Зүжэгшэд ба хүгжэмшэд
Шагжиев Владимир
- Буряадай габьяата зүжэгшэн
- «Байгал» театрай ветеран
Баргажан голой Бархан нютагта октябриин 22-то 1938 ондо түрэһэн. Эхэ эсэгэнь колхозой бухгалтер Шагжи Аршанович, Емжид Хургановна хоёр үри хүүгэдээр баян байгаа, Владимир 13 хүүгэдэй зургаадахи үхибүүн болоно. Нагаса абынгаа Хурган Сындескинэй хөөрэhэн үльгэр түүхэнүүдые унаган нүхэдтөө дамжуулжа, ном уншаха дуратай, багаhаа hонюуша зангаараа илгардаг hэн. Ажалша гэр бүлэдэ үндыhэн үхибүүндэ түрэлхидэй жэшээ ехэтэ нүлөө үзүүлhэн. Шагжи Аршанович 1940 ондо Москвада болоhон Бүхэсоюзна хүдөө ажахын үзэсхэлэндэ хабаадаhан, зүгөөр 1948 ондо ганса нэгэ аймагhаа Социалис Ажалай Геройнууд гээд 10 хүнэй тодорон гарахада, Володиин Цыпылма эгэшэ «Ажалай шэн габьяагай түлөө» гэhэн медаляар шагнагдаhан байна. Тиихэдэ Карл Шагжиевич ахань хүршэ Саха Яхад Республикада, Буряадтаа мэдээжэ геолог, эрдэмтэн байhан.
Һургуулида hурахадаа Владимир Шагжиев бүхы предмедүүдээр hайн сэгнэлтэнүүдые абадаг hэн. 1956 ондо hуургулияа дүүргээд, Эрхүү хото сэрэгэй авиационно училищи ошожо шалгалта бариhан, теэд орохо талаангүй байжа, нютагаа бусаа.
«Гэртээ ошожо колхоздоо ажал хээд, ерэхэ жэл... хүгжэмэй училищи орохоб» гээд хэлээ бэлэй. Барханай олон үхибүүдтэ адли, Володя дуулаха дуратай hэн. Буряадай арадай зүжэгшэн Леонард Шоболовой дурсалгаар: «Тэрэ үедэ ганса Бархан нютагhаа хэдэн хүбүүд хүгжэмэй училищида hурадаг байгаа. Саян Раднаев, Владимир Буруев, Даши Самбоцыренов, Шагдар Аханаев, Карл Бубеев, Владимир Шагжиев. Бултадаа шахуу эрхим дуушад, нэрэ солотой зүжэгшэд болоhон». Хүгжэмэй училищида hурахадаа, суута багша В. Д. Лыгденовагай хүтэлбэри доро дуунай hургуули гараа. Һуралсалаа дүүргээд Владимир Шагжиев «Байгал» ансамбльда хүдэлөө. Тэндэ Чимита Шанюшкина, Баир Егоров, Клавдия Шулунова гэгшэд хүдэлжэ байгаа, залуу дуушан Дугаржап Дашиев зохёохы замай эхиндэ ябаа. Тиин Дугаржап Дашиевтэй сугтаа Свердловск хотын консерваторида орохо гэжэ шиидээ. Профессор З. В. Щелоковой хүтэлбэри доро мэргэжэлээ дээшэлүүлээ, удангүй сэрэгэй албанда татагдажа, Совет Армиин уран hайханай бүлэгүүдтэ хабаадажа, дуу дууладаг, наада харуулдаг байhан. Саашадаа консерватори дүүргэжэ, нютагаа бусаа. Оперын дуушанай дээдэ hургуули дүүргэhэн Владимир Шагжиев тэрэ сагтаа Дж. Вердиин, Ш. Гуногой, Дж. Россиниин болон бусад композиторнуудай оперын партинуудые эрхимээр гүйсэдхэдэг байбашье, «Байгал» ансамблиин урилгаар, энэ суута ансамбльда хүдэлжэ захалаа. 70-аад онуудай үеэр Зеленоград хотодо болоhон «Байгал» ансамблиин концерт ехэ hайнаар hанагдана, тиихэдэ Владимир Шагжиев «Бухенвальдский набат», «Хотят ли русские войны?», «Вдоль по Питерской», «Дивлюсь я на небо» болон бусад дуунуудые дуулажа, харагшадай hайшаал магтаалда хүртөө hэн.
