Зүжэгшэд ба хүгжэмшэд
Мацуков Юрий
- «БАМ-ай барилгашадые соёлой талаар хангажа, амжалтатай хүдэлһэнэй түлөө» (1984) гэһэн энгэрэй тэмдэгээр
- СССР-эй Соёлой яаманай зүгһөө «Эрхим ажалай түлөө» гэһэн тэмдэгээр (1991) шагнагданхай
Юрий Митрофанович Мацуков 1940 оной июниин 12-то Улаан-Үдэдэ түрөө. Албаяа хаагаад, Улаан-Үдынгөө хүгжэмэй училищиин «арадай зэмсэгүүд» гэһэн таһаг дүүргээд, «сохижо» наададаг зэмсэгүүд дээрэ наадаха дуратай дээрэһээ Чингис Павловай урилгаар дуу хатарай «Байгал» ансамбльда оркестртэ наадажа эхилээ. Байгаалиин бэлигтэй хүгжэмшэн ансамбльтаяа Уралдашье, Кавказайшье, Волго мүрэнөөршье ажаһуудаг арадууд соо, Баруун Сибирьтэшье, Дурна Зүгтэшье — хаанашье ябахадаа, буряад үндэһэн хүгжэмөө, искусствэеэ хүнүүдтэ харуулжа, тэдэнтэеэ танилсуулжа ябаа.
1974 онһоо «Баяр», «Ритмы Байкала» гэһэн эстрадна бүлгэмүүдтэ хүдэлжэ эхилнэ. Харин 1982 ондо «Сэлэнгэ» гэһэн вокальна-зэмсэгүүдэй ансамблиин уран һайханай хүтэлбэрилэгшөөр хүдэлөө. Эндэ Юрий Мацуковай хүнүүдые хүтэлбэрилжэ шадаха, зоёохы ажалда дуратай шуналынь улам мэдэгдэнэ. Советскэ Союзай байхада Ю.Мацуковай хабаадалгатайгаар Ленинградта үнгэрхэ концертнэ ехэ программа бэлдэгдэжэ, олон-олон городуудаар амжалтатай гастрольнуудаар ябажа гараа.
1985 ондо бэеэ хүсэһэн, дүй дүршэлтэй болоһон, соёлой талаар бэрхэ хүтэлбэрилэгшэ гэлсүүлһэн Ю.Мацуков Зүүн Сибириин дээдэ һургуулиин соёл — гэгээрэлэй тэнхим дүүргэнэ. Харин удаадахи жэлынь «Радуга» гэһэн эстрадна-хүүхэлдэйн бүлгэмдэ зүжэгшэнаар ороно. 1990 ондо өөрөө «Мы и куклы» гэжэ нэрэтэй бүлгэм нээнэ. Репертуараа шэлэхэдээ, үлүү, ёһорхуу заабари үгэсэгүй, хүүгэдые диилэхээрээ, дарлалтаар бэшэ, харин наадангаа, ойлгуулангаа ямаршье юумэнэй хойно гарахаар байһанаа мэдүүлнэ. Олон тоото спектакльнууд сооһоо мэдэжэ абалгын, хүмүүжүүлгын үүргэ дүүргэһэн спектакльнууд олон. «Дорожные знаки» гэһэн зүжэг багахан наһанай хүүгэдые хайшан бэеэ үйлсэдэ абажа ябахаб, харгын аюулгүйе сахиха тухай дүримүүдтэй танилсуулна. «Приключения в сказочном лесу» гэһэн байгаалиин асуудалда сэхэ хабаатай спектакль байгаалида муу юумэ хэжэ болохогүй, энэ дэлхэй дээрэ бүхы юумэн хуу амитай гээшэ гэжэ багашуулда ойлгуулна. «Карлсон и его друзья» гэһэн зүжэг соо онтохонуудай дуратай геройнууд булта амитай болошоно. «Как белочка обожгла хвостик» гэһэн зүжэг соо галда хайша хэрэгээр хандахада ямар гай тодхор асардаг тухай харуулагдана. Юрий Мацуков зүжэгүүд соогоо һайн һанаатай шэдитэ хүн шэнги хүүгэдые үльгэрэй орон руу абаашажа, хүүхэлдэйнүүдэй ёһотой амидырхые харуулдаг хүн болоно. «Мы и куклы» гэһэн бүлгэм гансашье Улаан-Үдынгөө тайзанууд дээрэ бэшэ, харин бүхы аймагууд соогуураа, хүршэ Эрхүү болон Шэтэ можонуудташье, Красноярскын хизаар болон Хакас, Тува республикануудта халуун альга ташалгаар угтагдадаг.
2009 онһоо Буряадай гүрэнэй хүүхэлдэйн «Үльгэр» театрай мэдэлдэ оронхой. Ю.М.Мацуков мүнөөшье болотороо соёлойнгоо ажалда дуратай, үнэн сэхэ, зоёохы эрмэлзэлээ орхеогүй ябаһан хүн.
