Зүжэгшэд ба хүгжэмшэд
Жапхандаев Майдари
- Буряадай Гүрэнэй Ажалай Улаан тугай орденто Хоца Намсараевай нэрэмжэтэ академическэ драмын театрай зүжэгшэн (1969-1999)
- Буряад Уласай габьяата зүжэгшэн (1976)
- Буряад Уласай арадай зүжэгшэн (1981)
- Оросой Холбооной габьяата зүжэгшэн (1988)
- Оросой Холбооной арадай зүжэгшэн (1996)
- Буряад Уласай Гүрэнэй шангай лауреат (1973)
- «Оросой Холбооной эрхим хүнүүд» гэhэн энциклопедиин нэрэмжэтэ медаляар шагнагдаhан (2006)
- «Нэрэ хүндын түлөө» гэhэн шангай лауреат (2006)
- Арадуудай Хани барисаанай орденоор шагнагдаhан (2007)
- Нэрэнь «Агын 108 омогорхол» гэhэн Агын Буряадай бэеэ дааhан тойрогой номдо оруулагдаhан (2007)
- Театрай ажал ябуулагша
Майдари Хайдапович Жапхандаев 1946 оной январиин 7-до Агын тойрогой Дулдаргын аймагай Алхана нютагта түрэhэн юм.
Ленинградта үнгэргэгдэhэн Бүхэоросой Холбооной үндэhэн драматургиин болон театрай II фестивальда Чингиз Айтматовай «Улаахан пулаадтай уляангирхамни» («Тополёк мой в красной косынке») зүжэгтэ Ленинградай гүрэнэй театрай, хүгжэмэй болон кинематографиин дээдэ hургуулиие бэрхээр түгэсхэгшэ Майдари Жапхандаев Ильясай дүрые эрхимээр гүйсэдхэжэ, I шатын дипломдо хүртөө hэн. Энэ хадаа артистын түрүүшын ехэ амжалта байгаа юм. Буряад Уласай Засаг Газар залуу зүжэгшэниие Гүрэнэй шанда хүртээhэн юм.
30 жэлэй хугасаада тайзан дээрэ наадаhан бэлигтэй зүжэгшэн М. Жапхандаев олон гэгшын гол рольнуудые наадаhан байна. А. Арбузовай «Мой бедный Марат» зүжэгтэ Марадай, Г. Мусреповэй «Легенда о любви» зүжэгтэ Кодарай, А. Сафроновай «Власть» драмада Маслинай, М. Каримай «Не бросай огонь, Прометей!» соо Прометейн, В. Вишневскийн «Оптимистическэ трагедидэ» Алексейн, Ч. Айтматовай «Эхын таряаланда» Суванкулай, А. Салынскийн «Барабанщицада» Федорой, А. Островскийн «Ямарш сэсэн хүн ядаралда ородог» гэжэ зүжэгтэ Глумовай, Н. Дугаржабоной драмада Харалтуур хаанай рольнуудые гүйсэдхөө hэн.
Ч. Айтматовай «Буранный полустанок» гэhэн зүжэгтэ Едигейн, Г. Гессе гэгшын зүжэгтэ Сиддхартхын рольнуудые артист ялас гэмээр, дабтагдашагүйгөөр наадаhан байха.
«Дамдин-лама» зүжэгэй гол дүрэ наадажа, Варшава ба Краков хотонуудта фестивальда хабаадалсаа юм; 1993 оной сентябрь hарада Улаан-Баатарта үнгэргэгдэhэн Монголшуудай уласхоорондын II фестивальда «Сиддхартха» зүжэгтөө наадажа хабаадаа.
Манай гүрэндэ хубилган шэнэдхэлгын ба дэлгүүрэй харилсаанай сагай эхилхэдэ, Оросой Холбооной арадай зүжэгшэн, Буряад Уласай Гүрэнэй шангай лауреат, Буряадай СТД-гэй (театрай ажал ябуулагшадай холбоон) түрүүлэгшэ (1988-1995) зүжэгшэдтэ олон дабхар гэр барюулха хэрэг бүтээжэ шадаа. Тиин СТД-гэй гэшүүд, олон зүжэгшэд байрануудтай болоhон юм. Энэ ажалайнгаа түлөө Майдари Жапхандаев өөрынгөө нэрэ түүхэдэ мүнхэлөө.
1995 ондо Майдари Хайдапович Жапхандаев Х. Намсараевай нэрэмжэтэ Буряадай гүрэнэй академическэ театрай даргаар томилогдожо, 4 жэл эндэ үрэ дүнтэйгөөр ажаллаhан байха юм.
Эдэл жэлнүүдтэ Майдар Хайдаповичта буряад цирк нээхэ бодол түрөө hэн. Тэрэ үедэ олон зон энэ бодолые буруушааhан байдаг, юундэб гэхэдэ Буряад драмын театр хүгжэхэгүй гэжэ hанаhан байжа болоо. Теэд мүнөө Буряадай гүрэнэй цирк тэрэнэй гол бодол бэелүүлэнхэй, уласхоорондын олон конкурснуудай ба циркын урлалай фестивальнуудай лауреат, дэлхэйн олон гүрэнүүдтэ Буряад ороноо суурхуулжа, өөрынгөө шадабари, дүй дүршэлөө харуулжа ябана.
