Зүжэгшэд ба хүгжэмшэд
Жамбалов Баир
- Буряадай Гүрэнэй Ленинэй орденто СССР-эй арадай зүжэгшэн Гомбо Цыдынжаповай нэрэмжэтэ оперо болон баледэй академическэ театрай солист
- Буряад Уласай габьяата зүжэгшэн (2013)
- Буряад Уласай Гүрэнэй шангай лауреат (С. Райхын «InTandem», А. Лубченкын «Dzambuling» гэһэн нэгэ акттай баледүүдтэ хабаадагша, 2011), Питер Куанцын хореографи болон найруулга, 2012)
- «Молодые дарования Бурятии» гэһэн уласай конкурсын лауреат (Улаан-Yдэ, 2002)
- «Молодые дарования России» гэһэн Бүхэоросой конкурсын «Академическое хореографическое искусство» номинациин лауреат (Москва, 2006)
- Буряад Уласай Засагай газарай Хүндэлэлэй грамотаар шагнагдаһан (2005)
Баир Цырендоржиевич Жамбалов 1986 оной майн 16-да түрөө. Юрэнхы эрдэмэй дунда һургуули дүүргэhэн. арбатайдаа Буряадай гүрэнэй дунда мэргэжэлэй хатарай hургуулида ороо.
2000 он. Буряадай гүрэнэй хатарай hургуулида һуража байха үедөө театрай стажероор абтаһан. Сольно партинуудые гүйсэдхэһэн, тэдэнэй тоодо П. И. Чайковскийн «Хун шубуута нуур» гэһэн зужэгтэ тон түрүүшынхиеэ па-де-труа гүйсэдхөө.
2002 он. Театрта баледэй зүжэгшэнөөр худэлхэеэ ороо. Оросой хотонуудаар, Буряадайнгаа аймагуудаар театрайнгаа нүүдэл тоглолтонуудта хабаадалсаа.
2004 он. Буряадай гүрэнэй хатарай hургуули амжалтатайгаар дүүргээ (габьяата зүжэгшэн Б. Ц. Дамбаев багшын класс). Холо ошохо хүбүүн гээд, Майя Плисецкаягай «Имперский Русский балет» гэһэн баледэй солистаар уригдаһан. Тэндээ жэл хүдэлөөд, түрэл театртаа бусаа.
Театртаа хүдэлжэ байхадаа, ВСГАКИ-гай хатарай таһагта ороо.
2005 он. СССР-эй арадай зүжэгшэн Лариса Сахьянова, РСФСР-эй арадай зүжэгшэн Петр Абашеев гэгшэдэй нэрэмжэтэ балетнэ урлалай Уласхоорондын ехэ нааданда эдэбхитэй хабаадаһанай түлөө Буряад Уласай Хүндэлэлэй грамотаар шагнагдаа.
2006 он. С Прокопьевой «Ромео и Джульетта» баледтэ (Оросой габьяата зүжэгшэн Шамиль Терегуловай найруулга) Ромео, Тибальт, Меркуцио;
Хара Шуурганай сэрэгшэдэй хатар гансаараа гүйсэдхэгшэ (Л. Книпперэй, Б. Ямпиловай «Ангар дүүхэй»);
Бригелло (Г. Доницеттиин «Арлекинада» гэһэн балет-буффонада);
Хулганаануудай хаан (П. И. Чайковскийн «Щелкунчик») болон бусад.
П. И. Чайковскийн «Франческа да Римини» баледтэ Паоло (Оросой Холбооной урлалай габьяата ажал ябуулагша, уласхоорондын конкурсын лауреат Георгий Ковтунай найруулга). Солист энэ парти гүйсэдхэһэнэйнгөө түлөө «Балетнэ зүжэгэй эгээ эрхим эрэ хүнэй роль» гэһэн Буряад Уласай соёлой яаманай Хүндэлэлэй грамотаар ба шангаар шагнагдаһан юм.
2007 он. И. Штраусай хүгжэмөөр «Вальсын хаан» баледтэ Маэстро (Уласхоорондын мүрысөөнүүдэй лауреат Олег Игнатьевай хореографи ба найруулга);
А. Аданай «Жизельдэ» граф Альберт (Ж. Кораллиин, Ж. Перрогой, М. Петипын хореографи, К.Тер-Степановагай найруулга);
2009 он. ВСГАКИ-гай хатарай таһаг педагог-балетмейстер гэһэн мэргэжэлээр дүүргээ
.
Мүнөө үеын композиторнуудай хүгжэм дээрэ табигдаһан «Юки» гэһэн баледтэ Юки ба Рыба-Луна (Анастасия Кадрулевагай хореографи ба найруулга);
«Баир Жамбалов — элдэб юумээр һонирходог, мэргэжэлээ бүхы талаһаа үзэдэг эрмэлзэлтэй хүн. Өөрынгөө оролдолгоор ганса классическа хатарта бэшэ, харин шэнэшье шэглэлнүүдээр богонихон болзорто амжалта туйлаа. Бүхыгөөрөө дүрэдөө орожо, харагшадай зүрхэ уярмаар геройнгоо сэдьхэлэй байдалые дамжуулжа шададаг хатаршан» (Анастасия Кадрулёва, «Юки» гэһэн баледэй хореограф-найруулагша).
