Зүжэгшэд ба хүгжэмшэд
Ринчинова Билигма
- Буряадай гүрэнэй СССР-эй арадай зүжэгшэн Г. Ц. Цыдынжаповай нэрэмжэтэ оперо болон баледэй академическа театрай гол дуушан
- Буряад Уласай габьяата зүжэгшэн (2006)
- Буряад Уласай арадай зүжэгшэн
- СССР-эй арадай зүжэгшэн Л.Линховоинай нэрэмжэтэ Уласхоорондын залуу дуушадай мүрысөөнэй Лауреат (1994, 1999)
- РСФСР-эй арадай зүжэгшэн Бадма Балдаковай Уласай дуушадай II мүрысөөнэй лауреат (Гран-при ба «Б. Балдаковай «Инагтаа» гэһэн романсые шадамар бэрхээр гүйсэдхэһэнэй түлөө» гэһэн тусхай шан (2004)
- Монголой арадай зүжэгшэн, Хүдэлмэриин баатар, профессор Ц. Пүрэвдоржын нэрэмжэтэ Уласхоорондын дуушадай мүрысөөнэй I шангай лауреат (Улаан-Баатар, 2006)
- Улаан-Үдын захиргаанай зүгһөө «Жэл соо эгээл ехээр суурхаһан зүжэгшэн» гэһэн дипломоор шагнагданхай (2008)
Билигма Жамбаловна Ринчинова 1996 ондо П. И. Чайковскийн нэрэмжэтэ Улаан-Үдын дунда мэргэжэлэй хүгжэмэй һургуулиин (багшань РСФСР-эй арадай зүжэгшэн Н. К. Петрова) дуунай таһаг дүүргээд, Буряадай гүрэнэй оперо болон баледэй академическа театрта найрал дуушанаар ажаллажа эхилээ. Дуушанай ялас гэмэ абьяастай дээрэһээ богонихон болзор соо театрайнгаа найрал дуунай репертуар бүгэдыень шудалжа шадаа.
1996 ондо Зүүн-Сибириин гүрэнэй соёлой дээдэ һургуулида (РФ-гэй габьяата зүжэгшэн Т. Б. Шойдагбаевагай класс) ороод, 2001 ондо амжалтатай түгэсөөд, «оперын дуушан, камерна-концертнэ дуушан ба вокальна урлалай багша» гэһэн мэргжэлтэй болобо. Бизен «Кармен» оперо соо Микаэлын партиие дипломно хүдэлмэри болгожо абаһан хадаа, Бэлигма Ринчиновагай энэ партиие гүйсэдхэхэдэ, театрай уран һайханай хүтэлбэри ажалыень үндэрөөр сэгнээ.
Олон жэлнүүдэй хугасаа соо үсэд нэтэрүүгээр өөр дээрээ хүдэлжэ, гүйсэдхэһэн рольнуудтаа орожо һураха, тэдэнэйнгээ дүрэнүүдые гаргажа шадаха гээшэ тиимэшье бэлэн хэрэг бэшэ. Тиибэшье 2006 ондо ехэ амжалта туйлаһанайнгаа удаа бэлигтэй дуушан «Буряад Уласай габьяата зүжэгшэн» гэжэ нэрэ зэргэдэ хүртэнэ.
2006-2008 онуудта СССР-эй арадай зүжэгшэн Галина Вишневскаягай ударидалга доро Оперно дуунай түбтэ бэлигээ улам мүлижэ, бүри дүршэлтэй, мэргэжэл ехэтэй боложо, һөөргөө бусана.
Оросой ажахы эрхилэлгын хүгжэлтын талаар болоһон баяр ёһололой хэмжээ ябуулгануудта 2006 ондо декабрь һара соо «Россия» гэһэн гүрэнэй Тоглолтын танхим соо залуу дуушан Буряад Уласайнгаа дуушадай һургуулиие магтама гоёор түлөөлөө.
2008 ондо Билигма Ринчинова хоёр удаа хубиин тоглолтонуудые үгөө: Оросой Холбооной арадай зүжэгшэн Д. Линховоинай болон Буряадай гүрэнэй филармониин ударидалга доро «Гранд-классик» гэһэн проектээр, мүн тиихэдэ Москвада үнгэрһэн Буряад Уласай ойн баярай хэмжээ ябуулгануудта үгэһэн болоно.
2008 ондо Билигма Ринчиновае Улаан-Үдын захиргаан «Жэл соогоо эгээл ехээр суурхаһан зүжэгшэн» гэһэн дипломоор шагнаа.
2009 ондо дахяад гансаараа хоёр концерт үгэнэ. Танхимаар дүүрэн харагшадтай Якутск хотодо Яхадай оперо болон баледэй театр соо концерт үгэһэн байха. Эндэ Дж. Вердиин «Риголетто» гэһэн оперын Джильдын партиие түрэл хэлэн дээрэнь гүйсэдхөө. Хоёрдохи концертэеэ Улаан-Үдэдээ «Рождественские встречи» гэһэн хэмжээ ябуулгануудай үнгэржэ байхада, Новосибирскын гүрэнэй оперо болон баледэй театрай гол дуушан Константин Буиновтай үнгэргөө.
