Зүжэгшэд ба хүгжэмшэд
Абушеева Лидия
- Буряад АССР-эй арадай артиска (1975)
- Москвагай нэгэдэхи (1940, хоёрдохи (1959) буряад соёл болон уран зохёолой декадада хабаадагша
- Х.Намсараевай нэрэмжэтэ Гүрэнэй буряад академическэ драмын театрай зүжэгшэн (1939-1978)
Лидия Арсентьевна Абушеева 1920 оной июлиин 20-до Эрхүүгэй можын Алайрай аймагай Нарин нютагта түрэһэн юм. 1929 онһоо 1934 он болотор Куйтын эхин һургуулида һураа, 1934 онһоо — Улаан-Υдын Блюхерэй нэрэмжэтэ һургуулида һураһан ( байшангынь Ленинэй болон Куйбышевай гудамжын углууда оршодог урид Пионернүүдэй байшан болоно).
1936 онһоо 1939 он болотор хүгжэмэй-театральна училищида һуража гараа. Оюутан ябахаһаа эхилээд, буряад театрай зүжэгүүдтэ хабаададаг байһан. Һуралсалайнгаа һүүлдэ 1939 ондо Лидия Абушеева театрай труппада ороһонhоо хойшо 40 шахуу жэлээ тайзанда зорюулаа.
Дайнай эхилхэдэ, Алайр нютагаа бусаһан юм. Гэбэшье 1943 ондо театртаа бусажа, тэрэл жэлдээ октябрь һараһаа театртаяа Н. Балданогой «Бабжа-Барас баатар» гэһэн зүжэгтэ эгээл түрүүшын ехэ роль — Уран-Гуагай роль гүйсэдхэхэеэ Монгол орон руу гастролёор ошоһон байна. Дайнай үедэ бүлэг зүжэгшэннартай хамта госпитальнуудта, Уласайгаа хүдөө нютагуудта кохознигуудай урда нилээд олон концертдэ хабаадаһан байха.
Зохёохы намтар соогоо элдэб ондо ондоо роль 80-яад зүжэгтэ наадаһан байна. Ород классическа зүжэгүүд сооһоо А. Островскиин «Аадар» соо 1945 ондо ялас гэмэ гүйсэдхэһэн Варварын роль болоно. Тэрэнэй Варвара, хүхюутэй залуу басаган, Катериные айнгүйгөөр амрагтаяа уулзахаяа ошохыень дурадхадаг hэн.
Х. Намсараевай «Тайшаагай ташуур» гэһэн зүжэгтэ Дымбылов тайшаагай һамган, Долгор хатанииень үнэншэмөөр наадаһан байна. Нүхэртөө урбаад, өөрыгөө Дымбыловэй дайсан Тарба Жигжитовэй һамганиинь гээшэб гэжэ тодоруулна.
Совед драматургиин зүжэгүүд соо тус актриса нилээд олонхон дүрэнүүдые гаргажа шадаа. Тиихэдээ А.Кроной пьесээр табигдаһан «Флодой офицер» гэһэн зүжэг соо кораблиин капитанай наһанайнь нүхэр Екатерина Ивановнагай гол роль наадаа. Мэдээжэ Иван Константинович гэһэн уран зураашын басаган, хүгжэмшэн, бэлигтэй актриса, зангаараашье зохидхон, юрын хүн орёохон ажабайдалай тогтоод байхада, офицернүүдэй дунда нүхэсэл, найдал, бэе бэедээ туһалха гээшэ хүнһөө холодохо ёһогүй гэһэн бодолоо нэбтэрүүлхэеэ оролдоно. Блокадада ороһон Лениградта һайн диктор хэрэгтэй болоходонь, театрайнгаа дуратай ажалаа орхёод, дикторээр хүдэлжэ, арад зонойнгоо һүлдэ бодхоохо, илалтада этигүүлхэ дамжуулгануудые хүтэлнэ.
Актрисын эгээ дуратай рольнуудай нэгэн хадаа А. Софроновой «Стряпуха (Тогоошон)», «Стряпуха замужем (Хадамтай тогоошон)» гэһэн комединүүд соохи хүхюутэй, үнэн сэхэ колхозница Галина Чайкын роль байһан юм. Лидия Арсентьевна А. Вампиловай зүжэгүүд соо хоёр горитойхон роль наадаһан: «Нёдондо зундаа Чулимскда» гэһэн зүжэг соо Анна Хороших буфетчицые, «Июнь соо болоhон хахасалга» соо дээдэ һургуулиин ректорэй һамган Репниковае.
Москвада 1940 ондо, 1959 ондо болоһон буряад соёлой болон уран зохёолой хоёр декадада хабаадагша. Буряад ороной, Эрхүүгэй, Шэтын можын бүхы аймагуудаар гастролёор ябаһан, Буряад ороной соёл Москвада, Лениградта, Монголдо, Хальмагта үнгэрһэн театрай ехэ-ехэ зохёохы тоосоото зүжэг наадануудта хабаадаhан. Театральна соёл хүгжөөхэ ажаябуулгада оруулһан габьяагайнгаа түлөө Лидия Абушеевада Буряад АССР-эй габьяата, арадай зүжэгшэнкын нэрэ зэргэ олгогдоһон юм, тэрэ олон медальнуудаар, хүндэлэлэй грамотануудаар шагнагдаһан байна.
