Зүжэгшэд ба хүгжэмшэд
Ринчинов Зорикто
- Буряад Уласай арадай зүжэгшэн
Ринчинов Зорикто Ешинимаевич 1988 ондо ЛГИТМиК дүүргэһэнэй удаа театрта хүдэлжэ эхилээ. Энэ хугасаа соо 50 шахуу бага ехэ рольнуудые гүйсэдхэһэн. Тэдэнэйнь нэгэн — Д. Батожабайн «Төөригдэһэн хуби заяан» соо наадаһан Самбуу ламын роль 1998 ондо «Энэ хаһын аза» гэһэн мүрысөөндэ шалгаржа, ВАРК-н шанда хүртөө. 2000 ондо С. Эрдэнын «Хойто наһандаа уулзахабди» гэһэн зүжэгэй гол роль — юрын буряад айлай басаганда дурлаһан дээгүүр тушаалтай монгол сэрэгэй дарга Сонровой ролиие айхабатар бэрхээр гүйсэдхэжэ, танхим соо һууһан харагшадай зүрхэ сэдьхэл нилээн хүдэлгөө. Хожомынь тэрэ ролиинь театрнуудай ажал ябуулагшадай Эблэлэй шиидхэбэреэр «Эрэ хүнэй эрхим роль» гэжэ онсологдоо. 2001 ондо тус зүжэг Нацагдоржын нэрэмжэтэ Монголой драмын театрай тайзан дээрэ харагшадта абтаса ехэтэйгээр табигдажа, зүжэгэй найруулгашье, мүн зүжэгшэдэй наадалгашье монгол сэтгүүлшэдэй үндэр сэгнэлтэдэ хүртэһэн, һайса магтуулһан байна.
Зоригто Ринчиновай эрхим рольнуудые тоолобол: Буряад оронһоо гадна Красноярск, Москва хотонуудаар харуулагдаһан Б. Брехтын «Һохор сагаанай сэнтэй сэдьхэлэй дуун» соо Смидэй рольдо наадаһыень дурсамаар; Б. Эрдынеевэй «Япон Долгор» зүжэг соо НКВД-н майор; Улаан-Баатар хотодо үнгэрһэн Уласхоорондын «Чехов — XXI зуун жэл» гэһэн нааданда харуулагдаһан А. П. Чеховэй «Хайлгана» соо Медведенко; «Хатардаг хии үзэгдэл» соо Бармен; «Инагладаг эхэнэрэйм нохой» гээшэ соо Гарик; «Чингисхаан» соо Джамуха гэхэ мэтэ.
«Чингисхаан» зүжэг болбол Улаан-Баатарта үнгэргэгдэһэн Уласхоорондын монгол хэлэтэ театрнуудай III нааданда ба Эрхүү хотодо үнгэргэгдэһэн «Сибириин залгаа аян» гэһэн можо нютагууд хоорондын театрнуудай уулзалга-нааданда харуулагдаа. Зүжэг Буряад Республикын Гүрэнэй шанда хүртэһэн байна.
Зоригто Ринчиновэй бэлиг хүүгэдэй театрташье хэрэгээ олонхой, тэндэ табигдадаг бүхы зүжэгүүдтэ хабаадалсажа байдаг: «Алтан тулхюур гэхэ гү, али Буратинын шэнэ уршагта ябадалнууд» соо харуулшадай дарга; «Али-Баба, 40 дээрмэшэд ба нэгэ эрдэмтэ тоти шубуун» соо Касым баян ба наймаашан; Г. Нанзатовай «Тарган Замай ба Мангадхай тухай үльгэр» соо Замай. Зоригто Ринчиновай Шэнэ жэлэй наадануудта, Сагаалганда зорюулагдаһан һайндэрнүүдэй зүжэгүүдэй онсолиг номернуудта наадалгань, мүн Жабар Үбгэнэй роль гүйсэдхэлгэнь дабтагдашагүй дүрэ болон хүүгэдтэ ехэтэ һайхашаагдадаг юм.
2007 ондо Дашзэвэгын Мэндсайхан гэжэ монгол залуу зохёолшын «Эхэ» («Мать») зүжэгтэ эсэгын рольдо наадаа. Һүүлшын жэлнүүдтэ Зоригто Ешинимаевич Ц. Шагжинай «Будамшуу» соо Ёлбой ноёной, Н. Шабаевай «Гэртээ байдаг болохомни», Р. Шартын «Се ля ви» гэһэн зүжэгүүдтэ хабаадаа. 2012 ондо Д-Р. Батожабайн 90 жэлэй ойдо «Төөригдэһэн хуби заяанай» үргэлжэлэл мэтээр найруулагдаһан Б. Ширибазаровай «Энэрил хайра» гэһэн зүжэг табигдаа һэн.
