Будын шажанай дээдэ изагууртанай нэгэн болохо IV-дүгээр Ганжарвын гэгээн Хитад уласай Долоонуурай дасанай шэрээтэ байһан. Тэрэ ехэ ламын тагаалал болоходонь, Лабран, Гүмбүм дасангуудай үндэр түрэлтэ ламанар хойто наһанайнь шэнжээ татажа үзэбэ. Харин харюунь һанагдаагүйгөөр буужа, Ара Халхын нэгэ нютагта түрөө гэжэ гараба. Хитадта байһан бурхан шажантан гэгээмнай ондоо тээ түрэхэ гэжэ этигээгүй, яагаад Ара Халхада түрэхэ болоо юм гэлдэхэ байба. Тиин Ганжарвын гэгээн юундэ гэнтэ буряадай газарта түрэхэ шалтагтай байхаб гэбэл, Сүүгэл дасанай түрүүшын шэрээтэ, алдар суута Дандарай лама Ганжарвын гэгээнтэй бараалхажа хөөрэлдэдэг, Ага, Сүүгэлээр айлшалхыень уриһан байгаа. Тиихэдэнь Ганжарвын гэгээн арай мүнөө наһандаа ошожо бирахагүй хаб даа, хойто наһандаа ошуужаб гэжэ үгэеэ үгэһэн гэдэг. Тэрэнь хүсэлдэжэ байна гү гэжэ Дандарай ламхай бодоод, урда орон руу Чони Дэваа хутагтада Лубсан Чойбсон ламые эльгээбэ. Түбэдэй гэгээн хутагта тэрэ асуудалдань харюусахадаа, 1853 ондо түрэһэн үхэр жэлтэй, табан шара мэнгэтэй хүбүүн Ага нютагай тон үгытэй айлда түрөөд байна гэжэ үзэл үзэбэ. 1853 оной хабар Долоон нуурһаа IV-дүгээр Ганжарвын гэгээнэй элдэб хэрэгсэлнүүд асарагдажа, шалгалтын хэрэгтэ хабаадалсуулагдаба. Тиин Шэтэһээ урагша байһан буряад нютагуудай 1853 ондо түрэһэн 340 хүбүүдэй дунда бэдэрэлгэ эмхидхэгдэжэ, Дандарай лама энэ хэрэгтэ тон харюусалгатайгаар хандая гэжэ уряал табиһан.
Иимэ мэдээсэлдэ таараһан хүбүүд соо Бооднайн Сумаатан гэжэ ядуу тулюурхан айлай одхон хүбүүн дүтэрхүү ошохо байба. Тэрэ Сумаатан гээшэ газаагаа газар гэшхэхэ малгүй, шарлашаһан хахархай һэеы гэртэй, Ага, Ононоор дүтэ нааша харагдаагүй үгытэй байдалтай зон байһан гэхэ. Гэрэй эзэн Сумаа гэгшэ хээрын шубуу шонхор, тарбага шандага агнажа, бүлынгөө үл хоол залгажа ябаа. Яра шархада баригданхай, үлбэршэг бэетэй һамганиинь гэртээ хоёр хүбүүдээрээ агнууриһаа ерэхыень хүлеэжэ байгша һэн. Соржо гэжэ ехэ хүбүүниинь табатай, багань Шэмэдынь үенһөө һая үлэжэ ябаа һэн.