Майдари Хайдапович Жапхандаев циркын студи-hургуули байгуулагша, тэрэнэй дэргэдэ 2000 ондо Буряад Уласай гүрэнэй цирк тогтоогдоhон юм. 1997 онhоо 2008 он болотор Майдари Хайдапович Жапхандаев тэрэнэй дарга байгаа.
Ленинградта үнгэргэгдэhэн Бүхэоросой Холбооной үндэhэн драматургиин болон театрай II фестивальда Чингиз Айтматовай «Улаахан пулаадтай уляангирхамни» («Тополёк мой в красной косынке») зүжэгтэ Ленинградай гүрэнэй театрай, хүгжэмэй болон кинематографиин дээдэ hургуулиие бэрхээр түгэсхэгшэ Майдари Жапхандаев Ильясай дүрые эрхимээр гүйсэдхэжэ, I шатын дипломдо хүртөө hэн. Энэ хадаа артистын түрүүшын ехэ амжалта байгаа юм. Буряад Уласай Засаг Газар залуу зүжэгшэниие Гүрэнэй шанда хүртээhэн юм.
30 жэлэй хугасаада тайзан дээрэ наадаhан бэлигтэй зүжэгшэн М. Жапхандаев олон гэгшын гол рольнуудые наадаhан байна. А. Арбузовай «Мой бедный Марат» зүжэгтэ Марадай, Г. Мусреповэй «Легенда о любви» зүжэгтэ Кодарай, А. Сафроновай «Власть» драмада Маслинай, М. Каримай «Не бросай огонь, Прометей!» соо Прометейн, В. Вишневскийн «Оптимистическэ трагедидэ» Алексейн, Ч. Айтматовай «Эхын таряаланда» Суванкулай, А. Салынскийн «Барабанщицада» Федорой, А. Островскийн «Ямарш сэсэн хүн ядаралда ородог» гэжэ зүжэгтэ Глумовай, Н. Дугаржабоной драмада Харалтуур хаанай рольнуудые гүйсэдхөө hэн.
Ч. Айтматовай «Буранный полустанок» гэhэн зүжэгтэ Едигейн, Г. Гессе гэгшын зүжэгтэ Сиддхартхын рольнуудые артист ялас гэмээр, дабтагдашагүйгөөр наадаhан байха.
«Дамдин-лама» зүжэгэй гол дүрэ наадажа, Варшава ба Краков хотонуудта фестивальда хабаадалсаа юм; 1993 оной сентябрь hарада Улаан-Баатарта үнгэргэгдэhэн Монголшуудай уласхоорондын II фестивальда «Сиддхартха» зүжэгтөө наадажа хабаадаа.
Манай гүрэндэ хубилган шэнэдхэлгын ба дэлгүүрэй харилсаанай сагай эхилхэдэ, Оросой Холбооной арадай зүжэгшэн, Буряад Уласай Гүрэнэй шангай лауреат, Буряадай СТД-гэй (театрай ажал ябуулагшадай холбоон) түрүүлэгшэ (1988-1995) зүжэгшэдтэ олон дабхар гэр барюулха хэрэг бүтээжэ шадаа. Тиин СТД-гэй гэшүүд, олон зүжэгшэд байрануудтай болоhон юм. Энэ ажалайнгаа түлөө Майдари Жапхандаев өөрынгөө нэрэ түүхэдэ мүнхэлөө.
1995 ондо Майдари Хайдапович Жапхандаев Х. Намсараевай нэрэмжэтэ Буряадай гүрэнэй академическэ театрай даргаар томилогдожо, 4 жэл эндэ үрэ дүнтэйгөөр ажаллаhан байха юм.
Эдэл жэлнүүдтэ Майдар Хайдаповичта буряад цирк нээхэ бодол түрөө hэн. Тэрэ үедэ олон зон энэ бодолые буруушааhан байдаг, юундэб гэхэдэ Буряад драмын театр хүгжэхэгүй гэжэ hанаhан байжа болоо. Теэд мүнөө Буряадай гүрэнэй цирк тэрэнэй гол бодол бэелүүлэнхэй, уласхоорондын олон конкурснуудай ба циркын урлалай фестивальнуудай лауреат, дэлхэйн олон гүрэнүүдтэ Буряад ороноо суурхуулжа, өөрынгөө шадабари, дүй дүршэлөө харуулжа ябана.
Майдари Хайдапович Жапхандаев циркын студи-hургуули байгуулагша, тэрэнэй дэргэдэ 2000 ондо Буряад Уласай гүрэнэй цирк тогтоогдоhон юм. 1997 онhоо 2008 он болотор Майдари Хайдапович Жапхандаев тэрэнэй дарга байгаа.