Зүжэгшэд ба хүгжэмшэд
Аюшеева Бадма-Ханда
Бадма-Ханда Аюшеева зөөлэн, ехэ һайхан арадай хоолойтой дуушан юм. Энэнь тэрэнэй тайзан дээрэ бэеэ абажа байдаг маягта нэмэри боложо, шагнажа, хаража һууһан хүнүүдэй сэдьхэл заатагүй эзэлээд байха.
Бадма-Ханда монгол туургатайнай домогоор табигдаһан «Угай сүлдэ» гэжэ зүжэгтэ өөрынгөө ехэхэн хубитые оруулһан юм. Эндэ буряад отогуудай бүри урданай дуунуудые дуулаһан байгаа — буряад арадай 9 элинсэг эхын нэгые дуулажа харуулна. Энэ зүжэгые найруулан табигшад, гол дүрэнүүдые байгуулагшад Оросой Холбооной Засагай газарай 2006 оной шагналда хүртэһэн юм.
«Оросой дуунууд» гэһэн Оросой Холбооной ехэ нааданай хэмжээндэ үнгэрһэн театрайнгаа тоглолтодо амжалтатай хабаадалсаһан. Оросой түб гзарһаа холо можо нютагуудай, үндэһэн соёлнуудай харилсан хүгжэлгэдэ, хүн зониие эхэ орондоо, гоё һайханда дуратайгаар хүмүүжүүлгэдэ хандуулха гол зорилготой энэ түлэбые зохёон байгуулжа, уран һайханай хүтэлбэрилэгшэнь болоһон хүн Оросой Холбооной арадай зүжэгшэн Н. Бабкина байгаа.
Ехэ нааданай үедэ театрайнгаа бусад дуушадтай өөрынгөө дуулажа ябадаг буряад (арадай, зохёолой) дуунуудаа Пензэ, Смоленск, Ленинград можонуудай, Ханты-Мансиин бэеэ дааһан үндэһэн тойрогой харагшадай урда дуулаһан юм. Оросой Сибиириин тойрог түлөөлһэн «Байгал» театр Кремлиин Ехэ хуралнуудай ордондо эсэсэй ехэ наада дэлгэһэн, тэндэнь Н. Бабкина Бадма-Хандын уран бэлигтэ үндэр сэгнэлтэ үгэһэн юм. Театрай 30 гаран тоглолтонууд 16 000 гаран харагшадые суглуулһан байба.Бадма-Ханда театрайнгаа бүхы тоглолтонууд болон найруулгануудта ото хабаадалсажа ябаа. Эдэнь: «Гуламтын ульһан», «Сэдьхэлэй аялга», «Эжын түлиһэн гуламта», «Угтамжын наадан», «Гуламтадаа сугларая», һүүлэй үедэ уласхоорондын хэмжээндэ гараһан «Ёохорой һүни», «Байгалай алтан хоолой», Илалтын, Сагаалганай һайндэрнүүдтэ зорюулагдаһан тоглолтонууд б.б.Бадма-Хандын өөрынь тоглолтонууд танхим дүүрэн зониие суглуулжа үнгэрдэг. Арад зоной эгээл дуратай, хүлеэжэ шагнадаг дуунууд болобол — арадай дуунууд, оршон үеын зохёолой дуунууд. Иимэ хубиин тоглолтонууд дээрэл бэлигынь дүүрэн хүсэндөө элирдэг, энэнь өөртэньшье һуралсал боложо үгэдэг байха юм.
Һүүлэй үедэ уласай дэбисхэр дээрэ элбэгээр үнгэргэгдэһэн болоһон засагай газарай хэмжээ ябуулгануудай үедэ үгтэдэг тоглолтонуудта мүн лэ эдэбхитэйгээр хабаададаг юм. Германиин, Монголой, Хитадай, Голландиин, Тайваниин, Америкын, Франциин, Норвегиин, Чехиин тайзанууд дээрэ дуулаһан байдаг.
