Монгол зурхай

Ямар жэлтэй хүнтэй нүхэсэхэдэ таараха, таарахагүй тухай

4 февраля 2015

4334



ХУЛГАНА ЖЭЛТЭЙ ХҮН

    Хулгана жэлтэй хүнтэй тааража нүхэсэхэ, гэбэшье хоюулан бэе бэедээ бузгай ябадал хэжэ, һанаагаа амарха.

ҮХЭР ЖЭЛТЭЙ ХҮН

    Хулгана жэлтэй хүнтэй нүхэсэбэл, хоюулан хододоо хөөрэлдэхэ юумэ олохогүйд. 
    Үхэр жэлтэй хүнтэй нүхэсэбэл, засагаа буляалдажа, эбээ таһархад.

БАР ЖЭЛТЭЙ ХҮН

    Хулгана жэлтэй хүнтэй нүхэсэжэ болохогүй. Юундэб гэхэдэ, хулгана жэлтэйнь эдирхэн ажаллаха, бар жэлтэйнь өөртөө ашаг олзын түлөө оролдохо. 
    Үхэр жэлтэй хүнтэй нүхэсэжэ болохогүй. Иимэ хоёр жэлтэд бэе бэеэ үзэн ядалсаха. 
    Бар жэлтэй хүнтэй нүхэсэжэ болохо. Хоюулан дэлхэйе урбуулхаар бэлэн байха!

ТУУЛАЙ ЖЭЛТЭЙ ХҮН

    Хулгана жэлтэй хүнтэй нүхэсэжэ яашье болохогүй, юундэб гэхэдэ, нүхэсэлынь ёһото нүхэсэл бэшэ байха. 
    Үхэр жэлтэй хүнтэй тааража, боди һайхан сэдьхэлтэд мэтээр нүхэсэхэ, тиихэдэнь харилсаа холбоониинь улам бата бэхи болохо. 
    Бар жэлтэй хүнтэй нүхэсэбэл, хоюулан бэе бэеэ тон һайнаар мэдэхэ. Теэд туулай жэлтэйнь бар жэлтэйгээ үнэн сэхэ унаган нүхэрни бэшэ гэжэ тоолодог байха. Тиихэдэнь бар жэлтэйнь туулай жэлтэйдээ тоолгохогүйдөө дурагүйшэг болохо.

ЛУУ ЖЭЛТЭЙ ХҮН

    Хулгана жэлтэй хүнтэй нүхэсэжэ магадгүй, юундэб гэхэдэ, иимэ хоёр жэлтэд бэе бэеэ сэгнэдэг, һайн һайханаар һанадаг байха. 
    Үхэр жэлтэй хүнтэй нүхэсэжэ яашье болохогүй! Луу жэлтэй хүн үхэр жэлтэй хүндэ огтошье һайшаагдадаггүй. 
    Бар жэлтэй хүнтэй нүхэсэжэ болохо. Хоюулан бэе бэеэ ойлгодог, сэгнэдэг тула нүхэсэлынь бэе бэедэнь туһатай, ашагтай байха. 
    Туулай жэлтэй хүнтэй нүхэсэжэшье, нүхэсэнгүйшье байжа болохо. 
    Луу жэлтэй хүнтэй нүхэсэжэ болохогүй! Гоё гоо үгэтэйшүүл хамта байхадаа, бэе бэеэ огто сэгнэдэггүй.

МОГОЙ ЖЭЛТЭЙ ХҮН

    Хулгана жэлтэй хүнтэй нүхэсэбэл, эдэ хоёрто хөөрэлдэхэ, бэе бэедээ хэлэхэ юумэн ходол олдохо. Гэбэшье, эдэ хоёрой нүхэсэл гансал хөөрэлдөөгөөр үнгэрдэг байха. 
    Үхэр жэлтэй хүнтэй нүхэсэбэл, ондо ондоо абари зантайшье һаа, хоюулан бэе бэеэ ойлголсохо. 
    Бар жэлтэй хүнтэй нүхэсэжэ яашье болохогүй! Хөөрэлдөөниинь хөөрэлдөөн бэшээр үнгэрдэг байха. 
    Туулай жэлтэй хүнтэй нүхэсэжэ болохо. Эдэ хоёрой хөөрэлдөөн үни удаан саг соо үргэлжэлдэг байха. 
    Луу жэлтэй хүнтэй нүхэсэжэ болохо. Эдэ хоёр бэе бэеэ ойлголсохо, бэе бэедээ туһалалсадаг байха. 
    Могой жэлтэй хүнтэй ехэл тааража нүхэсэхэ, бэе бэеэ тон һайнаар ойлголсохо, сэсэн ухаатай философууд мэтээр хөөрэлдэхэ. 

