Уран зохёолшо, ирагуу найрагшад
Дулмаева Дарима
- Захааминай аймагай «Уран Дүшэ» гэhэн литературна нэгэдэлэй гэшүүн
«Баглаа үнгэнүүдые бэрхээр холижо, дурые магтаагүй зураашан байхагүй!
Гуниг дүүрэн аялга мүндэлүүлжэ, дурые мүнхэрүүлээгүй дуушан байхагүй!
Хурса гуурһаараа, үгэнүүдэй шэдеэр дурые шэмэглээгүй шүлэгшэн байхагүй,
Хонгорхон бүмбэрсэг дэлхэй дээрэ дуранда абтаагүй хүн байхагүй!».
Ая гангаар анхилһан аялгата буряад хэлэн дээрээ шүлэгүүдые бэшэдэг Дарима Дулмаева Захааминай аймагай Мэлэ нютагта 1986 оной мартын 5-да түрэhэн. Буряадай гүрэнэй дээдэ һургуули дүүргэжэ, мүнөө үедэ багшална. Эдир багаһаа оршон тойронхи хангай тайгаяа, үндэр ехэ хада уулануудаа, Эхэ ехэ дэлхэйгээ үргэн магтан шүлэгүүдээ зохеожо эхилhэн байна.
Уулын эзэдэй нангин үршөөлөөр
Ууган үреэр түрэhэн заяамни.
Энхэргэн мээхэй абын зүрхөөр
Энхэрдэг Хаан уула найжамни.
Эхи захагүй замби дэлхэйн
Эгээл жэгтэй тоонто нютаг.
Саг мүнхэрдэг, уян сэдьхэл
Сэнгүү гоеор жаргадаг.
Сарьдаг уулын оройе шэртэн,
Сахали шубуундал жэргэһэйб.
Һанал бодолни арюудхагдан,
Һолонгодол тэнгэридэ хүрэhэйб.
Уулын дуудама мүнхэ хүлгөөн
Уяруулан намайе дууданал.
Уян сэдьхэлдээ эгээл бүхөөр
Уулзахыел хүсэн шамданаб.
Дарима Дулмаева «Хонхорхон Мэлэеэ дуулан магтанаб» (2004 он), «Уулын дуудама мүнхэ хүлгөөн» (2007он) гэhэн хоер ном хэблэлдэ бэлдэжэ гаргаһан байна. «Залуу поэдэй согсолбори соо түрэhэн үдэhэн тоонто нютаг, эрьехэгүйгөөр ябаһан балшар наһан, нангин дуранай хүсэн тухай замби түбиин мүнхэ асуудалнуудта харюу бэдэрһэн гүнзэгы удхатай шүлэгүүд байна» гээд Буряадай арадай поэт Лопсон Тапхаев бэшэhэн юм. Эдэ шүлэгүүдынь удангуй уянгата hайхан дуунууд болоод зэдэлээ.
Уран шүлэгшэ Дарима Дулмаева нэн лэ түрүүн багшанартаа баяраа мэдүүлжэ, эрдэм мэдэсэ гүйсэд дүүрэнөөр олгуулhан багшанараа дулаханаар дурсадаг юм. Тиин олон шүлэг дуунуудынь түрэл һургуули тухайгаа, багшанарта, үхибүүдтэ зорюулагдаһан байха.
Буряадай мүнөө үеын поэзиин хүгжэлтые гэршэлhэн уран бэлигтэй Дарима Дулмаева Захааминай аймагай «Уран Дүшэ» гэhэн литературна нэгэдэлэй гэшүүн болоно, Николай Дамдиновай нэрэмжэтэ конкурсын шангай лауреат, тиихэдэ Бугэдэ буряадуудай «Алтаргана» нааданда хэдэн дахин амжалтатайгаар хабаадаһан байха. «Уран Дүшэ» гэһэн литературна нэгэдэлэй эмхидхэдэг Мэлс Самбуевай нэрэмжэтэ ирагуу найруулагшадай конкурсдо илалта туйлаhан байна.
«...Мүнөөдэр — бороон, үглөөдэр — наран, мүнөөдэр — бүрхэг, үглөөдэр — сэлмэг, харин минии дурлааша зүрхэн хододоо һаруул, номин, тунгалаг..» гээд сэдьхэлэйнгээ сарюун һайхан мэдэрэл Дарима Дулмаева уранай шэмэтэ үгөөр угалзатуулhаар.