Мүнөө Билигма Ринчинова буряад оперын түрүү дуушадай нэгэниинь, тэрэнэй сэбэр һайхан хоолойнь ямаршье хүнэй дура татадаг: харагшадшье, дуу шэнжэлэгшэ эрдэмтэшье тэрэнэй зохёохы ажалаар саг үргэлжэ һонирхожо байдаг.
Зүжэгшын зохёохы ажалай баялигта дэлхэйн болон эхэ ороной элдэб оперонудай 30-аад партинууд, мүн тиихэдэ концертнэ репертуар соонь урданай ород романснууд, буряад дуунууд, камерна зохёолнууд ородог.
Билигма Ринчинова олон тоото засаг түрын концертнүүдтэ хабаадагша хүн. Засаг түрын түлөөлгын бүридэлдэ Билигма Ринчинова «Монголдо үнгэрһэн буряад хэлэнэй үдэрнүүдтэ» (Улаан-Баатар, 2008, 2009), 2009 ондо Оросой Холбооной бүридэлдэ хальмаг арадай ороһоор 400 жэлэй ойн баярта Элһэтэдэ хабаадаа, 2010 ондо Эрхүү хотодо үнгэрһэн Буряад Уластай танилсалгада, 2010 ондо «Буддын шажанай соёлой декада» гэһэн хэмжээ ябуулгада Санкт-Петербургда, 2011 ондо Улаан-Баатарта үнгэрһэн дэлхэйн монголшуудай Конвентын ойн баярай V генеральна сессидэ хабаадаа.
Билигма Ринчинова 2010 ондо Оросой Холбооной Юрэнхылэгшэ Д. Медведевэй, 2011 ондо Оросой Холбооной юрэнхы сайд ябаһан В. Путинэй, Солонгос гүрэнэй Коммунис партиин генеральна секретарь Ким Чен Ирэй, Оросой Холбооной мүнгэн һангай сайд А. Кудринай Улаан-Үдэ ерэхэдэ эмхидхэгдэһэн тоглолтонуудта хабаадалсаһан юм.
2011 оной июниин 30-да Улаан-Үдэдэ Театральна талмай нээлгын баяр ёһололдо Власовай «Фонтан у Бахчисарайского дворца» гэһэн романс гүйсэдэхэхэ азатай байгаа.
2012 ондо Билигма Ринчинова түрүүшынгээ альбом хээблүүлээ. (3 дискһээ бүридэнэ). Энэ «Абын үндэр үреэлээр» гэжэ нэрлэгдэһэн альбом ООО «Сансар» бүтээгөө. Түрүүшын диск соо оперно аринууд, 2-дохидонь буряад композиторнуудай дуунууд, 3-дахи соонь Буряад болон Монгол композиторнуудай дуунууд оронхой. Альбом бэлэдхэлдэ Оросой гүрэнэй шангай лауреат, Буряад Уласай арадай зүжэгшэн, дирижер Владимир Рыловэй ударидалга доро Оросой Гостелерадиогой симфоническа оркестр хабаадаа. Альбомой зарим хубинь Монголой гүрэнэй оперо болон баледэй академическа театр ба Монголой симфоническа оркестртэй бүтээгдээ.
1996 ондо Зүүн-Сибириин гүрэнэй соёлой дээдэ һургуулида (РФ-гэй габьяата зүжэгшэн Т. Б. Шойдагбаевагай класс) ороод, 2001 ондо амжалтатай түгэсөөд, «оперын дуушан, камерна-концертнэ дуушан ба вокальна урлалай багша» гэһэн мэргжэлтэй болобо. Бизен «Кармен» оперо соо Микаэлын партиие дипломно хүдэлмэри болгожо абаһан хадаа, Бэлигма Ринчиновагай энэ партиие гүйсэдхэхэдэ, театрай уран һайханай хүтэлбэри ажалыень үндэрөөр сэгнээ.
Олон жэлнүүдэй хугасаа соо үсэд нэтэрүүгээр өөр дээрээ хүдэлжэ, гүйсэдхэһэн рольнуудтаа орожо һураха, тэдэнэйнгээ дүрэнүүдые гаргажа шадаха гээшэ тиимэшье бэлэн хэрэг бэшэ. Тиибэшье 2006 ондо ехэ амжалта туйлаһанайнгаа удаа бэлигтэй дуушан «Буряад Уласай габьяата зүжэгшэн» гэжэ нэрэ зэргэдэ хүртэнэ.
2006-2008 онуудта СССР-эй арадай зүжэгшэн Галина Вишневскаягай ударидалга доро Оперно дуунай түбтэ бэлигээ улам мүлижэ, бүри дүршэлтэй, мэргэжэл ехэтэй боложо, һөөргөө бусана.