Олон жэлдэ үнэн сэхээр ажаллажа, олон тоото концернүүдые эмхидхэжэ, концерт наадаар хүн зониие хангаһанайнгаа түлөө Буряадай АССР- эй габьяата зүжэгшэн (1979), «БАМ-ай барилгашадые соёлой талаар хангажа, амжалтатай хүдэлһэнэй түлөө» (1984) гэһэн энгэрэй тэмдэгээр, «Ажалай ветеран» (1998), СССР-эй Соёлой яаманай зүгһөө «Эрхим ажалай түлөө» гэһэн тэмдэгээр (1991) шагнагданхай.
2020 оной ноябриин 16-да наһа бараа.
1974 онһоо «Баяр», «Ритмы Байкала» гэһэн эстрадна бүлгэмүүдтэ хүдэлжэ эхилнэ. Харин 1982 ондо «Сэлэнгэ» гэһэн вокальна-зэмсэгүүдэй ансамблиин уран һайханай хүтэлбэрилэгшөөр хүдэлөө. Эндэ Юрий Мацуковай хүнүүдые хүтэлбэрилжэ шадаха, зоёохы ажалда дуратай шуналынь улам мэдэгдэнэ. Советскэ Союзай байхада Ю.Мацуковай хабаадалгатайгаар Ленинградта үнгэрхэ концертнэ ехэ программа бэлдэгдэжэ, олон-олон городуудаар амжалтатай гастрольнуудаар ябажа гараа.
1985 ондо бэеэ хүсэһэн, дүй дүршэлтэй болоһон, соёлой талаар бэрхэ хүтэлбэрилэгшэ гэлсүүлһэн Ю.Мацуков Зүүн Сибириин дээдэ һургуулиин соёл — гэгээрэлэй тэнхим дүүргэнэ. Харин удаадахи жэлынь «Радуга» гэһэн эстрадна-хүүхэлдэйн бүлгэмдэ зүжэгшэнаар ороно. 1990 ондо өөрөө «Мы и куклы» гэжэ нэрэтэй бүлгэм нээнэ. Репертуараа шэлэхэдээ, үлүү, ёһорхуу заабари үгэсэгүй, хүүгэдые диилэхээрээ, дарлалтаар бэшэ, харин наадангаа, ойлгуулангаа ямаршье юумэнэй хойно гарахаар байһанаа мэдүүлнэ. Олон тоото спектакльнууд сооһоо мэдэжэ абалгын, хүмүүжүүлгын үүргэ дүүргэһэн спектакльнууд олон. «Дорожные знаки» гэһэн зүжэг багахан наһанай хүүгэдые хайшан бэеэ үйлсэдэ абажа ябахаб, харгын аюулгүйе сахиха тухай дүримүүдтэй танилсуулна. «Приключения в сказочном лесу» гэһэн байгаалиин асуудалда сэхэ хабаатай спектакль байгаалида муу юумэ хэжэ болохогүй, энэ дэлхэй дээрэ бүхы юумэн хуу амитай гээшэ гэжэ багашуулда ойлгуулна. «Карлсон и его друзья» гэһэн зүжэг соо онтохонуудай дуратай геройнууд булта амитай болошоно. «Как белочка обожгла хвостик» гэһэн зүжэг соо галда хайша хэрэгээр хандахада ямар гай тодхор асардаг тухай харуулагдана. Юрий Мацуков зүжэгүүд соогоо һайн һанаатай шэдитэ хүн шэнги хүүгэдые үльгэрэй орон руу абаашажа, хүүхэлдэйнүүдэй ёһотой амидырхые харуулдаг хүн болоно. «Мы и куклы» гэһэн бүлгэм гансашье Улаан-Үдынгөө тайзанууд дээрэ бэшэ, харин бүхы аймагууд соогуураа, хүршэ Эрхүү болон Шэтэ можонуудташье, Красноярскын хизаар болон Хакас, Тува республикануудта халуун альга ташалгаар угтагдадаг.
2009 онһоо Буряадай гүрэнэй хүүхэлдэйн «Үльгэр» театрай мэдэлдэ оронхой. Ю.М.Мацуков мүнөөшье болотороо соёлойнгоо ажалда дуратай, үнэн сэхэ, зоёохы эрмэлзэлээ орхеогүй ябаһан хүн.
Олон жэлдэ үнэн сэхээр ажаллажа, олон тоото концернүүдые эмхидхэжэ, концерт наадаар хүн зониие хангаһанайнгаа түлөө Буряадай АССР- эй габьяата зүжэгшэн (1979), «БАМ-ай барилгашадые соёлой талаар хангажа, амжалтатай хүдэлһэнэй түлөө» (1984) гэһэн энгэрэй тэмдэгээр, «Ажалай ветеран» (1998), СССР-эй Соёлой яаманай зүгһөө «Эрхим ажалай түлөө» гэһэн тэмдэгээр (1991) шагнагданхай.
2020 оной ноябриин 16-да наһа бараа.