Зүжэгшэд ба хүгжэмшэд
Сандипова Сэсэгма
- Буряадай гүрэнэй дуу болон хатарай үндэһэн “Байгал” театрай гол дуушан
- Буряад Уласай габьяата зүжэгшэн
- РСФСР-эй арадай зүжэгшэн Б. Балдаковай нэрэмжэтэ дуушадай мүрысөөнэй лауреат (1994)
- РСФСР-эй габьяата зүжэгшэн Ц. Хоборковай нэрэмжэтэ дуушадай мүрысөөнэй лауреат (2001)
- СССР-эй арадай зүжэгшэн Л. Линховоинай нэрэмжэтэ уласхоорондын дуушадай мүрысөөнэй тусхай шанда хүртэһэн, Агинск, (1993)
- СССР-эй арадай зүжэгшэн Д. Дашиевай нэрэмжэтэ дуушадай мүрысөөнэй дипломант (2006)
- Буряад Уласай Соёлой яаманай Хүндэлэлэй грамотаар шагнагдаhан (1997)
- Саха (Яхадай) Соёлой яаманай Хүндэлэлэй грамотаар шагнагдаhан (2000)
Сэсэгма Ринчиновна Сандипова ажалайнгаа намтар Буряадай гүрэнэй дуу болон хатарай «Байгал» ансамблиин хоорой дуушанаар эхилнэ. 1994 ондо ондо Улаан-Үдын П. И. Чайковскийн нэрэмжэтэ дунда мэргэжэлэй хүгжэмэй hургуули (Буряад Уласай габьяата зүжэгшэн Б. Г. Базаровай класс) дүүргээ.
Хоорто дуулажа ябахадаа, Сэсэгма Сандипова удангүй гансаараа дуунуудые гүйсэдхэжэ эхилээ. Эндэһээ Сэсэгма басаганай һайхан хоолойгоор олон хүнүүд — хүгжэмдэ дуратайшуул, хүгжэм шэнжэлэгшэд, суг хүдэлдэг нүхэдынь һонирхожо эхилнэ.
Мүнөө театрай гол дуушан туйлаhан дээрээ зогсохогүй, өөрынгөө бэлиг шадабариие мүлижэл байһаар. Харагшад аргагүй дуратайгаар буряад, ород арадай дуунуудые, монгол, ород, совет үеын, итальян композиторнуудай бүтээлнүүдые шагнадаг юм.
Бэлигынь хүгжэмэй ямар зохёолнуудһаа эхитэйб гэбэл, П. Масканьин «Сельская честь» оперын «Романс Сантуццы», М. Фроловай «Энхэ-Булад баатар» опероһоо Арюун-Гоохоной ариозо, А. Буцци-Печиагай «Лолита» опероһоо, Теодоро Коттраугай «Санта Лючия» опероһоо, П. И. Чайковскийн «Я тебе ничего не скажу» оперын романсһаа г. м.
Сэсэгма Сандиповагай гүйсэдхэлгэ доро ород арадай дуунууд: «Как пойду я на быструю речку», «Ноченька», буряад дуунууд: Н. Дамдиновай үгэ дээрэ А. Андреевэй зохёоһон «Үргэн Хүнтэй», П. Дамирановай «Баргажан», Д. Улзытуевай үгэ дээрэ Б. Цырендашиевай хүгжэм доро «Уулзалга», Б. Наранбаатарай «Эхын дуран», «Уулзаял хоюулаа», Б. Шаравай «Аав ээж хоёр минь» гээд лэ, тоолохо болоо һаа олон даа.
2005 ондо «Байгал» театр буряад монгол туургата арадуудай домогоор зохёогдоһон «Угайм сүлдэ» (Дух предков) гэжэ нэрэтэй спектакль табяа. Эндэ С. Сандипова юһэн эхэнүүдэй нэгэниинь боложо, тайзан дээрэ гүйсэдхэһэн байха. Түрэл театрайнгаа томо томо проектнүүдтэ гол дуушан саг үргэлжэ хабаадажал байдаг.