МОРИН ЖЭЛТЭЙ ХҮН

    Хулгана жэлтэй хүнтэй нүхэсэжэ болохогүй! Иимэ хоёр жэлтэд бэе бэеэ ойлголсожо шадахагүй. 
    Үхэр жэлтэй хүнтэй тааража нүхэсэхэнь ехэл бэрхэ байха, юундэб гэхэдэ, эдэ хоёрой гоё һайханиие ойлгодог мэдэрэлынь ба заршам һургаалынь тад ондо ондоо байха. 
    Бар жэлтэй хүнтэй нүхэсэбэл, тэрээнтэеэ ходол арсалдаха, гэбэшье, бэе бэедээ дуратайнууд байха. 
    Туулай жэлтэй хүнтэй боди сэдьхэлтэд мэтээр, аргагүй һайнаар тааража, бурханай үгэһэн бүхы наһан соогоо нүхэсэхэ. 
    Луу жэлтэй хүнтэй нүхэсэжэ болохогүй! Хара амяа харадаг абари зантай морин жэлтэй хүн бага юумэ бүтээдэг, ехэ юумэ хүлеэдэг. Тиихэдэнь луу жэлтэй хүн ехэ юумэ бүтээдэг ба ехэ юумэ хүлеэдэг, тиимэһээ эдэ хоёр нүхэсэжэ яашье таарахагүй. 
    Могой жэлтэй хүнтэй нүхэсэжэ болохо. Морин жэлтэй хүнэй уур сухал могой жэлтэй сэсэн ухаатай хүндэ һаалта хэхэгүй. 
    Морин жэлтэй хүнтэй нүхэсэжэ болохо. Иимэ хоёр жэлтэд нүхэсөө һаа, бэе бэеэ хүндэлдэг байха. 

ХОНИН ЖЭЛТЭЙ ХҮН

    Хулгана жэлтэй хүнтэй нүхэсэжэ болохо, гэбэшье, нүхэсэлынь удаан бэшэ байжа магад. Иимэ хоёр жэлтэд арсалдаад, хэрэлдээд, нүхэсэхэеэ болидог ба эбтээ ородогшье юм. 
    Үхэр жэлтэй хүнтэй нүхэсэжэ болохогүй, юундэб гэхэдэ, иимэ хоёр жэлтэд бэе бэедээ саанаһаа дурагүйнүүд байдаг. 
    Бар жэлтэй хүнтэй тааража нүхэсэхэнь хоморшог байдаг. Хоюулан суг хамта али нэгэ юумэ хэбэл, хонин жэлтэйнь түсэбөө табиха, бар жэлтэйнь тэрээнээ бүтээн бэелүүлхэ. 
    Туулай жэлтэй хүнтэй нүхэсэжэ болохо. Туулай жэлтэйнь гоё һайханиие ойлгодог энэ нүхэрэйнгөө мэдэрэлые һайшааха. Эрхэдэг зантай хонин жэлтэеэ туулай жэлтэйнь хүхеэн зугаалуулдаг байха. 
    Луу жэлтэй хүнтэй ехэл тааража, бата найдамтайгаар нүхэсэхэ. Луу жэлтэй нүхэртөө нүгөөдэнь һаймһаржа, нүхэртөөл адли гоё һайхан ба баян болохомни гэжэ хонин жэлтэйнь оролдохо. 
    Могой жэлтэй хүнтэй нүхэсэжэ боломоор байха, хэрбээ могой жэлтэйнь хонин жэлтэй нүхэртөө ходол туһалдаг байгаа һаань. 
    Морин жэлтэй хүнтэй нүхэсэжэ болохо. Гэбэшье, муу юумэндэ ороо һаань, морин жэлтэйнь нүгөөдэдөө туһалхагүй, харин сэдьхэлдээ наада бариха. 
    Хонин жэлтэй хүнтэй бэе бэеэ тон һайнаар ойлголсожо, бэе бэедээ түшэглэн найдажа нүхэсэхэ. 

