Хүгжэмэй зохёолшод
Павлов Чингис
- Буряадай АССР-эй уралалай габьяата ажал ябуулагша
- Гүрэнэй дуун хатарай «Байгал» шуулгын хүгжэмэй талаар хүтэлбэрилэгшэ, шуулга хүтэлэгшэ
Чингис Ефимович 1928 оной декабриин 29-дэ Б-МАССР-эй Боохон (мүнөө Эрхүү можын Усть-Ордагай үндэһэн тойрогой харьяата аймагай түб) тосхондо түрэһэн юм. Ахань Георгий Павлов Буряадай АССР-эй арадай уран зурааша, РСФСР-эй уралалай габьяата ажал ябуулагша байгаа. Чингис өөрөө Ураалай хүгжэм дуунай дээдэ һургуулида профессор В. И. Щёлоковай ангида һуража гараһан юм. Эндэһээ шуулгын болон хүгжэм зохёолгын мэргэжэлнүүдтэй гараһан байдаг. 1954 ондо дээдэ һургуулияа дүүргэжэ ерээд, буряадай дури бүжэгэй театрта ажалда ороо. Удаань, 1955 ондо Гүрэнэй дуу хатарай «Байгал» шуулгын хүгжэмэй талаар хүтэлбэрилэгшэ, шуулга хүтэлэгшэ боложо ороно. Хүгжэмэйнгөө мэргэжэлээр ажаллахаһаа гадна ниитын ажалда ехэ эдэбхитэй хабаадажа, багшалжа байгаа: 1967 ондо А. Зонхоев С. Балдаев хоёртой Буряадай радиогой хүгжэмэй шуулга байгуулагша, тэрэнэй түрүүшын уран һайханай хүтэлбэрилэгшэ, шуулга хүтэлэгшэ болоо. Улаан-Үдын дунда мэргэжэлэй багшанарай нэгэдэхи һургуулиин хүгжэмэй таһаг, хүүгэдэй дуу хатарай «Наран» шуулга байгуулаа. Юрэнхы эрдэмэй һургуулинуудай эхин ангинуудта дуунай хэшээлнүүдые үнгэргэдэг, багшанарай хабаадалгатай хэшээлнүүдые үнгэргэдэг, Буряадай хүгжэм зохёогшодой хүдэлмэринүүдые дэлгэрүүлхэ ехэ хүдэлмэри СССР орон соогуураа, хари гүрэнүүдээр нүүдэл тоглолтонуудта ябахадаа хэжэ байһан хүн байһан юм.
Ч. Павлов ехэ ехэ шуулгануудай наадаха хүгжэм зохёоһон, тэдэнь саг үргэлжэ наадагдажа байдаг юм. Буряад арадай хүгжэмэй зэмсэгүүдэй шуулгын наадажа байдаг «Ёохор», «Басагадай хатар», «Ононой эрьедэ», «Байгалай загаһашад» болон бусадые нэрлэмээр. Гадна мэдээжэ болоһон дуунуудай хүгжэм зохёогшо гэбэл: «Адуушанай дуун», «Эхэ нютаг тухай дуун», «Сэндэмэ» болон бусад. Тэрэнэй уран шүлэгшэ Даша Дамбаевтай зохёоһон «Улаан-Үдэ» гэжэ дуун ниислэл хотымнай һүлдэ дуун болонхой:
Сэнхир үлгэн замби дээр
Сэнгүү хотын олонш hаа,
Номин солгёон Сэлэнгын
Ногоон хүбөө эрье дээр
Ухаан зүрхым хүлгөөгшэ
Улаан-Yдэм hайхан даа. — 2 дахин
Олон харгын бэлшэр дээр
Одон шэнгеэр бадаржа,
Алас холын айлшадаа
Амар мэндээр угтагша
Улад зонойм хойморшуу
Улаан-Yдэм hайхан даа. — 2 дахин
Набша сэсэг ногоон соо
Наран өөдэ үндыhэн,
Айдар халуун дурые
Альган дээрээ үргэhэн,
Уужам Буряад дайдымни
Улаан-Yдэм hайхан даа. — 2 дахин
Чингис Павлов 1980 ондо наһанһаа нүгшөө.
Буряад арадай хүгжэмэй зэмсэгүүдэй шуулгада тэрэнэй нэрэ 1998 ондо олгогдоод, 2018 он болотор тэрэнэй нэрээр нэрлэгдэжэ ябаа... ??
Ч. Павлов ехэ ехэ шуулгануудай наадаха хүгжэм зохёоһон, тэдэнь саг үргэлжэ наадагдажа байдаг юм. Буряад арадай хүгжэмэй зэмсэгүүдэй шуулгын наадажа байдаг «Ёохор», «Басагадай хатар», «Ононой эрьедэ», «Байгалай загаһашад» болон бусадые нэрлэмээр. Гадна мэдээжэ болоһон дуунуудай хүгжэм зохёогшо гэбэл: «Адуушанай дуун», «Эхэ нютаг тухай дуун», «Сэндэмэ» болон бусад. Тэрэнэй уран шүлэгшэ Даша Дамбаевтай зохёоһон «Улаан-Үдэ» гэжэ дуун ниислэл хотымнай һүлдэ дуун болонхой:
Сэнхир үлгэн замби дээр
Сэнгүү хотын олонш hаа,
Номин солгёон Сэлэнгын
Ногоон хүбөө эрье дээр
Ухаан зүрхым хүлгөөгшэ
Улаан-Yдэм hайхан даа. — 2 дахин
Олон харгын бэлшэр дээр
Одон шэнгеэр бадаржа,
Алас холын айлшадаа
Амар мэндээр угтагша
Улад зонойм хойморшуу
Улаан-Yдэм hайхан даа. — 2 дахин
Набша сэсэг ногоон соо
Наран өөдэ үндыhэн,
Айдар халуун дурые
Альган дээрээ үргэhэн,
Уужам Буряад дайдымни
Улаан-Yдэм hайхан даа. — 2 дахин
Чингис Павлов 1980 ондо наһанһаа нүгшөө.
Буряад арадай хүгжэмэй зэмсэгүүдэй шуулгада тэрэнэй нэрэ 1998 ондо олгогдоод, 2018 он болотор тэрэнэй нэрээр нэрлэгдэжэ ябаа... ??