Зүжэгшэд ба хүгжэмшэд
Бенская Раиса
- Гүрэнэй Н. А. Бестужевэй нэрэмжэтэ ород драмын театрай зүжэгшэн
Раиса Семёновна Бенская Гүрэнэй Н. А. Бестужевэй нэрэмжэтэ ород драмын театрай тайзанай 20-дохи зуун жэлэй 50-дахи, 60-дахи онуудай ахамад үеын зүжэгшэдэй тоодо ородог.
Раиса Бенская Харьковто түрэһэн, суута уралал харгалзагша, 19-дэхи зуун жэлэй эсэс хүрэтэр эгээл түрүү найруулагшадай нэгэн байһан, Украинын арадай зүжэгшэн, шабинараа соёлой талаар үндэр хэмжээндэ хүмүүжүүлдэг Николай Николаевич Синельниковэй студида һураһан юм. Ерээдүйн зүжэгшэн В. Ф. Комиссаржевскаягай нэрэтэ тэдхэмжэ абадаг байһан. Раиса Бенская гүнзэгы дүүрэн мэргэжэлтэй боложо, Москвада театр болон киногой ород зүжэгшэн Вера Барановагай байгуулһан театрта хүдэлхэ хүсэлтэй байгаа, теэд эрхэтэнэй дайн эхилнэ, тиигэбэшье тэрэ зүжэгшэн боложо шадаһан байна. Тулада «Таня» гэжэ суурхаһан зүжэг соо эмшэнэй дүрэ гүйсэдхэхэдэнь, ажалыень зүжэг зохёогшо А. Арбузов сэгнэһэн байдаг.
Раиса Семёновнагай 1953 ондо Улаан-Үдэ хотодо ерэхэдэ, тэрэнэй зохёохы замайнь уряа «тайзанай байдал — үнэн байдал» болоһоор үнинэй байһан юм. Энэл уряатайгаар тэрэ Буряад орондо олон жэлэй туршада Н. А. Бестужевэй нэрэмжэтэ ород драмын театрай тайзан дээрэ бүхы зүжэгүүдтэнь ялас гэмээр наадаһан байха.
Зүжэгшэнэй мүндэлүүлһэн зуу гаран дүрэнүүдые тэрэ үедөө суг ажаллажа байhан нүхэдынь, харагшад онсолжо тэмдэглэдэг бэлэй. Тэдэ дүрэнүүдэйнь тоодо Ц. Солодариин «В сиреневом саду» гэжэ зүжэг соо Агафонова, Ж-Б. Мольерэй «Тартюф» соо Пернель госпожа, Дж. Лондоной «Кража» соо Лин¬да, А. Штейнын «Персональное дело» соо Малютина, А. Афи¬ногеновэй «Мать своих детей» гэжэ зүжэг соо Екатерина Ивановна Лагутина (тус хүдэлмэриин түлѳѳ Буряадай АССР-эй габьяата зүжэгшэнэй нэрэ зэргэдэ хүртэһэн юм). Үшѳѳ тиихэдэ Ц. Шагжинай «Тангариг» соо Пылжидые, В. Гусевай «Слава» соо эхые, Н. Провоторовой «Цыган» соо Лущилихые, В. Дельмарай «Уступи место за-втрашнему дню» соо Люси Куперые, Л. Рахмановай «Профессор Полежаев» соо Мария Львовна Полежаевае, ара талын рольнуудые — «Угрюм-река» соо хүгшэниие, «Петраркын сонет» соо Мариные болон бусад дүрэнүүдые наадаһан юм.
И. Кычаковай «Сквозь грозы», А. Островскийн «Василиса Мелентьева» соо наадажа, тэдэниие 1959 ондо Москвада үнгэрһэн Буряадай соёол болон уралалай 2-дохи Арбан хоногто харуулжа наадаһанайнгаа түлѳѳ Р. С. Бенская Ородой Холбооной Уласай Дээдын Зүблѳѳнэй Хүндэлэлэй тэмдэгээр шагнагдаһан юм.
