Зүжэгшэд ба хүгжэмшэд
Мельников Геннадий
- Буряад Уласай габьяата зүжэгшэн
Геннадий Мельников — айхабтар бэрхэ уран уншагша. Ородой, Зүблэлтын үеын уран зохёолшодой болон уран шүлэгшэдэй, Буряадай уран шүлэгшэдэй зохёолнуудые уншадаг. Уран уншагшадай мүрысөөндэ илагша, Буряад Уласай габьяата зүжэгшэн.
1939 оной мартын 25-да Куйбышев хотодо түрэһэн юм. Дунда һургуулида һуража байха үедөө уран уншалгааар дашууржа захалһан байдаг. Тэндээ уран һайханай харалгануудта хабаадлсаха, олон тоото харалган-мүрысөөнүүдтэ хабаадалсаха. Куйбышев хотын дунда мэргэжэлэй соёл-болбосоролой һургуули дүүргээд, хүүхэлдэйн театрай зүжэгшэнөөр ажаллаа. 1969 ондо Ленинград хотын үйлэдбэрилэгшэдэй эблэлэй дээдэ һургуули түгэсхөө. Тэрэл үеһөө (һуража байхадаа) уран үгэдэ бэеэ зорюулаа. 1968 ондо Ленинград хотын уран уншагшадай мүрысөөндэ илажа гараһан юм.
1969-72, 1973-80 онуудта уншалгын талаар зүжэгшэнөөр Куйбышевай хүгжэм дуунай байшанда ажаллана. Буряадай АССР-эй Уран зохёолшодой холбооной идхалгын таһагта уран зохёол уншагша боложо ажалда ороно.
1980 оной август һараһаа Буряадай хүгжэм дуунай байшанда ажалда орожо, зохёохы намтараа Буряад орондо захалаад, 20 жэлнүүдэй туршада амжалтатай һайн хүдэлжэ гараһан юм. Хүгжэмтэ бүлгэмэй бүридэлдэ оролсоод, Р. Гамзатова «Хоёр эхэ», С. Есенин тухай «Орос дайдын дуушан», «Ниидэжэ ерэһэн гургалдай мэтэ» (А. Кольцов), «Абаруулһан дэлхэй мартаагүй», «Хүбүүнэй түрэлгэ» гэһэн уран зохёолой-хүгжэмтэ тоглолтонуудта хабаадалсаа. Үшөө тиихэдэ А. Пушкин, М. Лермонтов, А. Ахматова, С. Маршак, К. Чуковский гэгшэд хүгжэм соо гэһэн сэдэбээр тоглолтын хоорондуур элидхэлнүүдые хэдэг байгаа (үгышье һаа «элидхэл-тоглолто»). Тайзан дээрэһээ А. Пушкинай, М. Лермонтовай, В. Маяковскийн, С. Есенинэй, Р. Рождественскийн, А. Вознесенскийн, А. Твардовскийн, Е. Евтушенкын, Р. Гамзатовай шүлэгүүдые, М. Зощенкын, В. Шукшинай, А. Чеховэй, М. Шолоховай үгүүлэлнүүдые уншаха. Тэрэ тоодо буряад шүлэгшэдэй зохёолнууд өөрын һуури олоһон байдаг һэн: Д. Улзытуевай, Н. Дамдиновай, Д. Жалсараевай, Г. Чимитовай, С. Ангабаевай, А. Румянцевай, А. Щитовай. Уран зохёолшод болон шүлэгтэй хамта хүдөө аймагуудаар саг үргэлжэ гаража, ажалшан арадтай уулзалгануудые, уран шүлэгэй үдэшэнүүдые үнгэргэдэг байгаа.
1985 ондо уласай уншагшадай мүрысөөндэ илагша болоо.
Геннадий Мельников Оло дахин гансаараа бүхэли үдэшэнүүдые үнгэргэдэг һэн. Тэдээн соонь: «Мянган жэлэй саанаһаа дуун», «Агууехэ Орос хэтэ мүнхэдэмнай нэгэдүүлээ», «Минии зүрхэн дүлөөр бадарна», «Тэдэмнай һүүлшынгөө тамхи хүсэд татаншьегүй ошоо бэлэй...», «Үнгын дайдаар, хангай тайгаар...» б.б.
Тайзан дээрэһээ сэсэрлигэй хүүгэдһээ захалаад үндэр наһатан хүрэтэр ямаршье мэргэжэлтэй, ямаршье ажалтай харагшадые «баряад байха» шадалтай хүн гээшэ. Зохёол уншахадаа зохёолойнгоо доторой дүрэнүүдтэ орожо, ойлгосо һайнтайгаар уншадаг, ёһотойл тайзанай зүжэгшэн байһанаа гэршэлһэн хүн юм.
Мельников Геннадий Афанасьевич 2010 онһоо Эрхүү хотодо ажаһууна. Тэрэл нэгэтэ шэлэһэн дуратай ажалаа Эрхүүгэй харагшадай урда дэлгэжэ байдаг.
Залуу һүрэгые эхэ орондоо дуратайгаар хүмүүжүүлхэ хэрэгтэ оролсожо, энэ талаар хаорооной түрүүлэгшэ юм.
