С.Конечныхын гэрэл зураг
БУРЯАД ОРОН
Дуулаа һэн гүт
Эхэ Буряад тухай үльгэр туужа,
Дуулгата Мүнхэ-Сарьдаг,
дуулим ехэ Хамар-Дабаан тухай?
Үглөөнэй улаан нара
үгын дээжээр угтажа,
Үндэр тэнгэритэ орон нютагаа
магтан түүрээел: ухай!
Галуу, нугаһад, ангир,
хун шубуудшье эхэ нютагаа эрьежэ,
Гараһан түрэһэн газартаа
дальбараагаа далижуулаад,
Аян замда гарахадаа,
зэлэ татан зэргэлжэ,
Ая гангата дайдаяа
һанан дурсан ганганалдаа.
Намаг нугын бахашье,
намжаа талын шааруулшье
Намарай ольбон унахада,
гунигтайгаар шааялдан,
Наһанайнгаа богонидо голхороо гү,
али яагаа хаб даа,
Наруули аглаг дайдаяа
харан, хахасан уйлалдаа.
Хүбшын модондо донгодогшо
хүхэ борохон хүхышье,
Хүдөө хээрын булжамуур,
маряан соохор бүбөөлжэншье,
Хүнөөр хамта байрладаг
мээхэй алтан хараасгайшье
Хүхэ тэнгэритэ дайдаяа
магтан дуулана бэшэ аал даа.
Уян сагаан сэдьхэлтэй
инаг буряад басагадшье,
Ухамай һаруул бодолтой
уран дууша хүбүүдшье
Уудам ехэ оронойнгоо
алиш хизаарта ябахадаа,
Унаһан түрэл дайдаяа
дурсангүйгөөр ябахаб даа!
Түхэреэн ехэ Буряадни
бүгэдые багтаагаа.
Түргэн уһата гол мүрэнүүд
Байгал тээшээ эбхэрээ.
Элдин һужааг Хяагтамни
нээгээд алтан бартаагаа,
Энгэр ногоон тайгаяа
үбэр дээрэ энхэрээ.
Сарьдаг үндэр ууланууд
шуурга һалхяар бөөлэжэ,
Саһан сагаан малгайгаа
орой дээрээ хурылаал.
Дүрбэн зүгэй үүлэд
Саяан дээрэм бөөгнэржэ,
Дүхэриглэһэн юртэмсын
найман хизаар харгылаал.
Баатар эрын сээжэдэл
бараан шаргал дайда
Баруун тээһээ нэлбыгээд,
баян хэшэгээ дэлгээл,
Бахатай дулаан хабар,
баглаа ягаан майда
Балшар наһанайм гургалдай
барлан, барлан жэргээл.
Түхэреэлжэ бэлшэһэн
түмэн тоото адуун
Түгнын тала, Яруунаар
түбэр-табар атаржаа.
Залиршагүй мүнхэ
залуу наһанайл
зали-дуун
Загарай, Хориин
залгаа боорёор амаржаа.
Нюусануудаа нээгээгүй
нюрга үндэр Аха
Нуурнуудаар мэлмэрһэн
нютаг ороноймни заха —
Гэсэрэй дошхон хүлэгэй
гэшхэһэн мүнгэн таха,
Гэрэлтэ сагаа һарын
гээжэрхиһэн саха.
Олон бодос нэгэдүүлһэн
арюун тунгалаг аршаанууд,
Огторгойһоо мүндэлһэн
огсом солгёон Хэнгэргэ.
Ошожо ойронь нэгэтэшье
охи хүсынь туршаа гүт?
Орон дэлхэйн тэрлигэй
оёдол хүбөө энгэр гү!
Буурал хангай Захаамин,
булгата Уран-Дүшэ,
Буумал шулуун байсанууд,
харьяа түргэн Зэдэ.
Дархан солотой байһан —
алташа, мүнгэшэ,
Дабажа ерээл бэлигынь
зуун жэлнүүды һэтэ.
Һайхан минии Буряад,
Ойхон ехэ зулай,
Гайхал болон мүндэлһэн
Байгал — Эхэ далай
Майхан хүхэ огторгойн
мандал доро ялбайн,
Мянган-мянган жэлнүүды
булангиргүйгөөр угталай.
Ород, буряад изагууртан,
оротон, хамниган —
Олон олон яһатанай
үлгы болоһон орон.
Онсо һайхан сагайнгаа
одон мэтэ яларан,
Олоһон ехэ жаргалаараа
омогорхонолди баран.
Багана үндэр мундарга —
бартаа ехэ Хамар-Дабаан,
Бархан уулын гурьба —
Баргажан, Хурамхаан,
Дэлхэйн шэмэг гэлсүүлһэн
дэгэд холын Улюнхаан,
Дэрээн, Алла —
уулануудай караван.
Кавказһаа дутуугүй,
харин, магад, үлүү,
Карелиһээ үлөөгүй,
үшөө, магад, булюу,
Үбгэршэгүй домтой
үлгэн тунгалаг агаар,
Үүлэдһээ тээ доогуур
үндэр Буряад хизаар!