Россиин арадай зүжэгшэн Галина Дмитриевна Шелкова тэрээн тухай: «Тэрэ хэды хатуушье һаа, ехэ гайхамшагта хүн һэн. Өөртөө табидаг эрилтэнүүдынь юунтэйшье зэргэсүүлмэ бэшэ бэлэй. Тиихэ зуураа бултандамнай аха нүхэрһѳѳ үлүүгээр һанагдадаг һэн», — гэжэ хэлэһэн байдаг.
Раиса Бенская Харьковто түрэһэн, суута уралал харгалзагша, 19-дэхи зуун жэлэй эсэс хүрэтэр эгээл түрүү найруулагшадай нэгэн байһан, Украинын арадай зүжэгшэн, шабинараа соёлой талаар үндэр хэмжээндэ хүмүүжүүлдэг Николай Николаевич Синельниковэй студида һураһан юм. Ерээдүйн зүжэгшэн В. Ф. Комиссаржевскаягай нэрэтэ тэдхэмжэ абадаг байһан. Раиса Бенская гүнзэгы дүүрэн мэргэжэлтэй боложо, Москвада театр болон киногой ород зүжэгшэн Вера Барановагай байгуулһан театрта хүдэлхэ хүсэлтэй байгаа, теэд эрхэтэнэй дайн эхилнэ, тиигэбэшье тэрэ зүжэгшэн боложо шадаһан байна. Тулада «Таня» гэжэ суурхаһан зүжэг соо эмшэнэй дүрэ гүйсэдхэхэдэнь, ажалыень зүжэг зохёогшо А. Арбузов сэгнэһэн байдаг.
Раиса Семёновнагай 1953 ондо Улаан-Үдэ хотодо ерэхэдэ, тэрэнэй зохёохы замайнь уряа «тайзанай байдал — үнэн байдал» болоһоор үнинэй байһан юм. Энэл уряатайгаар тэрэ Буряад орондо олон жэлэй туршада Н. А. Бестужевэй нэрэмжэтэ ород драмын театрай тайзан дээрэ бүхы зүжэгүүдтэнь ялас гэмээр наадаһан байха.
Зүжэгшэнэй мүндэлүүлһэн зуу гаран дүрэнүүдые тэрэ үедөө суг ажаллажа байhан нүхэдынь, харагшад онсолжо тэмдэглэдэг бэлэй. Тэдэ дүрэнүүдэйнь тоодо Ц. Солодариин «В сиреневом саду» гэжэ зүжэг соо Агафонова, Ж-Б. Мольерэй «Тартюф» соо Пернель госпожа, Дж. Лондоной «Кража» соо Лин¬да, А. Штейнын «Персональное дело» соо Малютина, А. Афи¬ногеновэй «Мать своих детей» гэжэ зүжэг соо Екатерина Ивановна Лагутина (тус хүдэлмэриин түлѳѳ Буряадай АССР-эй габьяата зүжэгшэнэй нэрэ зэргэдэ хүртэһэн юм). Үшѳѳ тиихэдэ Ц. Шагжинай «Тангариг» соо Пылжидые, В. Гусевай «Слава» соо эхые, Н. Провоторовой «Цыган» соо Лущилихые, В. Дельмарай «Уступи место за-втрашнему дню» соо Люси Куперые, Л. Рахмановай «Профессор Полежаев» соо Мария Львовна Полежаевае, ара талын рольнуудые — «Угрюм-река» соо хүгшэниие, «Петраркын сонет» соо Мариные болон бусад дүрэнүүдые наадаһан юм.
И. Кычаковай «Сквозь грозы», А. Островскийн «Василиса Мелентьева» соо наадажа, тэдэниие 1959 ондо Москвада үнгэрһэн Буряадай соёол болон уралалай 2-дохи Арбан хоногто харуулжа наадаһанайнгаа түлѳѳ Р. С. Бенская Ородой Холбооной Уласай Дээдын Зүблѳѳнэй Хүндэлэлэй тэмдэгээр шагнагдаһан юм.
Россиин арадай зүжэгшэн Галина Дмитриевна Шелкова тэрээн тухай: «Тэрэ хэды хатуушье һаа, ехэ гайхамшагта хүн һэн. Өөртөө табидаг эрилтэнүүдынь юунтэйшье зэргэсүүлмэ бэшэ бэлэй. Тиихэ зуураа бултандамнай аха нүхэрһѳѳ үлүүгээр һанагдадаг һэн», — гэжэ хэлэһэн байдаг.