2010 он. Атаман (Ф. Амировай «Тысяча и одна ночь», Таджикистанай арадай зүжэгшэн, А. Рудакиин нэрэмжэтэ Гүрэнэй шангай лауреат Музафар Бурхановай найруулга);
2011 он. С. Райхын «InTandem», А. Лубченкын «SouvenirduBach», «Dzambuling» гэһэн нэгэ акттай баледүүдтэ соло (Питер Куанцын хореографи болон найруулга);
Сатир («Проделки Сатира», Оросой Холбооной урлалай габьяата ажал ябуулагша, уласхоорондын конкурсын лауреат Георгий Ковтунай найруулга);
2010-2011 онууд. Буряад ороной Орос гүрэнэй бүридэлдэ хамжан ороһоор 350 жэлэй ойн баярые угтуулан, Оросой Холбоото Уласай Засаг Газарай Юрэнхы сайд В. В. Путинай ерэлгэдэ зорюулагдаһан «Сагые сугтаа дабаха» гэһэн уряа доро болоһон тоглолтонуудта хабаадаһан. 2011 оной октябрь һарада Москва хотодо үнгэрһэн Буряад Уласай экономикын болон соёлой үдэрнүүдтэ хабаадаһан.
2012 он. А. Аданай «Жизель» гэһэн баледтэ граф Альберт (Вячеслав Мухамедов дахинаа һэргээн табиһан).
«Мүнөө Альбертые хатарһан танай залуу хатаршан (Баир Жамбалов) бэрхэ даа! Нэн түрүүн зүжэгшэнэй онсо бэлиг тэмдэглэхэ хэрэгтэй. Харагшадта геройн абари зангые дура буляама хурсаар дамжуулжа шадаа. Тиимэһээ хоёрдохи акт драматургиин талаар тодо һайхан» (Е. Дюкина, театральна шүүмжэлэгшэ, Москва. Зүжэг зүбшэн хэлсэлгын стенограммаһаа, 2012 оной мартын 15).
Л. Книпперэй, Б. Ямпиловай «Ангар дүүхэй» зүжэгтэ Хара Шуурган (Оросой урлалай габьяата ажал ябуулагша Михаил Заславскийн найруулга болон хореографи);
«Миисгэйнүүд» гэжэ Э. Л. Уэбберэй мюззиклһээ «Дурсалганууд» («Memory») гэһэн концертнэ номер (Игорь Николаевай найруулга).
Бүхыдөө Баир Жамбалов хори гаран гол партинуудта наадаһан. Түрэл театртаа арбаад жэлэй туршада солист элдэб харюусалгата тоглолтонуудта, можо, нютагууд хоорондын болон уласхоорондын нүүдэл тоглолтонуудта (Украина, Белорусси, Хитад, Монгол, Хорвати, Испани, Шэнэ Зеланди г. м.) эдэбхитэйгээр хабаадаһан.
Литература:
Р. Хосомоева Принц бурятской сцены («Бурятия», декабрь 2009 г.)
2000 он. Буряадай гүрэнэй хатарай hургуулида һуража байха үедөө театрай стажероор абтаһан. Сольно партинуудые гүйсэдхэһэн, тэдэнэй тоодо П. И. Чайковскийн «Хун шубуута нуур» гэһэн зужэгтэ тон түрүүшынхиеэ па-де-труа гүйсэдхөө.
2002 он. Театрта баледэй зүжэгшэнөөр худэлхэеэ ороо. Оросой хотонуудаар, Буряадайнгаа аймагуудаар театрайнгаа нүүдэл тоглолтонуудта хабаадалсаа.
2004 он. Буряадай гүрэнэй хатарай hургуули амжалтатайгаар дүүргээ (габьяата зүжэгшэн Б. Ц. Дамбаев багшын класс). Холо ошохо хүбүүн гээд, Майя Плисецкаягай «Имперский Русский балет» гэһэн баледэй солистаар уригдаһан. Тэндээ жэл хүдэлөөд, түрэл театртаа бусаа.
Театртаа хүдэлжэ байхадаа, ВСГАКИ-гай хатарай таһагта ороо.
2005 он. СССР-эй арадай зүжэгшэн Лариса Сахьянова, РСФСР-эй арадай зүжэгшэн Петр Абашеев гэгшэдэй нэрэмжэтэ балетнэ урлалай Уласхоорондын ехэ нааданда эдэбхитэй хабаадаһанай түлөө Буряад Уласай Хүндэлэлэй грамотаар шагнагдаа.
2006 он. С Прокопьевой «Ромео и Джульетта» баледтэ (Оросой габьяата зүжэгшэн Шамиль Терегуловай найруулга) Ромео, Тибальт, Меркуцио;
Хара Шуурганай сэрэгшэдэй хатар гансаараа гүйсэдхэгшэ (Л. Книпперэй, Б. Ямпиловай «Ангар дүүхэй»);
Бригелло (Г. Доницеттиин «Арлекинада» гэһэн балет-буффонада);
Хулганаануудай хаан (П. И. Чайковскийн «Щелкунчик») болон бусад.