Наһанайнгаа нүхэр, РСФСР-эй габьяата зүжэгшэн Георгий Фёдорович Лосевтой хамта гурбан басагадаа хүлынь дүрөөдэ, гарынь ганзагада хүргөө. Жаргалтай эжы, дуратай нагаса эжы, элинсэг эжы, мүн тойроод байһан зондо эхэнэр хүнэй энхэргэн сэдьхэлэй, сэсэн ухаан бодолой жэшээ болодог байгаа гэхэдэ алдуу болохогүй.
1936 онһоо 1939 он болотор хүгжэмэй-театральна училищида һуража гараа. Оюутан ябахаһаа эхилээд, буряад театрай зүжэгүүдтэ хабаададаг байһан. Һуралсалайнгаа һүүлдэ 1939 ондо Лидия Абушеева театрай труппада ороһонhоо хойшо 40 шахуу жэлээ тайзанда зорюулаа.
Дайнай эхилхэдэ, Алайр нютагаа бусаһан юм. Гэбэшье 1943 ондо театртаа бусажа, тэрэл жэлдээ октябрь һараһаа театртаяа Н. Балданогой «Бабжа-Барас баатар» гэһэн зүжэгтэ эгээл түрүүшын ехэ роль — Уран-Гуагай роль гүйсэдхэхэеэ Монгол орон руу гастролёор ошоһон байна. Дайнай үедэ бүлэг зүжэгшэннартай хамта госпитальнуудта, Уласайгаа хүдөө нютагуудта кохознигуудай урда нилээд олон концертдэ хабаадаһан байха.
Зохёохы намтар соогоо элдэб ондо ондоо роль 80-яад зүжэгтэ наадаһан байна. Ород классическа зүжэгүүд сооһоо А. Островскиин «Аадар» соо 1945 ондо ялас гэмэ гүйсэдхэһэн Варварын роль болоно. Тэрэнэй Варвара, хүхюутэй залуу басаган, Катериные айнгүйгөөр амрагтаяа уулзахаяа ошохыень дурадхадаг hэн.
Х. Намсараевай «Тайшаагай ташуур» гэһэн зүжэгтэ Дымбылов тайшаагай һамган, Долгор хатанииень үнэншэмөөр наадаһан байна. Нүхэртөө урбаад, өөрыгөө Дымбыловэй дайсан Тарба Жигжитовэй һамганиинь гээшэб гэжэ тодоруулна.
Совед драматургиин зүжэгүүд соо тус актриса нилээд олонхон дүрэнүүдые гаргажа шадаа. Тиихэдээ А.Кроной пьесээр табигдаһан «Флодой офицер» гэһэн зүжэг соо кораблиин капитанай наһанайнь нүхэр Екатерина Ивановнагай гол роль наадаа. Мэдээжэ Иван Константинович гэһэн уран зураашын басаган, хүгжэмшэн, бэлигтэй актриса, зангаараашье зохидхон, юрын хүн орёохон ажабайдалай тогтоод байхада, офицернүүдэй дунда нүхэсэл, найдал, бэе бэедээ туһалха гээшэ хүнһөө холодохо ёһогүй гэһэн бодолоо нэбтэрүүлхэеэ оролдоно. Блокадада ороһон Лениградта һайн диктор хэрэгтэй болоходонь, театрайнгаа дуратай ажалаа орхёод, дикторээр хүдэлжэ, арад зонойнгоо һүлдэ бодхоохо, илалтада этигүүлхэ дамжуулгануудые хүтэлнэ.
Актрисын эгээ дуратай рольнуудай нэгэн хадаа А. Софроновой «Стряпуха (Тогоошон)», «Стряпуха замужем (Хадамтай тогоошон)» гэһэн комединүүд соохи хүхюутэй, үнэн сэхэ колхозница Галина Чайкын роль байһан юм. Лидия Арсентьевна А. Вампиловай зүжэгүүд соо хоёр горитойхон роль наадаһан: «Нёдондо зундаа Чулимскда» гэһэн зүжэг соо Анна Хороших буфетчицые, «Июнь соо болоhон хахасалга» соо дээдэ һургуулиин ректорэй һамган Репниковае.
Москвада 1940 ондо, 1959 ондо болоһон буряад соёлой болон уран зохёолой хоёр декадада хабаадагша. Буряад ороной, Эрхүүгэй, Шэтын можын бүхы аймагуудаар гастролёор ябаһан, Буряад ороной соёл Москвада, Лениградта, Монголдо, Хальмагта үнгэрһэн театрай ехэ-ехэ зохёохы тоосоото зүжэг наадануудта хабаадаhан. Театральна соёл хүгжөөхэ ажаябуулгада оруулһан габьяагайнгаа түлөө Лидия Абушеевада Буряад АССР-эй габьяата, арадай зүжэгшэнкын нэрэ зэргэ олгогдоһон юм, тэрэ олон медальнуудаар, хүндэлэлэй грамотануудаар шагнагдаһан байна.
Наһанайнгаа нүхэр, РСФСР-эй габьяата зүжэгшэн Георгий Фёдорович Лосевтой хамта гурбан басагадаа хүлынь дүрөөдэ, гарынь ганзагада хүргөө. Жаргалтай эжы, дуратай нагаса эжы, элинсэг эжы, мүн тойроод байһан зондо эхэнэр хүнэй энхэргэн сэдьхэлэй, сэсэн ухаан бодолой жэшээ болодог байгаа гэхэдэ алдуу болохогүй.