Оросой ажахы эрхилэлгын хүгжэлтын талаар болоһон баяр ёһололой хэмжээ ябуулгануудта 2006 ондо декабрь һара соо «Россия» гэһэн гүрэнэй Тоглолтын танхим соо залуу дуушан Буряад Уласайнгаа дуушадай һургуулиие магтама гоёор түлөөлөө.
2008 ондо Билигма Ринчинова хоёр удаа хубиин тоглолтонуудые үгөө: Оросой Холбооной арадай зүжэгшэн Д. Линховоинай болон Буряадай гүрэнэй филармониин ударидалга доро «Гранд-классик» гэһэн проектээр, мүн тиихэдэ Москвада үнгэрһэн Буряад Уласай ойн баярай хэмжээ ябуулгануудта үгэһэн болоно.
2008 ондо Билигма Ринчиновае Улаан-Үдын захиргаан «Жэл соогоо эгээл ехээр суурхаһан зүжэгшэн» гэһэн дипломоор шагнаа.
2009 ондо дахяад гансаараа хоёр концерт үгэнэ. Танхимаар дүүрэн харагшадтай Якутск хотодо Яхадай оперо болон баледэй театр соо концерт үгэһэн байха. Эндэ Дж. Вердиин «Риголетто» гэһэн оперын Джильдын партиие түрэл хэлэн дээрэнь гүйсэдхөө. Хоёрдохи концертэеэ Улаан-Үдэдээ «Рождественские встречи» гэһэн хэмжээ ябуулгануудай үнгэржэ байхада, Новосибирскын гүрэнэй оперо болон баледэй театрай гол дуушан Константин Буиновтай үнгэргөө.
Мүнөө Билигма Ринчинова буряад оперын түрүү дуушадай нэгэниинь, тэрэнэй сэбэр һайхан хоолойнь ямаршье хүнэй дура татадаг: харагшадшье, дуу шэнжэлэгшэ эрдэмтэшье тэрэнэй зохёохы ажалаар саг үргэлжэ һонирхожо байдаг.
Зүжэгшын зохёохы ажалай баялигта дэлхэйн болон эхэ ороной элдэб оперонудай 30-аад партинууд, мүн тиихэдэ концертнэ репертуар соонь урданай ород романснууд, буряад дуунууд, камерна зохёолнууд ородог.
Билигма Ринчинова олон тоото засаг түрын концертнүүдтэ хабаадагша хүн. Засаг түрын түлөөлгын бүридэлдэ Билигма Ринчинова «Монголдо үнгэрһэн буряад хэлэнэй үдэрнүүдтэ» (Улаан-Баатар, 2008, 2009), 2009 ондо Оросой Холбооной бүридэлдэ хальмаг арадай ороһоор 400 жэлэй ойн баярта Элһэтэдэ хабаадаа, 2010 ондо Эрхүү хотодо үнгэрһэн Буряад Уластай танилсалгада, 2010 ондо «Буддын шажанай соёлой декада» гэһэн хэмжээ ябуулгада Санкт-Петербургда, 2011 ондо Улаан-Баатарта үнгэрһэн дэлхэйн монголшуудай Конвентын ойн баярай V генеральна сессидэ хабаадаа.
Билигма Ринчинова 2010 ондо Оросой Холбооной Юрэнхылэгшэ Д. Медведевэй, 2011 ондо Оросой Холбооной юрэнхы сайд ябаһан В. Путинэй, Солонгос гүрэнэй Коммунис партиин генеральна секретарь Ким Чен Ирэй, Оросой Холбооной мүнгэн һангай сайд А. Кудринай Улаан-Үдэ ерэхэдэ эмхидхэгдэһэн тоглолтонуудта хабаадалсаһан юм.
2011 оной июниин 30-да Улаан-Үдэдэ Театральна талмай нээлгын баяр ёһололдо Власовай «Фонтан у Бахчисарайского дворца» гэһэн романс гүйсэдэхэхэ азатай байгаа.
2012 ондо Билигма Ринчинова түрүүшынгээ альбом хээблүүлээ. (3 дискһээ бүридэнэ). Энэ «Абын үндэр үреэлээр» гэжэ нэрлэгдэһэн альбом ООО «Сансар» бүтээгөө. Түрүүшын диск соо оперно аринууд, 2-дохидонь буряад композиторнуудай дуунууд, 3-дахи соонь Буряад болон Монгол композиторнуудай дуунууд оронхой. Альбом бэлэдхэлдэ Оросой гүрэнэй шангай лауреат, Буряад Уласай арадай зүжэгшэн, дирижер Владимир Рыловэй ударидалга доро Оросой Гостелерадиогой симфоническа оркестр хабаадаа. Альбомой зарим хубинь Монголой гүрэнэй оперо болон баледэй академическа театр ба Монголой симфоническа оркестртэй бүтээгдээ.