Сонгоол угсаатан

Буддын шажанай дэлгэржэ, бөөнэр болон бөө мүргэлтэдые хашажа байха үедэ тэдэнэр Эрхүү можын Худай голой һалаа болохо Мүрэн голой эрье шадарай нютагуудаар ажаһуухаяа ерээ һэн.

Сартуул угсаатан

Сартуул угсаатан болбол Сарата уулын хормойдо анха түрүүн ажаһуудаг байгаа. Сарата уулын орой гээшэ һара мэтээр яларжа байдаг һэн ха.

Одо заяамнай үргэмжэтэй байг лэ!

Угтан гараһан
Уг гарбални,
Түрэл арадтам
Туһа хүргэлсыш,
Сээжэ зүрхыем
Шэнээр баясуулыш

Нагасаяа нагаса гэжэ нэрлэе!

Мүнөөнэй байдалаар харахада, зарим хүнүүд нагасаяа нагаса гэжэ нэрлэхээ болиһон. Нагасын орондо ахай гэдэг.
Энэ манай нэгэ ехэ алдуу болоно. Буряад угсаатанайнгаа ёһо гурим эбдэнэбди.
Хүн гээшэ хододоо нагасаяа нагаса гэжэ нэрлэхэ ёһотой

Буряадуудай уг гарбал тухай

Булгад угсаатан

Булгад хадаа Эхирэдэй ахай гэжэ тоологдодог байгаа. Ушар иимэһээ Булгад, Эхирэд үринэр гэжэ түүрээн мүргэдэг байһан гэхэ.

“Буряад” гэһэн нэрэ

Мүнөө «буряадууд» гэхэдээ, томо ехэ угсаата байгуулганууд гэжэ ойлгонобди: хори, эхирэд, булгад, хонгоодорнууд, сонгоолнууд, сартуулнууд.

Урданай гэр байрын онсо шэнжэ

Урда сагай эрхим бүтээл

Түүхын баримтанууд

Сэргэ тухай

Һэеы гэрэй досоо тала

Һэеы гэр ямар хубинуудһаа бүридэдэг бэ?

Һэеы гэр соохи бараан

Модон гэр. Балгааһан гэр

Гэр соохи бараанай тогтомол байра

Айлай бараан гэр соогоо заабол өөр өөрын тогтомол байратай байдаг һэн.

Гал тахилга ба гал тухай

Заншал соомнай халуун сай,
Заншал соомнай хани барисаан,
Заншал соомнай галай бадараан”.
(Ц-Д. Дондокова)

Гал гуламтаяа, түрэл нютагаа хүндэлэлгэ

Галда хурса үзүүртэй түлеэ үзүүрээрынь түлихэгүй — галай заяаша айха.
Хутага гал тээшэ харуулаад табижа болохогүй.

Бууса, гэр байдал

Һэеы гэр барихадаа, тон түрүүн ханыень бодхоодог юм. Зургаан ханатай, долоон ханатай, найман ханатай, хаа-яа арбан ханатай гэртэй айлнууд байһан юм.

Буряад-монгол саг

Хулгана сагта (һүни дунда — 23:00-1:00) түрэһэн хүн хэшэг ехэтэй, хайшаа ошоноб олзо олохо, шударгуу зөөлэн аашатай.