Буряад-монгол ороной мэдээжэ зон
Сэдьхэлэйнь бэлэг шүлэгүүд
12 июля 2021
773
Эртын хабарай хаhада, хүйтэн жабартайшье hаа, үдэрынь игаажа, дулаардаг. Игаабари газарта эгээл эртын сэсэгүүд — хүхэ тэнгэриин үнгэтэй хөөрхэн ургынууд аргаахан бултайдаг.
Ой соо үшөөл элбэг хэбтэhэн саhанай хажууда хүнэй нюдэ хужарлуулан, сэдьхэл хүлгөөн мүндэлhэн эдэ сэсэгүүдые хараад, энхэ мүнхэ юртэмсын табисуураар үлгэн Эхэ дэлхэйдэмнай дахинаа эдир дорюун хабар морилхонь гэhэн найдал түрүүлhэн баяртай мэдэрэл мүндэлдэг.
Лопсон Гергеновэй шүлэгүүдые анхандаа уншаад, адлишуул мэдэрэлдэ абтаа бэлэйб. 1990-ээд онуудай эхеэр Буряадай гүрэнэй дээдэ hургуулиин буряад хэлэ бэшэгэй таhагай бүлэг оюутад Л.М.Балдуева багшынгаа хүтэлбэри доро «Буряад үнэн» сониндо практика гараа hэн. Тэдэнэр журналистска элдэб жанрнуудые хэрэглэжэ hураад, байн байтараа яhала ульгамаар бэшэдэг болоо бэлэй.
Хүхюу дорюун зантай Лопсон Гергенов бэшэhэн зүйл соогоо заал hаа уянгын амисхал оруулдаг заншалаараа, залуушуулай ажабайдал тухай хөөрэhэн шог ёгто үгүүлэлнүүдээ тааруу зохид зурагуудаар шэмэглэдэг уран бэлигээрээ аха үеын журналистнуудай магтаалда хүртэдэг байгаа. «Үүрэй Солбон» гэhэн ниитэ гаршагтай залуушуулай таhагай гаргадаг хуудаhые тэрэнэй шүлэгүүд ёhотоор шэмэглэдэг бэлэй. Лопсоной хэлэhээр, шүлэгүүдые үшөө hургуулиин наhандаа хүндэтэ багша Г.Г.Тонтоевагай дэмжэлгээр бэшэжэ эхилhэн юм. Багшын, түрэлхидэй оролдолгоор ерээдүй ирагуу найруулагшын уран бэлиг тодорон хүгжэhэниинь элихэн даа.
1973 ондо Түнхэнэй аймагай Охор-Шэбэр нютагта Лопсон-Нима Дамбиевич Елена Лопсоновна Гергеновтэнэй гэр бүлэдэ юhэдэхи үхибүүн, хүбүүн үриин түрэхэдэ, Лопсон гэжэ нэрлээ hэн. Тэрэл жэлдэ тракторна бригадые шударгы бэрхээр хүтэлэгшэ Лопсон-Нима Дамбиевич эрхим түрүү ажалайнгаа түлөө гүрэн түрын эгээн үндэр шагналда — Ленинэй ордендо хүртэhэн юм. Ажалша бэрхэ, олон хүүгэдтэй үнэр баян гэр бүлэдэ үндыhэн хадаа хара багаhаа хүдөөгэй ажалда дүршэhэн байгаа. Энэ шанарынь саашадаа «Буряад үнэндэ» хүдэлхэдэнь ехэ туhа болоо гээд hанагдана.
Буряад сониндо хүдэлхэдэ харюусалгатай, хүндэтэйшье. Лопсон Гергеновэй огсом түргэн зан абари ажалаа хэхэдэнь харагдаад лэ байха. Ахамад редактор А.Л.Ангархаевай үүсхэлээр эмхидхэгдэhэн «Буряадай түрүү хүнүүд» гэжэ үргэн дэлисэтэй урилдаанай түрүүшын алхамуудые дэмжэжэ, эдэбхитэй бэшээ hэн. Хүндэтэ багша, хэлэ бэшэгэй эрдэмэй доктор, профессор С.Ж.Балданов тухай зураглалынь сэгнэгдэжэ, «Сагаан Үбгэн-2000» номинацида лауреат болоо бэлэй.
