Бадмаев Цырен-Базар

Цырен-Базар Бадмаев Шэтын хизаарай Агын Буряадай тойрогой Сагаан-Шулуутай нютагта түрэһэн. Зугаалайн һургуулиин наймадахи класс дүүргээд, Агын багшанарай училищида орожо, тэрэнээ амжалтатайгаар дүүргээ һэн.

Тэндэ һураһанайнгаа һүүлээр Д. Банзаровай нэрэмжэтэ Буряадай Гүрэнэй багшанарай дээдэ һургуулида орожо, ород хэлэ бэшэгэй факультедтэ һуража ябахадаа, шүлэгүүд, шүүмжэлэлэй рецензи болон статьянуудые «Буряад үнэн» сониндо ходо толилуулдаг һэн. Тиимэһээ дээдэ һургуули дүүргэмсээрнь, Буряадай уран зохёолшодой холбоон Цырен-Базар Бадмаевые Москвагай М. Горькиин нэрэмжэтэ Литературна институт эльгээһэн юм. Тэрэнээ 1953 ондо амжалтатай дүүргэжэ, нютагаа бусаад, «Буряад-Монголой комсомолец» сониндо, Республикын соёлой яаманда, Х. Намсараевай нэрэмжэтэ Буряадай Гүрэнэй драмын театрай литературна талые даагшаар, «Байгал» сэтгүүлэй ахамад редакторай орлогшоор, Буряадай номой хэблэлэй ахамад редактораар, Буряадай соёлой яаманай арадай уран бүтээлэй, соёл болбосоролой, эрдэм шэнжэлгын методическэ түбэй ахамад редактораар хүдэлһэн.

Оюутан ябахадаа, 1952 ондо Буряадай номой хэблэлдэ «Үглөөнэй наран» гэжэ шүлэгүүдэйнгээ түрүүшын ном гаргуулһан юм. Тэрэ гэһээр поэт олон тоото шүлэгүүдэй, оршуулгын, прозын ном хэблээ. 1969 ондо Цырен-Базар Бадмаевай «Шэлэгдэмэл шүлэгүүд» хэблэгдээ. Үхибүүдтэ зорюулжа олон номуудые гарганхай.

«Мэхэтэй морин» гэжэ шүлэгүүдэйнь оршуулгын түрүүшын ном 1956 ондо Москвада хэблэгдээ һэн, тэрээнһээ хойшо «Детская литература», «Малыш», «Молодая гвардия», «Советская Россия» хэблэлнүүдтэ арбан номуудынь, тиихэдэ Эрхүүгэй, Шэтын, Свердловскын, Новосибирскын хэблэлнүүдтэшье гараһан юм.

Ц-Б. Бадмаев хүүхэлдэйн театрта зорюулжа пьесэнүүдые бэшэһэн. «Улаан малгайта — ухамай Тархай» гэжэ эүжэгынь РСФСР-эй соёлой яаманай дипломдо хүртэнхэй.

Уран зохёолшо оршуулгын ажалда баһал ехэ хубияа оруулһан. Тэрэнэй оршуулһан В. Шекспирэй, С. Маршагай, А. Твардовскиин, К. Треневой, итальян уран зохёолшо Джанни Родариин, монгол авторнууд С. Удвал, Д. Тарва, Д. Содномдоржын номууд Буряадай номой хэблэлдэ гараһан юм. Буряадай ахамад зохёолшо Дамба Дашинимаевай «Туламтай шоно» гэжэ ном ород хэлэн дээрэ оршуулаа һэн.

«Һасаран Линховоин дуулана», «Бидэ Байгалай саана ажаһуунабди» гэһэн баримтата хоёр кинофильмын сценариие бэшэлсээ һэн. Гушаад дуунуудай үгын автор юм. Поэдэй «Натагар шарахан Санжидмаа», «Сэлэнгын баруугаар», «Улаан-Үдэ» гэхэ мэтэ дуунуудынь олоной дунда мэдээжэ болонхой. Һүүлэй үедэ үхибүүдэй сэсэрлигэй хүүгэдтэ туһаламжа болохо «Барбаадай» гэжэ шэнэ ном хэблэлдэ бэлдэжэ гаргаһан намтартай.

СССР-эй Уран зохёолшодой холбооной гэшүүн. РСФСР-эй Верховно Соведэй Президиумэй Хүндэлэлэй грамотаар шагнагдаһан байгаа.