П. И. Чайковскийн «Франческа да Римини» баледтэ Паоло (Оросой Холбооной урлалай габьяата ажал ябуулагша, уласхоорондын конкурсын лауреат Георгий Ковтунай найруулга). Солист энэ парти гүйсэдхэһэнэйнгөө түлөө «Балетнэ зүжэгэй эгээ эрхим эрэ хүнэй роль» гэһэн Буряад Уласай соёлой яаманай Хүндэлэлэй грамотаар ба шангаар шагнагдаһан юм.
2007 он. И. Штраусай хүгжэмөөр «Вальсын хаан» баледтэ Маэстро (Уласхоорондын мүрысөөнүүдэй лауреат Олег Игнатьевай хореографи ба найруулга);
А. Аданай «Жизельдэ» граф Альберт (Ж. Кораллиин, Ж. Перрогой, М. Петипын хореографи, К.Тер-Степановагай найруулга);
2009 он. ВСГАКИ-гай хатарай таһаг педагог-балетмейстер гэһэн мэргэжэлээр дүүргээ
.
Мүнөө үеын композиторнуудай хүгжэм дээрэ табигдаһан «Юки» гэһэн баледтэ Юки ба Рыба-Луна (Анастасия Кадрулевагай хореографи ба найруулга);
«Баир Жамбалов — элдэб юумээр һонирходог, мэргэжэлээ бүхы талаһаа үзэдэг эрмэлзэлтэй хүн. Өөрынгөө оролдолгоор ганса классическа хатарта бэшэ, харин шэнэшье шэглэлнүүдээр богонихон болзорто амжалта туйлаа. Бүхыгөөрөө дүрэдөө орожо, харагшадай зүрхэ уярмаар геройнгоо сэдьхэлэй байдалые дамжуулжа шададаг хатаршан» (Анастасия Кадрулёва, «Юки» гэһэн баледэй хореограф-найруулагша).
2010 он. Атаман (Ф. Амировай «Тысяча и одна ночь», Таджикистанай арадай зүжэгшэн, А. Рудакиин нэрэмжэтэ Гүрэнэй шангай лауреат Музафар Бурхановай найруулга);
2011 он. С. Райхын «InTandem», А. Лубченкын «SouvenirduBach», «Dzambuling» гэһэн нэгэ акттай баледүүдтэ соло (Питер Куанцын хореографи болон найруулга);
Сатир («Проделки Сатира», Оросой Холбооной урлалай габьяата ажал ябуулагша, уласхоорондын конкурсын лауреат Георгий Ковтунай найруулга);
2010-2011 онууд. Буряад ороной Орос гүрэнэй бүридэлдэ хамжан ороһоор 350 жэлэй ойн баярые угтуулан, Оросой Холбоото Уласай Засаг Газарай Юрэнхы сайд В. В. Путинай ерэлгэдэ зорюулагдаһан «Сагые сугтаа дабаха» гэһэн уряа доро болоһон тоглолтонуудта хабаадаһан. 2011 оной октябрь һарада Москва хотодо үнгэрһэн Буряад Уласай экономикын болон соёлой үдэрнүүдтэ хабаадаһан.
2012 он. А. Аданай «Жизель» гэһэн баледтэ граф Альберт (Вячеслав Мухамедов дахинаа һэргээн табиһан).
«Мүнөө Альбертые хатарһан танай залуу хатаршан (Баир Жамбалов) бэрхэ даа! Нэн түрүүн зүжэгшэнэй онсо бэлиг тэмдэглэхэ хэрэгтэй. Харагшадта геройн абари зангые дура буляама хурсаар дамжуулжа шадаа. Тиимэһээ хоёрдохи акт драматургиин талаар тодо һайхан» (Е. Дюкина, театральна шүүмжэлэгшэ, Москва. Зүжэг зүбшэн хэлсэлгын стенограммаһаа, 2012 оной мартын 15).
Л. Книпперэй, Б. Ямпиловай «Ангар дүүхэй» зүжэгтэ Хара Шуурган (Оросой урлалай габьяата ажал ябуулагша Михаил Заславскийн найруулга болон хореографи);
«Миисгэйнүүд» гэжэ Э. Л. Уэбберэй мюззиклһээ «Дурсалганууд» («Memory») гэһэн концертнэ номер (Игорь Николаевай найруулга).
Бүхыдөө Баир Жамбалов хори гаран гол партинуудта наадаһан. Түрэл театртаа арбаад жэлэй туршада солист элдэб харюусалгата тоглолтонуудта, можо, нютагууд хоорондын болон уласхоорондын нүүдэл тоглолтонуудта (Украина, Белорусси, Хитад, Монгол, Хорвати, Испани, Шэнэ Зеланди г. м.) эдэбхитэйгээр хабаадаһан.
Литература:
Р. Хосомоева Принц бурятской сцены («Бурятия», декабрь 2009 г.)