Республикада түрүүшынхиеэ спортивна шэглэлтэй «Спорт Тамир» сонин байгуулаад, «Буряад үнэнэй» захирал, арадай уран зохёолшо А.Л.Ангархаев редакторай ажалые Л.Гергеновтэ даалгаа hэн. Энэ ажалаа амжалтатай ябуулхадань, бүри харюусалгатай Хэблэлэй таhагые даагшын тушаалда дэбжүүлээ бэлэй. Эндэ хүдэлхэ үедөө уран зохёолой «Морин хуур», «Вершины» сэтгүүлнүүдые эрхилдэг, буряад, ород хэлэн дээрэ адли тэгшэ заhабари оруулдаг мэргэжэлтэй болоо hэн.
«Буряад үнэн» Хэблэлэй байшанай олон шэглэлтэй ажалай яаралтай түргэн тодо оршомдо уянгата шүлэгүүдээ бэшэжэл ябаа. Тэрэ үеые зураглаhан шүлэгүүдhээ хэдэн хэhэг уншая:
1996 ондо Абакан хотодо Залуу уран зохёолшодой бүхэроссиин хуралдаанда амжалтатай хабаадаа, шүлэгүүдынь hайн сэгнэлтэдэ хүртэhэн байна. Энэ хуралдаанай дүнгөөр 1997 ондо Лопсон Гергенов Россиин Уран зохёолшодой холбооной гэшүүн болоhон юм.
2002 ондо Буряад Уласай эрхим залуу шүлэгшэдтэ зорюулагдаhан Николай Дамдиновай нэрэмжэтэ түрүүшын шангай лауреат болоhон алдартай. Тэрэнэй түрүүшын суглуулбари — «Түнхэн, шамтай минии зүрхэн» гэжэ уянгата шүлэгүүдэйнь ном «Буряад үнэн» Хэблэлэй байшанда нара хараа hэн.
Эртын хабарай ургыдал сэбэр түрүүшын дуран тухай, түрэл нютагай, түрэhэн дайдын магтаалай мүрнүүд эдэ шүлэгүүд соо гол hуури эзэлнэ. Охор-Шэбэр тоонто нютагтаа зорюулhан шүлэгэйнь эдирхэн наhанай арюухан мэдэрэл шэнгээhэн мүрнүүд:
Хэды эдир залуу байбашье, хүнэй ажабайдал, хүнүүдэй хоорондын харилсаан, бэе бэедээ хандаса тухай бодолгото болодогынь эдэ мүрнүүд соо элихэн даа:
Уран hайхан дүрэ байгуулжа шадаhан шүлэгүүдэйнь нэгэн тухай тогтожо хэлэе. Арадай поэт Лобсон Тапхаев «Шамай шэлээд» гэhэн гаршагтай шүлэгыень ехэ hайшаадаг hэн.
Һүүлээрнь уянгата герой хотын үйлсэдэ дуратай басагаяа харана: «Хажуугаарни гаранаш түргэн гэшхэлээд,/ Хүбүүдэй дундаhаа тэрэниие шэлээд». Ондоо хүнтэй хуби заяагаа холбоhон басаганда залуу поэт юрөөлэй hайхан үгэнүүдые зорюулна: «Бурхан баабай жаргал үршөөг лэ/ Басагадай дундаhаа шамай шэлээд». А.Пушкинай «Так дай Вам бог любимой быть другим» гэhэн мүрнүүдые hануулбашье, буряад залуу шүлэгшэн «шэлээд» гэhэн шэнэ удха нэмээhэн байна.
«Шамгүй» гэжэ шүлэгынь илангаяа хадуугдама байгуулгатай, тодо рифмэтэй, гүнзэгы уянгата мэдэрэл харуулhан зохёол гээд hанагдадаг. Түрүүшын бадагай «Шамгүй, инагни» гэhэн эхин үгэнүүд гурбадахи мүртэ, мүн hүүлшын бадагта хоёр дахин дабтагдахадаа, шүлэгэй угалза зураг шэмэглэнэ, удхыень хадуугдама хурса болгоно. Уянгата геройнгоо сэдьхэлэй гунигые, гансаардалгые эли тодоор зураглахын тула поэт хүндэлэн hольбоhон (перекрестная) рифмэ зорюута хэрэглээ гээд hанамаар.