Хубилгааниие бэдэрхэ хэрэгээр засагай зүгһөө нютагай зайһан шажанай талаһаа этигэмжэтэ лама хоёр ябалсаха гэжэ шиидхэгдэбэ. Харин хубилгааниие һургаха багшаар, хожомынь Ёнзон багша гэжэ алдаршаһан, Данжанай Доржо Жэгмэд лама таарамжатай байха гэгдээ. Тэрэ лама үнэншэ, нарилхуу, сэхэ сэбэр зантай, хэһэн хэрэгтээ тон нягта, Сүүгэлэй дасанай шэрээтэ Лубсан Һүндэб Дандарайн хоёр-гурбан тон найдамтай ламанарайнь нэгэн һэн. Тиин 1853 ондо түрэһэн хүбүүд һагшагдаһаар, Ганжарвын гэгээнэй хойто түрэлэй дансада хорёод лэ хүбүүд үлэбэ. Нютагай зайһан этигэмжэтэ лама хоёр мори тэргээрээ Уртые үгсэн ябатараа, үгытэй Сумаагай гэртэ дүтэлбэд. Зайһаниинь хэлэнэ: “Ламбагай, энэ хооһон гозуули Сумаагайда ороошьегүй һаамнай, болохо бэшэ гү? Хаанаһаа Ганжарвын гэгээн иимэ тулюур газарта түрэхэ һэм даа”, - гэбэ. “Тойрожо гаранхаар, ороод гарая, үгытэй баянаарнь хүниие илгаха хэрэггүй,” – гэжэ Данжанов багша өөрынхеэрээ болобо.
Далан халааһатай һарьмай дэгэлтэй, соорхой гуталтай һаглагар һамган айлшадай моринойнь жолоо абажа угтаба. Һангигархан гэр соонь хооһон, бурханайнь урда тарбаганай тоһоор баригдаһан зула бадарна. Хойморойнь ялхигар модон орон дээрэ тоһо өөхөөр нэбтэрһэн шэрдэг дэбдеэтэй, тэрээн дээрэнь һуухаяа айхаар. Зайһан ноён жэрхэһэн янзатай, зүгөөр ламбагайнь мэдээшэ, хараашагүй болоод һуушаба. Тээ зүүн-урдахи үхэг доогуур байһан хальбан хара тогоон соо зарсанхай шүлэнэй үлэгдэл харагдана. Ойронь бишыхан шарбаа нюсэгэн хүбүүхэн үбдэгэлдин һуугаад, тогоон соогуур гарханаараа худхана. Тииһээр байтараа, гэнтэ ламбагай тээшэ сэхэ ерээд, үбдэг дээрэнь һуухаяа тэгүүлэн, тоһо лэбшэһэн арбан хурганайнгаа альганай сараа ламын хубсаһанда тамга табиһандал пас табиба. Эхэнь ухаа алдан, хүбүүгээ һуга татажа, альган тараг эдюулээд, газарта табихаданшье, хүбүүниинь һөөргөө ламын үбдэг дээрэ һуухам гэжэ дугташаха юм. Зайһан байжа ядан, газаашаа гарашаба. Ламань тэрэнээ гэдэргээ орохыень дуудажа, хүбүүнэй түрэһэн үдэр, гараг тухай мэдээ дансалан бэшүүлбэ.
Удангүй энэ хэрэгээр Далай ламые бараалхажа, шоо хаюулхаяа, хэдэн нэрэтэй, түрэтэй арадай һунгамалнууд Түбэд орон руу сэхэ шэглэн зорибод. Далай лама холын аяншадые дулаанаар угтан абажа, “алтан үндэгэн” гэжэ шоогоо хаяхадань, тэрэнь “Шимэд Сумаа, Шимэд Сумаагай” гээд лэ һүрэжэ байгаа гэхэ. Хоёр жэлэй туршада аймшагтай орёо хүндэ харгы зам гаталжа, зоной түлөөлэгшэд нютагаа бусажа ерээд, Далай ламын алтан үзэгөөр бэшэһэн айладхал Сүүгэл дасанай шэрээтэ Лубсан Һүндэб Дандарайда барюулба. Тиин үглөөдэртэнь Сүүгэл дасанай хорёо тулган, гоё-гоё мори тэргэтэй, хазаар моритойшье бии үгы