Хэһэн, бүтээһэн гүнзэгы удхатай ажалайнгаа түлөө 1992 ондо Буряад Уласай габьяата зүжэгшэн гэһэн нэрэ зэргэдэ хүртэһэн байгаа.
1939 оной мартын 25-да Куйбышев хотодо түрэһэн юм. Дунда һургуулида һуража байха үедөө уран уншалгааар дашууржа захалһан байдаг. Тэндээ уран һайханай харалгануудта хабаадлсаха, олон тоото харалган-мүрысөөнүүдтэ хабаадалсаха. Куйбышев хотын дунда мэргэжэлэй соёл-болбосоролой һургуули дүүргээд, хүүхэлдэйн театрай зүжэгшэнөөр ажаллаа. 1969 ондо Ленинград хотын үйлэдбэрилэгшэдэй эблэлэй дээдэ һургуули түгэсхөө. Тэрэл үеһөө (һуража байхадаа) уран үгэдэ бэеэ зорюулаа. 1968 ондо Ленинград хотын уран уншагшадай мүрысөөндэ илажа гараһан юм.
1969-72, 1973-80 онуудта уншалгын талаар зүжэгшэнөөр Куйбышевай хүгжэм дуунай байшанда ажаллана. Буряадай АССР-эй Уран зохёолшодой холбооной идхалгын таһагта уран зохёол уншагша боложо ажалда ороно.
1980 оной август һараһаа Буряадай хүгжэм дуунай байшанда ажалда орожо, зохёохы намтараа Буряад орондо захалаад, 20 жэлнүүдэй туршада амжалтатай һайн хүдэлжэ гараһан юм. Хүгжэмтэ бүлгэмэй бүридэлдэ оролсоод, Р. Гамзатова «Хоёр эхэ», С. Есенин тухай «Орос дайдын дуушан», «Ниидэжэ ерэһэн гургалдай мэтэ» (А. Кольцов), «Абаруулһан дэлхэй мартаагүй», «Хүбүүнэй түрэлгэ» гэһэн уран зохёолой-хүгжэмтэ тоглолтонуудта хабаадалсаа. Үшөө тиихэдэ А. Пушкин, М. Лермонтов, А. Ахматова, С. Маршак, К. Чуковский гэгшэд хүгжэм соо гэһэн сэдэбээр тоглолтын хоорондуур элидхэлнүүдые хэдэг байгаа (үгышье һаа «элидхэл-тоглолто»). Тайзан дээрэһээ А. Пушкинай, М. Лермонтовай, В. Маяковскийн, С. Есенинэй, Р. Рождественскийн, А. Вознесенскийн, А. Твардовскийн, Е. Евтушенкын, Р. Гамзатовай шүлэгүүдые, М. Зощенкын, В. Шукшинай, А. Чеховэй, М. Шолоховай үгүүлэлнүүдые уншаха. Тэрэ тоодо буряад шүлэгшэдэй зохёолнууд өөрын һуури олоһон байдаг һэн: Д. Улзытуевай, Н. Дамдиновай, Д. Жалсараевай, Г. Чимитовай, С. Ангабаевай, А. Румянцевай, А. Щитовай. Уран зохёолшод болон шүлэгтэй хамта хүдөө аймагуудаар саг үргэлжэ гаража, ажалшан арадтай уулзалгануудые, уран шүлэгэй үдэшэнүүдые үнгэргэдэг байгаа.
1985 ондо уласай уншагшадай мүрысөөндэ илагша болоо.
Геннадий Мельников Оло дахин гансаараа бүхэли үдэшэнүүдые үнгэргэдэг һэн. Тэдээн соонь: «Мянган жэлэй саанаһаа дуун», «Агууехэ Орос хэтэ мүнхэдэмнай нэгэдүүлээ», «Минии зүрхэн дүлөөр бадарна», «Тэдэмнай һүүлшынгөө тамхи хүсэд татаншьегүй ошоо бэлэй...», «Үнгын дайдаар, хангай тайгаар...» б.б.
Тайзан дээрэһээ сэсэрлигэй хүүгэдһээ захалаад үндэр наһатан хүрэтэр ямаршье мэргэжэлтэй, ямаршье ажалтай харагшадые «баряад байха» шадалтай хүн гээшэ. Зохёол уншахадаа зохёолойнгоо доторой дүрэнүүдтэ орожо, ойлгосо һайнтайгаар уншадаг, ёһотойл тайзанай зүжэгшэн байһанаа гэршэлһэн хүн юм.
Мельников Геннадий Афанасьевич 2010 онһоо Эрхүү хотодо ажаһууна. Тэрэл нэгэтэ шэлэһэн дуратай ажалаа Эрхүүгэй харагшадай урда дэлгэжэ байдаг.
Залуу һүрэгые эхэ орондоо дуратайгаар хүмүүжүүлхэ хэрэгтэ оролсожо, энэ талаар хаорооной түрүүлэгшэ юм.
Хэһэн, бүтээһэн гүнзэгы удхатай ажалайнгаа түлөө 1992 ондо Буряад Уласай габьяата зүжэгшэн гэһэн нэрэ зэргэдэ хүртэһэн байгаа.