Энэ шүлэгөө ехэ hайханаар, удхыень дэлбэлэн өөрөө ородшолhон байна. Оршуулгадаа шүлэгэйнгээ уянга, сэдьхэлэйнгээ элшэ хүсэ дамжуулжа шадаа гээд hанагдана:
Түрэл Түнхэнөө олон шүлэгүүдтээ магтан түүрээгээ. «Сэгнэшэгүй бэлэг» гэжэ шүлэгэй мүрнүүдые уншая:
Амиды бурхад — аба, эжыдээ зорюулhан шүлэг соогоо тэдэниие халуун гарнуудтай, эрдэни галтай мүшэдтэй, шэдитэ эмтэй зэргэсүүлхэhээ гадна хахархай бүглэhэн халааhатай жэшэжэ үзэhэниинь жэгтэй hонин дүрэ боложо үгөө. Шүлэгhөөнь хэhэг:
Ажабайдалай хүнгэн бэшэ ашаанда дарагдажа, алдуу гаргаhанаа, өөрыгөө зэмэлэн халаглажа, дошхон, хатуу шэрүүн зантай сагта хандаhан шүлэгүүд поэдэй богонихон наhанай hүүлшын жэлнүүдтэ мүндэлнэ: «Саг, номгорыш, хайрлыш намай,/ Сэдьхэл зүрхэнэйм гуйлта шагныш./ Нэгэ уhа руу дахин орохыем,/ Намда, тэнэгтэ, дахин зүбшөөгыш./ Би мэдэнэб, харюуеш тухайлнаб,/ Бусаха харгыгаа өөрөөл хаагааб./ Нээгдэхэ үүдэ оложо ядахадаа,/ Нюдэнэйнгөө нелбоhо дууhан хатаагааб./ Тэнэг ябаhандаа, өөрыгөө зэмэлнэб,/ Тэнгэриин мүшэды тооложо hамарааб./ Этигэнэгүйб, уйланаб, зүрхэеэ мэхэлнэб,/ Эмнэхэ арга шадал бэдэрнэб...»
Уран зохёол мүндэлүүлхэ хүшэр ажал тухай, зохёолшын, тэрэнэй бүтээлнүүдэй хуби заяан тухай бодомжолhон шүлэгэй эдэ мүрнүүдые уншаад, уянгата поэт Лопсон Гергенов уншагшадтаа иимэ захяа үлээгээл даа гэжэ hанагдаа hэн:
Поэдэй энэ дэлхэйтэй хахасахада, тэршээ зүрхэнэйнь сохидол шэнгээhэн, уян зөөлэн сэдьхэлэйнгээ бэлэг болгон үлээhэн шүлэгүүдынь зоной дунда мүнхэрнэ ха юм.
Лопсон Гергеновэй шүлэгүүдые анхандаа уншаад, адлишуул мэдэрэлдэ абтаа бэлэйб. 1990-ээд онуудай эхеэр Буряадай гүрэнэй дээдэ hургуулиин буряад хэлэ бэшэгэй таhагай бүлэг оюутад Л.М.Балдуева багшынгаа хүтэлбэри доро «Буряад үнэн» сониндо практика гараа hэн. Тэдэнэр журналистска элдэб жанрнуудые хэрэглэжэ hураад, байн байтараа яhала ульгамаар бэшэдэг болоо бэлэй.
Хүхюу дорюун зантай Лопсон Гергенов бэшэhэн зүйл соогоо заал hаа уянгын амисхал оруулдаг заншалаараа, залуушуулай ажабайдал тухай хөөрэhэн шог ёгто үгүүлэлнүүдээ тааруу зохид зурагуудаар шэмэглэдэг уран бэлигээрээ аха үеын журналистнуудай магтаалда хүртэдэг байгаа. «Үүрэй Солбон» гэhэн ниитэ гаршагтай залуушуулай таhагай гаргадаг хуудаhые тэрэнэй шүлэгүүд ёhотоор шэмэглэдэг бэлэй. Лопсоной хэлэhээр, шүлэгүүдые үшөө hургуулиин наhандаа хүндэтэ багша Г.Г.Тонтоевагай дэмжэлгээр бэшэжэ эхилhэн юм. Багшын, түрэлхидэй оролдолгоор ерээдүй ирагуу найруулагшын уран бэлиг тодорон хүгжэhэниинь элихэн даа.