баяшуул сохом минии хүбүүн байха гэжэ найдангяар һархагашалдан буужа байгаа. Тииһээр натагар һангирхай хубсаһатай Сумаашье хүнэй наадан болон, ябагаар хүрэжэ ерэбэ. Удангүй дасанай шэрээтэ лама зоной урда гаража, Далай ламын гараар моторлоһон бэшэг уншажа, “Сумаагай Шимэд Ганжарвын гэгээнэй хубилгаанда тодорбо,”- гээд, доро дохин наманшалба. Тэндэ байһан “биб” гэһэн омогтой нэгэ баян хүнэй иимээр хэрэгэй эрьеһэнтэй эбсэнгүй, “биил яратай Сумаагай һамганай түрэмэлдэ мүргэхэгүйб даа,”- гэжэ аманай алдуури гарган, мориндоо мордоод ябашаха гэһыень, тэрэнь гэнтэ халба һүрэн гүйшэхэдөө, эзэнээ шулуун дээгүүр булгижа унагааба. Тэрэ хүн арай амиды гарасалдаһанай удаа буруугаа мэдэржэ, Ганжарвын гэгээн энэ мүн гэжэ бэшэрэн, нүгэлөө наманшалаа һэн ха. Харин Дандарай шэрээтэ тэрэл үдэртөө өөрынгөө нюдөөр хубилгаанай байра байдал хаража ерээ. Үглөөдэрһөөнь гэхээр Сумаатанай ажабайдал эрид хубилжа, дун сагаан томо һэеы гэртэй, торго магнал хубсаһатай, амтан эдеэтэй, талаар бэлшээхэ малтай, сэргэдээ уяха хүнгэн жороо моридтой, арад зондоо “абгай, ахай” гэгдэжэ, ямбатай айлайхин болоһониинь тэрэ. Харин хубилгаан хүбүүниинь Сүүгэл дасандаа хүндэтэйгөөр залагдан, һунгамал һайн соржо лама Данжанай багшын дали доро байжа, бурхан багшын суртаалтай танилсажа эхилээ. Сүүгэл дасанай жиндагууд манай дундаһаа гэгээн тодорбо гэжэ ехэтэ баясан, дуу зохёожо дуулалдажа ябаа:
Шабарайнгаа дундаһаа шалгарсан,
Шарахан лёнхобо сэсэг лэ.
Шажанайнгаа дундаһаа мүндэлһэн,
Шимбаа Шамбын гэгээн лэ.
Хударгандаа зохистой
Хула халзан луус лэ.
Хубилгаандаа тодорһон,
Шимбаа Шамбын гэгээн лэ.
Гэгээн шабидаа Ёнзон багша тон энхэрэлтэйгээр хандажа, аба эжынь орондо сэдьхэлэйнгээ дулаагаар эльгэлэн харууһалжа, эдир наһыень бөөмэйлөө. Тиигэхэ зуураа багшань шабияа ехэ һайнаар хүмүүжүүлжэ, оромгүй хубарагуудһаа холуур ябуулжа, номдонь зохидоор даадхан һургаһанайнь ашаар эдир хубилгаан будын шажанай эрдэм ульгамаар шудалан, олон нангин ном, ехэ-ехэ уншалгануудые сээжэ мэдэхэ боложо байгаа. Найма наһаяа гүйсэхэдэнь, үбгэрһэн Дандарай ламахайе бараалхажа, Ёнзон багша шабидаа гэнинэй һахил абхуулһан. Тииһээр Шимбаа Шамба 18-тай боложо, саашаа урда орон руу ошожо, эрдэмээ дээшэлүүлхэ хүсэлдэ абтаба. Сүүгэл дасанайнгаа үшөө хоёр хубарагуудаар хилэ дабажа, Дотор Монголой дасангуудай һургуулида ошохо гэлсэбэд. Гэгээн хүбүүгээ өөрынгөө түрэһэн хүбүүндэл һанажа ябаһан Ёнзон багшань шабияа гансаарайнь табиха аргагүй, сугтаа ошолдохом гэжэ шиидэбэ. Тиин 1872 оной августын 19-нэй үдэр дүрбэн хүн дасанһаа гаража, Хинганай шэлын үбэртэ оршодог Дотор Монголой Арьяа Жанлун Бандидын