Гуниг дүүрэн аялга мүндэлүүлжэ, дурые мүнхэрүүлээгүй дуушан байхагүй!
Хурса гуурһаараа, үгэнүүдэй шэдеэр дурые шэмэглээгүй шүлэгшэн байхагүй,
Хонгорхон бүмбэрсэг дэлхэй дээрэ дуранда абтаагүй хүн байхагүй!».
Ая гангаар анхилһан аялгата буряад хэлэн дээрээ шүлэгүүдые бэшэдэг Дарима Дулмаева Захааминай аймагай Мэлэ нютагта 1986 оной мартын 5-да түрэhэн. Буряадай гүрэнэй дээдэ һургуули дүүргэжэ, мүнөө үедэ багшална. Эдир багаһаа оршон тойронхи хангай тайгаяа, үндэр ехэ хада уулануудаа, Эхэ ехэ дэлхэйгээ үргэн магтан шүлэгүүдээ зохеожо эхилhэн байна.
Уулын эзэдэй нангин үршөөлөөр
Ууган үреэр түрэhэн заяамни.
Энхэргэн мээхэй абын зүрхөөр
Энхэрдэг Хаан уула найжамни.
Эхи захагүй замби дэлхэйн
Эгээл жэгтэй тоонто нютаг.
Саг мүнхэрдэг, уян сэдьхэл
Сэнгүү гоеор жаргадаг.
Сарьдаг уулын оройе шэртэн,
Сахали шубуундал жэргэһэйб.
Һанал бодолни арюудхагдан,
Һолонгодол тэнгэридэ хүрэhэйб.
Уулын дуудама мүнхэ хүлгөөн
Уяруулан намайе дууданал.
Уян сэдьхэлдээ эгээл бүхөөр
Уулзахыел хүсэн шамданаб.
Дарима Дулмаева «Хонхорхон Мэлэеэ дуулан магтанаб» (2004 он), «Уулын дуудама мүнхэ хүлгөөн» (2007он) гэhэн хоер ном хэблэлдэ бэлдэжэ гаргаһан байна. «Залуу поэдэй согсолбори соо түрэhэн үдэhэн тоонто нютаг, эрьехэгүйгөөр ябаһан балшар наһан, нангин дуранай хүсэн тухай замби түбиин мүнхэ асуудалнуудта харюу бэдэрһэн гүнзэгы удхатай шүлэгүүд байна» гээд Буряадай арадай поэт Лопсон Тапхаев бэшэhэн юм. Эдэ шүлэгүүдынь удангуй уянгата hайхан дуунууд болоод зэдэлээ.
Уран шүлэгшэ Дарима Дулмаева нэн лэ түрүүн багшанартаа баяраа мэдүүлжэ, эрдэм мэдэсэ гүйсэд дүүрэнөөр олгуулhан багшанараа дулаханаар дурсадаг юм. Тиин олон шүлэг дуунуудынь түрэл һургуули тухайгаа, багшанарта, үхибүүдтэ зорюулагдаһан байха.
Буряадай мүнөө үеын поэзиин хүгжэлтые гэршэлhэн уран бэлигтэй Дарима Дулмаева Захааминай аймагай «Уран Дүшэ» гэhэн литературна нэгэдэлэй гэшүүн болоно, Николай Дамдиновай нэрэмжэтэ конкурсын шангай лауреат, тиихэдэ Бугэдэ буряадуудай «Алтаргана» нааданда хэдэн дахин амжалтатайгаар хабаадаһан байха. «Уран Дүшэ» гэһэн литературна нэгэдэлэй эмхидхэдэг Мэлс Самбуевай нэрэмжэтэ ирагуу найруулагшадай конкурсдо илалта туйлаhан байна.
«...Мүнөөдэр — бороон, үглөөдэр — наран, мүнөөдэр — бүрхэг, үглөөдэр — сэлмэг, харин минии дурлааша зүрхэн хододоо һаруул, номин, тунгалаг..» гээд сэдьхэлэйнгээ сарюун һайхан мэдэрэл Дарима Дулмаева уранай шэмэтэ үгөөр угалзатуулhаар.