1973 ондо Түнхэнэй аймагай Охор-Шэбэр нютагта Лопсон-Нима Дамбиевич Елена Лопсоновна Гергеновтэнэй гэр бүлэдэ юhэдэхи үхибүүн, хүбүүн үриин түрэхэдэ, Лопсон гэжэ нэрлээ hэн. Тэрэл жэлдэ тракторна бригадые шударгы бэрхээр хүтэлэгшэ Лопсон-Нима Дамбиевич эрхим түрүү ажалайнгаа түлөө гүрэн түрын эгээн үндэр шагналда — Ленинэй ордендо хүртэhэн юм. Ажалша бэрхэ, олон хүүгэдтэй үнэр баян гэр бүлэдэ үндыhэн хадаа хара багаhаа хүдөөгэй ажалда дүршэhэн байгаа. Энэ шанарынь саашадаа «Буряад үнэндэ» хүдэлхэдэнь ехэ туhа болоо гээд hанагдана.
Буряад сониндо хүдэлхэдэ харюусалгатай, хүндэтэйшье. Лопсон Гергеновэй огсом түргэн зан абари ажалаа хэхэдэнь харагдаад лэ байха. Ахамад редактор А.Л.Ангархаевай үүсхэлээр эмхидхэгдэhэн «Буряадай түрүү хүнүүд» гэжэ үргэн дэлисэтэй урилдаанай түрүүшын алхамуудые дэмжэжэ, эдэбхитэй бэшээ hэн. Хүндэтэ багша, хэлэ бэшэгэй эрдэмэй доктор, профессор С.Ж.Балданов тухай зураглалынь сэгнэгдэжэ, «Сагаан Үбгэн-2000» номинацида лауреат болоо бэлэй.
Республикада түрүүшынхиеэ спортивна шэглэлтэй «Спорт Тамир» сонин байгуулаад, «Буряад үнэнэй» захирал, арадай уран зохёолшо А.Л.Ангархаев редакторай ажалые Л.Гергеновтэ даалгаа hэн. Энэ ажалаа амжалтатай ябуулхадань, бүри харюусалгатай Хэблэлэй таhагые даагшын тушаалда дэбжүүлээ бэлэй. Эндэ хүдэлхэ үедөө уран зохёолой «Морин хуур», «Вершины» сэтгүүлнүүдые эрхилдэг, буряад, ород хэлэн дээрэ адли тэгшэ заhабари оруулдаг мэргэжэлтэй болоо hэн.
«Буряад үнэн» Хэблэлэй байшанай олон шэглэлтэй ажалай яаралтай түргэн тодо оршомдо уянгата шүлэгүүдээ бэшэжэл ябаа. Тэрэ үеые зураглаhан шүлэгүүдhээ хэдэн хэhэг уншая:
...Бүмбэрсэг дэлхэй аалин тогтоожо,
Бэеэ бага амаруулхаа hананаб.
Теэд ганса намайе үлүүлэн тоожо,
Түхэреэн дэлхэй тогтохо юм аал?
* * *
...Үйлын үриhөө ошохогүймни
Үдэр мэтэ элил даа.
Теэд дороо абтахагүйлби —
Түргэн зантайм энэл даа.
1996 ондо Абакан хотодо Залуу уран зохёолшодой бүхэроссиин хуралдаанда амжалтатай хабаадаа, шүлэгүүдынь hайн сэгнэлтэдэ хүртэhэн байна. Энэ хуралдаанай дүнгөөр 1997 ондо Лопсон Гергенов Россиин Уран зохёолшодой холбооной гэшүүн болоhон юм.
2002 ондо Буряад Уласай эрхим залуу шүлэгшэдтэ зорюулагдаhан Николай Дамдиновай нэрэмжэтэ түрүүшын шангай лауреат болоhон алдартай. Тэрэнэй түрүүшын суглуулбари — «Түнхэн, шамтай минии зүрхэн» гэжэ уянгата шүлэгүүдэйнь ном «Буряад үнэн» Хэблэлэй байшанда нара хараа hэн.
Эртын хабарай ургыдал сэбэр түрүүшын дуран тухай, түрэл нютагай, түрэhэн дайдын магтаалай мүрнүүд эдэ шүлэгүүд соо гол hуури эзэлнэ. Охор-Шэбэр тоонто нютагтаа зорюулhан шүлэгэйнь эдирхэн наhанай арюухан мэдэрэл шэнгээhэн мүрнүүд:
Хонгор-Уулын аршаан сэбэр,
Холын харгыда зугаа сэбэр,
Эхин нарай дуран сэбэр —
Эгээл иимэл Охор-Шэбэр.
Бүхы харгынууд Рим тээшэ
Булта ошодог гэжэ буруу.