хүрээндэ хүрэжэ, цанид шойрын һургуулида орожо, эндээ 6 жэлэй туршада һуралсаба. Шимба Шамба хубилгаан эрхим һайнаар шалгалта дабан, будын шажанай габжа зиндаатай боложо, Сүүгэл дасанаа бусаад, тэндээ гэлэнэй һахил абаба. Тииһээр байтар, Сүүгэл дасанай шэрээтэ Иванай Галсан Тарба лама тагаалал боложо, олоной дуугаар Шимбаа Шамба гэгээн 1878 гү, али 1883 онуудай нэгэндэ шэрээтын һуурида һунгагдаба. Тэрэнһээ урда хэзээшье тус дасанай түүхэдэ иимэ залуухан, шэрээтэ һуужа үзөөгүй байһан. Мүн тэрэл жэлдэнь Данжинов Доржо Жэгмэд – Ёнзон багшань Агын дасанай шэрээтээр һунгагдаа. Тиигэжэ шаби багша хоёр нэгэ зэргэ Урда Хориин Агын талын хоёр томо дасангуудай шэрээтэ ламанар болоһон ушарынь Ёнзон багшын шабидаа аргагүй һайн хүмүүжэл, эрдэм олгоһонойнь үрэ дүн, багша-шаби гэһэн харилсаанай үндэр жэшээ болоо гэхээр. Шимбаа Шамба Сумаагай – Ганжарвын гэгээнэй шэрээтээр һууһан сагта үмхирһэн дугангууд һэльбэгдэжэ, шэнээр баригдажа байгаа. Тайшаа Түгэлдэр Тобоев шулуун Мамба дуган бэлэг бариба. Хуасай угай Хубитын Хаймчигай үргэһэн модон гэрнүүдтэ Дэмчиг, Гунриг дуганууд түбхинэбэ. Ганжарвын гэгээн урда түрэлэйнгөө Ганжарвын гэгээн багшанартал “Ганжуур” номые сээжээр мэдэхэ байһан. Тэрэ Сүүгэл дасандаа дүрбэн жэлэй туршада шэрээтэ ламаар һуужа байхадаа, дасанайнгаа хүгжэлтэдэ, лама хубарагуудайнгаа эрдэмээр дээшэлхэ хэрэгтэ онсо анхаралаа хандуулжа ябаа. Мүн буряадайнгаа хамаг нютагуудай дасангуудаар ябажа, уншалгануудые бүтээдэг, лүн, ваан табидаг, бүгэдэ буряад зондоо аша туһаяа үршөөжэ ябаһан байна. Ганжарвын гэгээн Шимбаа Шамба Сумаагай гэгээн оройдоол 34 наһандаа тагаалал болошоходонь, үндэр наһатайшуул хара буужа, арайл эртэ гэгээнээ эхэһээнь таһалжа абаабди даа гэлдэһэн гэдэг. V-дугаар Ганжарвын гэгээнэй хуби заяан үльгэрэй удха һануулжа, арадай гүн соо эрдэни зэндэмэни олдодог байһыень гэршэлээ. Гэгээн ламын арюун дурасхаал буряадай будын шажанай түүхэдэ үлэнхэй, тэрэнэй тоонто Могойтын аймагай Ортуй нютагта субарга бодонхой, нэрэ солонь дурсагдажа байдаг юм.
Иимэ мэдээсэлдэ таараһан хүбүүд соо Бооднайн Сумаатан гэжэ ядуу тулюурхан айлай одхон хүбүүн дүтэрхүү ошохо байба. Тэрэ Сумаатан гээшэ газаагаа газар гэшхэхэ малгүй, шарлашаһан хахархай һэеы гэртэй, Ага, Ононоор дүтэ нааша харагдаагүй үгытэй байдалтай зон байһан гэхэ. Гэрэй эзэн Сумаа гэгшэ хээрын шубуу шонхор, тарбага шандага агнажа, бүлынгөө үл хоол залгажа ябаа. Яра шархада баригданхай, үлбэршэг бэетэй һамганиинь гэртээ хоёр хүбүүдээрээ агнууриһаа ерэхыень хүлеэжэ байгша һэн. Соржо гэжэ ехэ хүбүүниинь табатай, багань Шэмэдынь үенһөө һая үлэжэ ябаа һэн.