Тэрэнэй байгаалиин бэлигые жюриин гэшүүд нэгэнтэ бэшэ элдэб мүрысөөнүүдтэ онсолжо тэмдэглэһэн байдаг. Сэсэгма Сандипова Оросой хэдэн можо нютагуудаар нүүдэл тоглолтоор аяншалаа: Саха (Яхад), Москва, Санкт-Петербург, Казань, Эрхүү, Ангарск, Шэтэ, Нерюнгри, Тыва, Монгол орон (2000), Итали (2002), США (2003), Франци (2009).
2009 оной июль-август һарануудта С. Сандипова «Байгал» театртаяа хамта Байгалай мэдээсэлэй, ажахы эрхилэлгын хэмжээнүүдтэ, уласхоорондын ажахы эрхилэлгын асуудалнуудаар бага хуралда, Байгалай һуралсалай хэмжээндэ, Буряад Уласта Оросой Холбооной Юрэнхылэгшэ Д. А. Медведевэй ерэхэдэ засаг зургаанай хэмжээндэ хабаадалсаһан юм.
Хоорто дуулажа ябахадаа, Сэсэгма Сандипова удангүй гансаараа дуунуудые гүйсэдхэжэ эхилээ. Эндэһээ Сэсэгма басаганай һайхан хоолойгоор олон хүнүүд — хүгжэмдэ дуратайшуул, хүгжэм шэнжэлэгшэд, суг хүдэлдэг нүхэдынь һонирхожо эхилнэ.
Мүнөө театрай гол дуушан туйлаhан дээрээ зогсохогүй, өөрынгөө бэлиг шадабариие мүлижэл байһаар. Харагшад аргагүй дуратайгаар буряад, ород арадай дуунуудые, монгол, ород, совет үеын, итальян композиторнуудай бүтээлнүүдые шагнадаг юм.
Бэлигынь хүгжэмэй ямар зохёолнуудһаа эхитэйб гэбэл, П. Масканьин «Сельская честь» оперын «Романс Сантуццы», М. Фроловай «Энхэ-Булад баатар» опероһоо Арюун-Гоохоной ариозо, А. Буцци-Печиагай «Лолита» опероһоо, Теодоро Коттраугай «Санта Лючия» опероһоо, П. И. Чайковскийн «Я тебе ничего не скажу» оперын романсһаа г. м.
Сэсэгма Сандиповагай гүйсэдхэлгэ доро ород арадай дуунууд: «Как пойду я на быструю речку», «Ноченька», буряад дуунууд: Н. Дамдиновай үгэ дээрэ А. Андреевэй зохёоһон «Үргэн Хүнтэй», П. Дамирановай «Баргажан», Д. Улзытуевай үгэ дээрэ Б. Цырендашиевай хүгжэм доро «Уулзалга», Б. Наранбаатарай «Эхын дуран», «Уулзаял хоюулаа», Б. Шаравай «Аав ээж хоёр минь» гээд лэ, тоолохо болоо һаа олон даа.
2005 ондо «Байгал» театр буряад монгол туургата арадуудай домогоор зохёогдоһон «Угайм сүлдэ» (Дух предков) гэжэ нэрэтэй спектакль табяа. Эндэ С. Сандипова юһэн эхэнүүдэй нэгэниинь боложо, тайзан дээрэ гүйсэдхэһэн байха. Түрэл театрайнгаа томо томо проектнүүдтэ гол дуушан саг үргэлжэ хабаадажал байдаг.
Тэрэнэй байгаалиин бэлигые жюриин гэшүүд нэгэнтэ бэшэ элдэб мүрысөөнүүдтэ онсолжо тэмдэглэһэн байдаг. Сэсэгма Сандипова Оросой хэдэн можо нютагуудаар нүүдэл тоглолтоор аяншалаа: Саха (Яхад), Москва, Санкт-Петербург, Казань, Эрхүү, Ангарск, Шэтэ, Нерюнгри, Тыва, Монгол орон (2000), Итали (2002), США (2003), Франци (2009).
2009 оной июль-август һарануудта С. Сандипова «Байгал» театртаяа хамта Байгалай мэдээсэлэй, ажахы эрхилэлгын хэмжээнүүдтэ, уласхоорондын ажахы эрхилэлгын асуудалнуудаар бага хуралда, Байгалай һуралсалай хэмжээндэ, Буряад Уласта Оросой Холбооной Юрэнхылэгшэ Д. А. Медведевэй ерэхэдэ засаг зургаанай хэмжээндэ хабаадалсаһан юм.