Татаад лэ байдаг нэгэ тээшэ
Тоонто нютагай тала, нюруу.
Байгал далайн уhан сэбэр,
Буряад басаганай шарай сэбэр,
Эртын хабарай ургы сэбэр —
Эгээл иимэл Охор-Шэбэр.
Хэды эдир залуу байбашье, хүнэй ажабайдал, хүнүүдэй хоорондын харилсаан, бэе бэедээ хандаса тухай бодолгото болодогынь эдэ мүрнүүд соо элихэн даа:
Саяан уулын мүнхэ оройе
Саhата дуулгань шэмэглэдэг.
Алиш нютагай түхэл шарайе
Арад зониинь шэмэглэдэг.
Жэмhэг, минии Жэмhэг,
Жэгүүртэ наhанайм нэгэ хэhэг,
Шэлэhэн харгыдам буян хэшэг,
Шэрүүн хаhадам бэхи түшэг. («Жэмhэг» )
Уран hайхан дүрэ байгуулжа шадаhан шүлэгүүдэйнь нэгэн тухай тогтожо хэлэе. Арадай поэт Лобсон Тапхаев «Шамай шэлээд» гэhэн гаршагтай шүлэгыень ехэ hайшаадаг hэн.
Саhанай ороходо, hургуулиин газаа
Саhаар басагадые hайса шэдээд,
Бүришье ехээр онохоо hанадаг hэм,
Басагадай дундаhаа шамай шэлээд.
Һүүлээрнь уянгата герой хотын үйлсэдэ дуратай басагаяа харана: «Хажуугаарни гаранаш түргэн гэшхэлээд,/ Хүбүүдэй дундаhаа тэрэниие шэлээд». Ондоо хүнтэй хуби заяагаа холбоhон басаганда залуу поэт юрөөлэй hайхан үгэнүүдые зорюулна: «Бурхан баабай жаргал үршөөг лэ/ Басагадай дундаhаа шамай шэлээд». А.Пушкинай «Так дай Вам бог любимой быть другим» гэhэн мүрнүүдые hануулбашье, буряад залуу шүлэгшэн «шэлээд» гэhэн шэнэ удха нэмээhэн байна.
«Шамгүй» гэжэ шүлэгынь илангаяа хадуугдама байгуулгатай, тодо рифмэтэй, гүнзэгы уянгата мэдэрэл харуулhан зохёол гээд hанагдадаг. Түрүүшын бадагай «Шамгүй, инагни» гэhэн эхин үгэнүүд гурбадахи мүртэ, мүн hүүлшын бадагта хоёр дахин дабтагдахадаа, шүлэгэй угалза зураг шэмэглэнэ, удхыень хадуугдама хурса болгоно. Уянгата геройнгоо сэдьхэлэй гунигые, гансаардалгые эли тодоор зураглахын тула поэт хүндэлэн hольбоhон (перекрестная) рифмэ зорюута хэрэглээ гээд hанамаар.
Шамгүй, инагни, алтан дэлхэй
Шууяагүй, хооhон монсогор шулуун.
Шамгүй, инагни, сагшье мэлхэй,
Шадалгүй болоhон, далигүй шубуун.
Гараад ошоходош, харасаараа үдэшөөд,
Гарыш баряагүйдөө гунигта абтан,
Хооhон таhагтаа гансаараа үлэшөөд,
Халаглан hуунаб дурандаа шатан.
Шамгүй, инагни, шаргал наран
Шатажа дүүрэhэн түүдэгэй hүүдэр.
Шамгүй, инагни, жаргал, дуран —
Шэнэ үдэр хатаха шүүдэр.
Энэ шүлэгөө ехэ hайханаар, удхыень дэлбэлэн өөрөө ородшолhон байна. Оршуулгадаа шүлэгэйнгээ уянга, сэдьхэлэйнгээ элшэ хүсэ дамжуулжа шадаа гээд hанагдана:
Без тебя
Ни слова. Ни руки. Но взглядом,
Лишь взглядом проводил тебя...
В пустой я комнате один. А рядом —
Мне душу теребя, лишь тень твоя.
И кажется огромной хладной глыбой
Планета, и тобой, и мной дыша.
И время — черепахой или рыбой —
Летит сквозь бездну, как моя душа.
И просто вижу, как свои глаза
От взгляда твоего я прячу.
И сердце, как застывшая слеза,
Смолою от любви моей заплачет.