Хубилгааниие бэдэрхэ хэрэгээр засагай зүгһөө нютагай зайһан шажанай талаһаа этигэмжэтэ лама хоёр ябалсаха гэжэ шиидхэгдэбэ. Харин хубилгааниие һургаха багшаар, хожомынь Ёнзон багша гэжэ алдаршаһан, Данжанай Доржо Жэгмэд лама таарамжатай байха гэгдээ. Тэрэ лама үнэншэ, нарилхуу, сэхэ сэбэр зантай, хэһэн хэрэгтээ тон нягта, Сүүгэлэй дасанай шэрээтэ Лубсан Һүндэб Дандарайн хоёр-гурбан тон найдамтай ламанарайнь нэгэн һэн. Тиин 1853 ондо түрэһэн хүбүүд һагшагдаһаар, Ганжарвын гэгээнэй хойто түрэлэй дансада хорёод лэ хүбүүд үлэбэ. Нютагай зайһан этигэмжэтэ лама хоёр мори тэргээрээ Уртые үгсэн ябатараа, үгытэй Сумаагай гэртэ дүтэлбэд. Зайһаниинь хэлэнэ: “Ламбагай, энэ хооһон гозуули Сумаагайда ороошьегүй һаамнай, болохо бэшэ гү? Хаанаһаа Ганжарвын гэгээн иимэ тулюур газарта түрэхэ һэм даа”, - гэбэ. “Тойрожо гаранхаар, ороод гарая, үгытэй баянаарнь хүниие илгаха хэрэггүй,” – гэжэ Данжанов багша өөрынхеэрээ болобо.
Далан халааһатай һарьмай дэгэлтэй, соорхой гуталтай һаглагар һамган айлшадай моринойнь жолоо абажа угтаба. Һангигархан гэр соонь хооһон, бурханайнь урда тарбаганай тоһоор баригдаһан зула бадарна. Хойморойнь ялхигар модон орон дээрэ тоһо өөхөөр нэбтэрһэн шэрдэг дэбдеэтэй, тэрээн дээрэнь һуухаяа айхаар. Зайһан ноён жэрхэһэн янзатай, зүгөөр ламбагайнь мэдээшэ, хараашагүй болоод һуушаба. Тээ зүүн-урдахи үхэг доогуур байһан хальбан хара тогоон соо зарсанхай шүлэнэй үлэгдэл харагдана. Ойронь бишыхан шарбаа нюсэгэн хүбүүхэн үбдэгэлдин һуугаад, тогоон соогуур гарханаараа худхана. Тииһээр байтараа, гэнтэ ламбагай тээшэ сэхэ ерээд, үбдэг дээрэнь һуухаяа тэгүүлэн, тоһо лэбшэһэн арбан хурганайнгаа альганай сараа ламын хубсаһанда тамга табиһандал пас табиба. Эхэнь ухаа алдан, хүбүүгээ һуга татажа, альган тараг эдюулээд, газарта табихаданшье, хүбүүниинь һөөргөө ламын үбдэг дээрэ һуухам гэжэ дугташаха юм. Зайһан байжа ядан, газаашаа гарашаба. Ламань тэрэнээ гэдэргээ орохыень дуудажа, хүбүүнэй түрэһэн үдэр, гараг тухай мэдээ дансалан бэшүүлбэ.