«Байгал» театрай дуушан арадай эгээл дуратай дуушан боложо тодоронхой, эгээл хүсэн дундаа ажаллажа ябана.
Бадма-Ханда монгол туургатайнай домогоор табигдаһан «Угай сүлдэ» гэжэ зүжэгтэ өөрынгөө ехэхэн хубитые оруулһан юм. Эндэ буряад отогуудай бүри урданай дуунуудые дуулаһан байгаа — буряад арадай 9 элинсэг эхын нэгые дуулажа харуулна. Энэ зүжэгые найруулан табигшад, гол дүрэнүүдые байгуулагшад Оросой Холбооной Засагай газарай 2006 оной шагналда хүртэһэн юм.
«Оросой дуунууд» гэһэн Оросой Холбооной ехэ нааданай хэмжээндэ үнгэрһэн театрайнгаа тоглолтодо амжалтатай хабаадалсаһан. Оросой түб гзарһаа холо можо нютагуудай, үндэһэн соёлнуудай харилсан хүгжэлгэдэ, хүн зониие эхэ орондоо, гоё һайханда дуратайгаар хүмүүжүүлгэдэ хандуулха гол зорилготой энэ түлэбые зохёон байгуулжа, уран һайханай хүтэлбэрилэгшэнь болоһон хүн Оросой Холбооной арадай зүжэгшэн Н. Бабкина байгаа.
Ехэ нааданай үедэ театрайнгаа бусад дуушадтай өөрынгөө дуулажа ябадаг буряад (арадай, зохёолой) дуунуудаа Пензэ, Смоленск, Ленинград можонуудай, Ханты-Мансиин бэеэ дааһан үндэһэн тойрогой харагшадай урда дуулаһан юм. Оросой Сибиириин тойрог түлөөлһэн «Байгал» театр Кремлиин Ехэ хуралнуудай ордондо эсэсэй ехэ наада дэлгэһэн, тэндэнь Н. Бабкина Бадма-Хандын уран бэлигтэ үндэр сэгнэлтэ үгэһэн юм. Театрай 30 гаран тоглолтонууд 16 000 гаран харагшадые суглуулһан байба.Бадма-Ханда театрайнгаа бүхы тоглолтонууд болон найруулгануудта ото хабаадалсажа ябаа. Эдэнь: «Гуламтын ульһан», «Сэдьхэлэй аялга», «Эжын түлиһэн гуламта», «Угтамжын наадан», «Гуламтадаа сугларая», һүүлэй үедэ уласхоорондын хэмжээндэ гараһан «Ёохорой һүни», «Байгалай алтан хоолой», Илалтын, Сагаалганай һайндэрнүүдтэ зорюулагдаһан тоглолтонууд б.б.Бадма-Хандын өөрынь тоглолтонууд танхим дүүрэн зониие суглуулжа үнгэрдэг. Арад зоной эгээл дуратай, хүлеэжэ шагнадаг дуунууд болобол — арадай дуунууд, оршон үеын зохёолой дуунууд. Иимэ хубиин тоглолтонууд дээрэл бэлигынь дүүрэн хүсэндөө элирдэг, энэнь өөртэньшье һуралсал боложо үгэдэг байха юм.
Һүүлэй үедэ уласай дэбисхэр дээрэ элбэгээр үнгэргэгдэһэн болоһон засагай газарай хэмжээ ябуулгануудай үедэ үгтэдэг тоглолтонуудта мүн лэ эдэбхитэйгээр хабаададаг юм. Германиин, Монголой, Хитадай, Голландиин, Тайваниин, Америкын, Франциин, Норвегиин, Чехиин тайзанууд дээрэ дуулаһан байдаг.
«Байгал» театрай дуушан арадай эгээл дуратай дуушан боложо тодоронхой, эгээл хүсэн дундаа ажаллажа ябана.