Очаг мой без тебя, как тень,
Сгоревшей далеко зарницы.
Без твоего благословенья день
Не будет солнцем в душу литься.
Түрэл Түнхэнөө олон шүлэгүүдтээ магтан түүрээгээ. «Сэгнэшэгүй бэлэг» гэжэ шүлэгэй мүрнүүдые уншая:
Түрэhэн нютагаа шэлэдэггүй гэжэ
Угсаата зомнай урданhаа хэлсэдэг.
Урда түрэлдөө юушьеб хэжэ,
Түнхэндэ түрэхэ жаргалтай бэлэйб.
Хэрэггүй намда алта мүнгэн,
Хэзээш абахагүйб хариин баялиг,
Эди шэдитэ минии Түнхэн
Энэ наhанайм сэгнэшэгүй бэлэг.
Амиды бурхад — аба, эжыдээ зорюулhан шүлэг соогоо тэдэниие халуун гарнуудтай, эрдэни галтай мүшэдтэй, шэдитэ эмтэй зэргэсүүлхэhээ гадна хахархай бүглэhэн халааhатай жэшэжэ үзэhэниинь жэгтэй hонин дүрэ боложо үгөө. Шүлэгhөөнь хэhэг:
Торожо унахадам, тодожо абаха
Түшэг болодог халуун гарнуудни.
Эрьюу байдалда төөрижэ ябахадам,
Эрдэниин галаар манаха мүшэдни.
Хүйтэндэ даарахадам, сүмэ үлеэгдэhэн
Хахархай үмдыем бүглэhэн халааhадни.
Үбшэндэ нэрбэгдээд, халууржа хэбтэхэдэм,
Үргэжэ бодхоохо шэдитэ эмүүдни.
Һүниин тэндэ, үдэрэй багта
Һанааем тэгшэлхэ, заяаем заhаха
Алтан үзэгүүдээр зүрхэндэм бэшэгдэhэн
Амиды бурхад — эжы, абамни.
Ажабайдалай хүнгэн бэшэ ашаанда дарагдажа, алдуу гаргаhанаа, өөрыгөө зэмэлэн халаглажа, дошхон, хатуу шэрүүн зантай сагта хандаhан шүлэгүүд поэдэй богонихон наhанай hүүлшын жэлнүүдтэ мүндэлнэ: «Саг, номгорыш, хайрлыш намай,/ Сэдьхэл зүрхэнэйм гуйлта шагныш./ Нэгэ уhа руу дахин орохыем,/ Намда, тэнэгтэ, дахин зүбшөөгыш./ Би мэдэнэб, харюуеш тухайлнаб,/ Бусаха харгыгаа өөрөөл хаагааб./ Нээгдэхэ үүдэ оложо ядахадаа,/ Нюдэнэйнгөө нелбоhо дууhан хатаагааб./ Тэнэг ябаhандаа, өөрыгөө зэмэлнэб,/ Тэнгэриин мүшэды тооложо hамарааб./ Этигэнэгүйб, уйланаб, зүрхэеэ мэхэлнэб,/ Эмнэхэ арга шадал бэдэрнэб...»
Уран зохёол мүндэлүүлхэ хүшэр ажал тухай, зохёолшын, тэрэнэй бүтээлнүүдэй хуби заяан тухай бодомжолhон шүлэгэй эдэ мүрнүүдые уншаад, уянгата поэт Лопсон Гергенов уншагшадтаа иимэ захяа үлээгээл даа гэжэ hанагдаа hэн:
Аргамжаар намай уяашье hаа,
Алхам хэхэ арга үгыт.
Аhан орожо буляашье hаа,
Абяа гарахым бү хориит.
Шэрэнгиин бузар бургааhан соогуур
Шүлэгэйм мүрнүүд танда хүрэхэ.
Зэдэлжэ талаар, огторгой доогуур
Зарим нэгэнэй зүрхэндэ үлэхэ.
Минии шүлэг — сэдьхэлэй бэлэг,
Мори урилдаанда — түрүү хүлэг,
Барилдаанда бүхын гоходол адли,
Байлдаанай үедэ — сэхэ годли.
Поэдэй энэ дэлхэйтэй хахасахада, тэршээ зүрхэнэйнь сохидол шэнгээhэн, уян зөөлэн сэдьхэлэйнгээ бэлэг болгон үлээhэн шүлэгүүдынь зоной дунда мүнхэрнэ ха юм.