Удангүй энэ хэрэгээр Далай ламые бараалхажа, шоо хаюулхаяа, хэдэн нэрэтэй, түрэтэй арадай һунгамалнууд Түбэд орон руу сэхэ шэглэн зорибод. Далай лама холын аяншадые дулаанаар угтан абажа, “алтан үндэгэн” гэжэ шоогоо хаяхадань, тэрэнь “Шимэд Сумаа, Шимэд Сумаагай” гээд лэ һүрэжэ байгаа гэхэ. Хоёр жэлэй туршада аймшагтай орёо хүндэ харгы зам гаталжа, зоной түлөөлэгшэд нютагаа бусажа ерээд, Далай ламын алтан үзэгөөр бэшэһэн айладхал Сүүгэл дасанай шэрээтэ Лубсан Һүндэб Дандарайда барюулба. Тиин үглөөдэртэнь Сүүгэл дасанай хорёо тулган, гоё-гоё мори тэргэтэй, хазаар моритойшье бии үгы баяшуул сохом минии хүбүүн байха гэжэ найдангяар һархагашалдан буужа байгаа. Тииһээр натагар һангирхай хубсаһатай Сумаашье хүнэй наадан болон, ябагаар хүрэжэ ерэбэ. Удангүй дасанай шэрээтэ лама зоной урда гаража, Далай ламын гараар моторлоһон бэшэг уншажа, “Сумаагай Шимэд Ганжарвын гэгээнэй хубилгаанда тодорбо,”- гээд, доро дохин наманшалба. Тэндэ байһан “биб” гэһэн омогтой нэгэ баян хүнэй иимээр хэрэгэй эрьеһэнтэй эбсэнгүй, “биил яратай Сумаагай һамганай түрэмэлдэ мүргэхэгүйб даа,”- гэжэ аманай алдуури гарган, мориндоо мордоод ябашаха гэһыень, тэрэнь гэнтэ халба һүрэн гүйшэхэдөө, эзэнээ шулуун дээгүүр булгижа унагааба. Тэрэ хүн арай амиды гарасалдаһанай удаа буруугаа мэдэржэ, Ганжарвын гэгээн энэ мүн гэжэ бэшэрэн, нүгэлөө наманшалаа һэн ха. Харин Дандарай шэрээтэ тэрэл үдэртөө өөрынгөө нюдөөр хубилгаанай байра байдал хаража ерээ. Үглөөдэрһөөнь гэхээр Сумаатанай ажабайдал эрид хубилжа, дун сагаан томо һэеы гэртэй, торго магнал хубсаһатай, амтан эдеэтэй, талаар бэлшээхэ малтай, сэргэдээ уяха хүнгэн жороо моридтой, арад зондоо “абгай, ахай” гэгдэжэ, ямбатай айлайхин болоһониинь тэрэ. Харин хубилгаан хүбүүниинь Сүүгэл дасандаа хүндэтэйгөөр залагдан, һунгамал һайн соржо лама Данжанай багшын дали доро байжа, бурхан багшын суртаалтай танилсажа эхилээ. Сүүгэл дасанай жиндагууд манай дундаһаа гэгээн тодорбо гэжэ ехэтэ баясан, дуу зохёожо дуулалдажа ябаа:
Шабарайнгаа дундаһаа шалгарсан,
Шарахан лёнхобо сэсэг лэ.
Шажанайнгаа дундаһаа мүндэлһэн,
Шимбаа Шамбын гэгээн лэ.
Хударгандаа зохистой
Хула халзан луус лэ.
Хубилгаандаа тодорһон,
Шимбаа Шамбын гэгээн лэ.