Тиин энэл зангаараа, баритон хоолойгоороо дуунуудаа гүйсэдхэжэ, хори гаран жэлэй туршада «Байгал» театртаяа хамта олониие баясуулжа, баярлуулжа ябаа. 1976 ондо «Буряадай габьяата зүжэгшэн», удаань 1982 ондо арадай зүжэгшын солодо хүртэжэ, урма зоригтойгоор зохёохы замаа үргэлжэлүүлээ. Япон гүрэн гастрольда гараха түсэбтэй ажалаа эршэтэйгээр ябуулжа байhанаа, үбшэндэ дайрагдаhан... Олондо мэдээжэ дуунуудынь, уран бэлигэйнь дээжэ түрэл арадайнь дунда мүнхэрэнхэй, Балтикын эрьедэ Вентспилс хотодо дуунуудынь зэдэлжэ байдаг, тэндэ наhанайнь нүхэр Дзинтра Артуровна хүгжэмэй hургуулида багшалаа, Эдвард Артур хүбүүдынь эхэ эсэгынгээ мүрөөр хүгжэмшэд болонхой.
1984 оной июниин 8-да Владимир Шагжиев наhа бараа.
Һургуулида hурахадаа Владимир Шагжиев бүхы предмедүүдээр hайн сэгнэлтэнүүдые абадаг hэн. 1956 ондо hуургулияа дүүргээд, Эрхүү хото сэрэгэй авиационно училищи ошожо шалгалта бариhан, теэд орохо талаангүй байжа, нютагаа бусаа.
«Гэртээ ошожо колхоздоо ажал хээд, ерэхэ жэл... хүгжэмэй училищи орохоб» гээд хэлээ бэлэй. Барханай олон үхибүүдтэ адли, Володя дуулаха дуратай hэн. Буряадай арадай зүжэгшэн Леонард Шоболовой дурсалгаар: «Тэрэ үедэ ганса Бархан нютагhаа хэдэн хүбүүд хүгжэмэй училищида hурадаг байгаа. Саян Раднаев, Владимир Буруев, Даши Самбоцыренов, Шагдар Аханаев, Карл Бубеев, Владимир Шагжиев. Бултадаа шахуу эрхим дуушад, нэрэ солотой зүжэгшэд болоhон». Хүгжэмэй училищида hурахадаа, суута багша В. Д. Лыгденовагай хүтэлбэри доро дуунай hургуули гараа. Һуралсалаа дүүргээд Владимир Шагжиев «Байгал» ансамбльда хүдэлөө. Тэндэ Чимита Шанюшкина, Баир Егоров, Клавдия Шулунова гэгшэд хүдэлжэ байгаа, залуу дуушан Дугаржап Дашиев зохёохы замай эхиндэ ябаа. Тиин Дугаржап Дашиевтэй сугтаа Свердловск хотын консерваторида орохо гэжэ шиидээ. Профессор З. В. Щелоковой хүтэлбэри доро мэргэжэлээ дээшэлүүлээ, удангүй сэрэгэй албанда татагдажа, Совет Армиин уран hайханай бүлэгүүдтэ хабаадажа, дуу дууладаг, наада харуулдаг байhан. Саашадаа консерватори дүүргэжэ, нютагаа бусаа. Оперын дуушанай дээдэ hургуули дүүргэhэн Владимир Шагжиев тэрэ сагтаа Дж. Вердиин, Ш. Гуногой, Дж. Россиниин болон бусад композиторнуудай оперын партинуудые эрхимээр гүйсэдхэдэг байбашье, «Байгал» ансамблиин урилгаар, энэ суута ансамбльда хүдэлжэ захалаа. 70-аад онуудай үеэр Зеленоград хотодо болоhон «Байгал» ансамблиин концерт ехэ hайнаар hанагдана, тиихэдэ Владимир Шагжиев «Бухенвальдский набат», «Хотят ли русские войны?», «Вдоль по Питерской», «Дивлюсь я на небо» болон бусад дуунуудые дуулажа, харагшадай hайшаал магтаалда хүртөө hэн.
Тиин энэл зангаараа, баритон хоолойгоороо дуунуудаа гүйсэдхэжэ, хори гаран жэлэй туршада «Байгал» театртаяа хамта олониие баясуулжа, баярлуулжа ябаа. 1976 ондо «Буряадай габьяата зүжэгшэн», удаань 1982 ондо арадай зүжэгшын солодо хүртэжэ, урма зоригтойгоор зохёохы замаа үргэлжэлүүлээ. Япон гүрэн гастрольда гараха түсэбтэй ажалаа эршэтэйгээр ябуулжа байhанаа, үбшэндэ дайрагдаhан... Олондо мэдээжэ дуунуудынь, уран бэлигэйнь дээжэ түрэл арадайнь дунда мүнхэрэнхэй, Балтикын эрьедэ Вентспилс хотодо дуунуудынь зэдэлжэ байдаг, тэндэ наhанайнь нүхэр Дзинтра Артуровна хүгжэмэй hургуулида багшалаа, Эдвард Артур хүбүүдынь эхэ эсэгынгээ мүрөөр хүгжэмшэд болонхой.
1984 оной июниин 8-да Владимир Шагжиев наhа бараа.