Зүжэгэй эхин романай удхын дууһаха сагһаа харуулагдажа захална. Аюулгүйе сахилгын комиссар толгойлогшотой сэрэгшэд дасан руу ерэнэд. Комиссар Булад гэжэ нэрэтэй, тэрэ — «Төөригдэһэн хуби заяан» соохи Аламжын хүбүүн. Буладай ролиие З. Ринчинов гүйсэдхөө. Тэрэ өөрынгөө гэр бүлын, хуха татуулһан хуби заяанайнгаа түлөө ламанарһаа үһөөгөө абахаяа ерэнэ ха...
Мүнөө үедэ Зоригто Ринчинов зохёохы замайнгаа үндэр дабаан дээрэ гаранхай ябана гэжэ хэлэхээр.
Зоригто Ринчиновай эрхим рольнуудые тоолобол: Буряад оронһоо гадна Красноярск, Москва хотонуудаар харуулагдаһан Б. Брехтын «Һохор сагаанай сэнтэй сэдьхэлэй дуун» соо Смидэй рольдо наадаһыень дурсамаар; Б. Эрдынеевэй «Япон Долгор» зүжэг соо НКВД-н майор; Улаан-Баатар хотодо үнгэрһэн Уласхоорондын «Чехов — XXI зуун жэл» гэһэн нааданда харуулагдаһан А. П. Чеховэй «Хайлгана» соо Медведенко; «Хатардаг хии үзэгдэл» соо Бармен; «Инагладаг эхэнэрэйм нохой» гээшэ соо Гарик; «Чингисхаан» соо Джамуха гэхэ мэтэ.
«Чингисхаан» зүжэг болбол Улаан-Баатарта үнгэргэгдэһэн Уласхоорондын монгол хэлэтэ театрнуудай III нааданда ба Эрхүү хотодо үнгэргэгдэһэн «Сибириин залгаа аян» гэһэн можо нютагууд хоорондын театрнуудай уулзалга-нааданда харуулагдаа. Зүжэг Буряад Республикын Гүрэнэй шанда хүртэһэн байна.
Зоригто Ринчиновэй бэлиг хүүгэдэй театрташье хэрэгээ олонхой, тэндэ табигдадаг бүхы зүжэгүүдтэ хабаадалсажа байдаг: «Алтан тулхюур гэхэ гү, али Буратинын шэнэ уршагта ябадалнууд» соо харуулшадай дарга; «Али-Баба, 40 дээрмэшэд ба нэгэ эрдэмтэ тоти шубуун» соо Касым баян ба наймаашан; Г. Нанзатовай «Тарган Замай ба Мангадхай тухай үльгэр» соо Замай. Зоригто Ринчиновай Шэнэ жэлэй наадануудта, Сагаалганда зорюулагдаһан һайндэрнүүдэй зүжэгүүдэй онсолиг номернуудта наадалгань, мүн Жабар Үбгэнэй роль гүйсэдхэлгэнь дабтагдашагүй дүрэ болон хүүгэдтэ ехэтэ һайхашаагдадаг юм.
2007 ондо Дашзэвэгын Мэндсайхан гэжэ монгол залуу зохёолшын «Эхэ» («Мать») зүжэгтэ эсэгын рольдо наадаа. Һүүлшын жэлнүүдтэ Зоригто Ешинимаевич Ц. Шагжинай «Будамшуу» соо Ёлбой ноёной, Н. Шабаевай «Гэртээ байдаг болохомни», Р. Шартын «Се ля ви» гэһэн зүжэгүүдтэ хабаадаа. 2012 ондо Д-Р. Батожабайн 90 жэлэй ойдо «Төөригдэһэн хуби заяанай» үргэлжэлэл мэтээр найруулагдаһан Б. Ширибазаровай «Энэрил хайра» гэһэн зүжэг табигдаа һэн.
Зүжэгэй эхин романай удхын дууһаха сагһаа харуулагдажа захална. Аюулгүйе сахилгын комиссар толгойлогшотой сэрэгшэд дасан руу ерэнэд. Комиссар Булад гэжэ нэрэтэй, тэрэ — «Төөригдэһэн хуби заяан» соохи Аламжын хүбүүн. Буладай ролиие З. Ринчинов гүйсэдхөө. Тэрэ өөрынгөө гэр бүлын, хуха татуулһан хуби заяанайнгаа түлөө ламанарһаа үһөөгөө абахаяа ерэнэ ха...
Мүнөө үедэ Зоригто Ринчинов зохёохы замайнгаа үндэр дабаан дээрэ гаранхай ябана гэжэ хэлэхээр.