Гэгээн шабидаа Ёнзон багша тон энхэрэлтэйгээр хандажа, аба эжынь орондо сэдьхэлэйнгээ дулаагаар эльгэлэн харууһалжа, эдир наһыень бөөмэйлөө. Тиигэхэ зуураа багшань шабияа ехэ һайнаар хүмүүжүүлжэ, оромгүй хубарагуудһаа холуур ябуулжа, номдонь зохидоор даадхан һургаһанайнь ашаар эдир хубилгаан будын шажанай эрдэм ульгамаар шудалан, олон нангин ном, ехэ-ехэ уншалгануудые сээжэ мэдэхэ боложо байгаа. Найма наһаяа гүйсэхэдэнь, үбгэрһэн Дандарай ламахайе бараалхажа, Ёнзон багша шабидаа гэнинэй һахил абхуулһан. Тииһээр Шимбаа Шамба 18-тай боложо, саашаа урда орон руу ошожо, эрдэмээ дээшэлүүлхэ хүсэлдэ абтаба. Сүүгэл дасанайнгаа үшөө хоёр хубарагуудаар хилэ дабажа, Дотор Монголой дасангуудай һургуулида ошохо гэлсэбэд. Гэгээн хүбүүгээ өөрынгөө түрэһэн хүбүүндэл һанажа ябаһан Ёнзон багшань шабияа гансаарайнь табиха аргагүй, сугтаа ошолдохом гэжэ шиидэбэ. Тиин 1872 оной августын 19-нэй үдэр дүрбэн хүн дасанһаа гаража, Хинганай шэлын үбэртэ оршодог Дотор Монголой Арьяа Жанлун Бандидын хүрээндэ хүрэжэ, цанид шойрын һургуулида орожо, эндээ 6 жэлэй туршада һуралсаба. Шимба Шамба хубилгаан эрхим һайнаар шалгалта дабан, будын шажанай габжа зиндаатай боложо, Сүүгэл дасанаа бусаад, тэндээ гэлэнэй һахил абаба. Тииһээр байтар, Сүүгэл дасанай шэрээтэ Иванай Галсан Тарба лама тагаалал боложо, олоной дуугаар Шимбаа Шамба гэгээн 1878 гү, али 1883 онуудай нэгэндэ шэрээтын һуурида һунгагдаба. Тэрэнһээ урда хэзээшье тус дасанай түүхэдэ иимэ залуухан, шэрээтэ һуужа үзөөгүй байһан. Мүн тэрэл жэлдэнь Данжинов Доржо Жэгмэд – Ёнзон багшань Агын дасанай шэрээтээр һунгагдаа. Тиигэжэ шаби багша хоёр нэгэ зэргэ Урда Хориин Агын талын хоёр томо дасангуудай шэрээтэ ламанар болоһон ушарынь Ёнзон багшын шабидаа аргагүй һайн хүмүүжэл, эрдэм олгоһонойнь үрэ дүн, багша-шаби гэһэн харилсаанай үндэр жэшээ болоо гэхээр. Шимбаа Шамба Сумаагай – Ганжарвын гэгээнэй шэрээтээр һууһан сагта үмхирһэн дугангууд һэльбэгдэжэ, шэнээр баригдажа байгаа. Тайшаа Түгэлдэр Тобоев шулуун Мамба дуган бэлэг бариба. Хуасай угай Хубитын Хаймчигай үргэһэн модон гэрнүүдтэ Дэмчиг, Гунриг дуганууд түбхинэбэ. Ганжарвын гэгээн урда түрэлэйнгөө Ганжарвын гэгээн багшанартал “Ганжуур” номые сээжээр мэдэхэ байһан. Тэрэ Сүүгэл дасандаа дүрбэн жэлэй туршада шэрээтэ ламаар һуужа байхадаа, дасанайнгаа хүгжэлтэдэ, лама хубарагуудайнгаа эрдэмээр дээшэлхэ хэрэгтэ онсо анхаралаа хандуулжа ябаа. Мүн буряадайнгаа хамаг нютагуудай дасангуудаар ябажа, уншалгануудые бүтээдэг, лүн, ваан табидаг, бүгэдэ буряад зондоо аша туһаяа үршөөжэ ябаһан байна. Ганжарвын гэгээн Шимбаа Шамба Сумаагай гэгээн оройдоол 34 наһандаа тагаалал болошоходонь, үндэр наһатайшуул хара буужа, арайл эртэ гэгээнээ эхэһээнь таһалжа абаабди даа гэлдэһэн гэдэг. V-дугаар Ганжарвын гэгээнэй хуби заяан үльгэрэй удха һануулжа, арадай гүн соо эрдэни зэндэмэни олдодог байһыень гэршэлээ. Гэгээн ламын арюун дурасхаал буряадай будын шажанай түүхэдэ үлэнхэй, тэрэнэй тоонто Могойтын аймагай Ортуй нютагта субарга бодонхой, нэрэ солонь дурсагдажа байдаг юм.