэн бэеэрээб. 
Доргошо Галзууд угай 
Дулаан һайхан абаритай 
Найданов 
Цыден-Дамба Доржиевич 
Найдамтай наһанай нүхэртэйб. 
Гуа дангина Арюунатайбди, 
Гурбан алтан хүбүүдтэйбди. 
Ажал хэрэгтээ сэхэ сэбэрээр 
ханданабди, 
Арад зондоо урагшатай, 
зохид ябанабди. 
Эбтэй эетэй
гэр бүлынгөө зүгһөө 
Эндэ сугларһан 
та бүгэдые үреэнэб. 
Үбгэд, хүгшэдөө 
Үгын зөөлэнөөр хүндэлжэ, 
Үхи хүүгэдээ 
Дүрбэн тэгшээр хүмүүжүүлжэ, 
Эхэ нютагаа нангинаар сахижа, 
Бурхан шүтөөнөө һайханаар 
тахижа, 
Энхэ мүнхэ жаргажа һуухамнай 
болтогой! 



Оюна Галановна Дашанимаева, 
Аймагай хатан, Гран-при, 
Республикын 2-дохи һуури 

Амар сайн! 
Хөөбэлзэгшэ үүлэнһээ тээ 
доогуур, 
Хүхэрэгшэ далайһаа тээ дээгүүр 
Ногоон дайдаар дэбисхэр хэжэ, 
Номин тэнгэреэр дээбэри тээжэ, 
Түхэреэн сагаан 
һэеы гэртээ түбхинэһэн, 
Табан хушуун малаа 
үдхэн дүршэһэн, 
Мүнөөл сагта моринһоо буужа,
Маяахан хүлнүүдээ 
одоол сэхэлжэ, 
Сэбэр үхидөөрөө 
дэлхэйдэ суурхаһан, 
Сэсэн хүбүүдээрээ 
олониие гайхуулһан, 
Сагаан сэдьхэлтэй, 
Сагаалган наадатай 
Сарюун, дорюун 
угсаата арадни, 
Сагаан хадагаа дэлгэжэ, 
Та бүгэдые амаршалнаб. 
Мэндэ-э! 
Яабалан дабаанһаа нааша 
Яһалахан гоёор яларагша 
Сэгээн сэнхир нуурнуудтай, 
Сэбдэг манан дайдатай 
Хангай хүбшэ Яруунаһаа, 
Халюун тоонто Үльдэргэһөө, 
Эсэгын алтан буусаһаа, 
Эжын согтой гуламтаһаа 
Халуун мэндэеэ хүргэгшэ 
Хэн гээшэбиб битнай? 
Наһамни залуухан, 
нарамни эртэхэн 
Намтарни иимэхэн: 
Аба, эжын буянгаар 
Алтан дэлхэйн жама ёһоор 
Айл боложо түбхинэнхэйб, 
Өөрын уургай зохёонхойб. 
Амараг ганса Сандамни 
Ажабайдалайм түшэг лэ. 
Эрхэхэн гурбан үринэрни 
Энэ наһанайм баялиг лэ. 
Тоо бодолгын багша болонхойб, 
Тоогүй олон 
шабинартаа хүндэтэйб. 
Угаймни түүхэ һонин юм, 
Удха шанараар баян юм. 
Гал улаан тугтай Галзууд угтай 
Баруун-Үльдэргын 
баян Номогон 
Номогоной Хатуу 
Ойхон-баабайһаа гуйһан 
Ори һанаха хүбүүн һэн. 
99 ябаган мүргэлшэ ламанарта 
99 мори үргэһэн домогтой. 
Элинсэг гарбалай үреэлтэй 
Эгээл һайхан эсэгынгээ 
Гурбан үринэрэй одхон 
Хун сагаан хонин жэлтэй, 
6 сагаан мэнгэтэй, 
Дун сагаан шүдэндөө 
Дүүрэн миһэрэлтэй, 
Гүн улаан зүрхэндөө 
Ниигүүлэсхы мэдэрэлтэй, 
Оюуна Галановна багша 
Олоной дундахана ябаналби. 
Угсаата зонойнгоо заншалые 
Улам үргэхэ абьяастайб, 
Зохидхон, хөөрхэн хүүгэдые 
Зүбөөр хүмүүжүүлхэ 
хүсэлтэйб. 
Угаа уһанда хаянгүй, 
Гарбалаа газарта булангүй, 
Гартаа бариха тугтай, 
Газар дээрэ обогтой 
Нараа тойрожо, 
Наһаа эдлэжэ 
ябахамнай болтогой!