БИШЭН ЖЭЛТЭЙ ХҮН

    Хулгана жэлтэй хүнтэй нүхэсэжэ болохо. Тиихэдээ бишэн жэлтэйнь хулгана жэлтэйнгээ нүхэсэлэйнь ашаг үрые ходол хараха. 
    Үхэр жэлтэй хүндэ бишэн жэлтэйнь һайшаагдаха, гэбэшье, бишэн жэлтэйнь нүгөөдэеэ ходол наада баридаг байха. 
    Бар жэлтэй хүниие бишэн жэлтэй хүн харилсаа холбоогоо һонин болгохо, гэбэшье, өөр өөрынгөө ашаг үрые харалганай үлүү саана гараагүй һаа, эдэ хоёрой нүхэсэл барагтай һайн байха. 
    Туулай жэлтэй хүнтэй яһала тааража нүхэсэхэ. 
    Луу жэлтэй хүнтэй тон һайнаар, бата найдамтайгаар нүхэсэхэ! Холбоо харилсаагаа үлүү ехээр гаргахагүй гэжэ бишэн жэлтэйнь оролдохо, юундэб гэхэдэ, луу жэлтэйнь элдэб үйлэ хэрэгүүдтэ нүхэрөө татаха, мүн баһа бишэн жэлтэйдээ туһалдаг байха. 
    Могой жэлтэй хүнтэй тааража нүхэсэхэгүй, холбоо харилсааниинь дээдэ изагууртанайхид шэнги хани халуун, бата найдамтай бэшэ байха. Энэ нүхэсэлынь нүхэсэл бэшэ, харин ноёд һайдай дээдын зургаанда уулзахадаа мэндэшэлсээд, нэгэ-хоёр үгэ андалдадаг мэтэ байха. 
    Морин жэлтэй хүнтэй яашье тааража нүхэсэхэгүй. Морин жэлтэйнь бишэн жэлтэй нүхэртөө этигэн найдахагүй. 
    Хонин жэлтэй хүнтэй нүхэсэжэ болохо. Хонин жэлтэйнь бишэн жэлтэйдээ һайшаагдаха, тиимэһээ уйдажа, гуниглажа ябахагүйн түлөө нүхэсэхэ. 

ТАХЯА ЖЭЛТЭЙ ХҮН

    Хулгана жэлтэй хүнтэй бэе бэеэ һайшааһан хэбэртэйгээр нүхэсэхэ. 
    Үхэр жэлтэй хүнтэй тааража нүхэсэбэл, бүхы наһан соогоо унаган нүхэд боложо магад. 
    Бар жэлтэй хүнтэй яашье тааража нүхэсэхэгүй! 
    Туулай, нохой жэлтэй хүнүүдтэй тааража һайнаар нүхэсэхэгүй. Тахяа жэлтэйнь иимэ жэлтэйхидтээ сэсэрхэхэ, элдэб юумэ заабарилжа һалахагүй. Тэрээнһээнь туулай, нохой жэлтэйшүүл хашаран залхуурха. 
    Луу жэлтэй хүнтэй тааража нүхэсэхэдөө бэе бэеэ магталсаха... энээгээр эдэ хоёрой нүхэсэл дүүрэхэ. 
    Могой жэлтэй хүнтэй яһала тааража нүхэсэхэ. Хоюулан хөөрэлдэхэ юумэ хододоол олодог байха. 
    Морин жэлтэй хүнтэй нүхэсэбэл, нүхэсэлынь нүхэсэл бэшэ, харин ноёд һайд шэнги дээдын зургаанда уулзахадаа мэндэшэлсээд, нэгэн-хоёр үгэ андалдадаг байха. 
    Хонин жэлтэй хүнтэй нүхэсэжэ огто болохогүй! Һаахагар зантай тахяа жэлтын хэлэһэн үгые хонин жэлтэй нүхэрынь ойлгохошьегүй, ойлгохоёо һанахашьегүй. 
    Бишэн жэлтэй хүнтэй тааража нүхэсэхэгүй. Иимэ хоёр жэлтэд нүхэсэбэл, ямар нэгэ юумэнһээ тахяа жэлтэйнь сухалдажа, эбээ таһараад, саашадаа нүхэсэхэеэ болихо. 
    Тахяа жэлтэй хүнтэй яашье тааража нүхэсэхэгүй! Иимэ хоёр нүхэсэбэл, ходол хэрэлдэхэ, наншалдаха. 

НОХОЙ ЖЭЛТЭЙ ХҮН

    Хулгана жэлтэй хүнтэй нүхэсэжэ огто болохогүй! Нохой жэлтэйнь хулгана жэлтэйдээ химэлүүлхэ, нохой жэлтэйнь тэрээндээ дураа гутаха. 
    Үхэр жэлтэй хүнтэй нүхэсэбэл, нүхэсэлынь нүхэсэл бэшэ байха. 
    Бар жэлтэй хүнтэй нүхэсэһэн нүхэсэлынь бата бэхи ба найдамтай бэшэ байха. 
    Туулай жэлтэй хүнтэй ехэл тааража, һайнаар нүхэсэхэ. Туулай жэлтэйнь нохой жэлтэйдээ һайнаар туһалха шадалгүйшье һаа, найдамтай бата бэхи унаган нүхэрынь боложо үгэхэ. 
    Луу жэлтэй хүнтэй нүхэсэжэ огто болохогүй! Юундэб гэхэдэ, нохой жэлтэйнь бүхы юумэеэ бодото байдалһаа үндэһэлхэ, тиихэдэнь луу жэлтэйнь тэрээндэнь голхоржо, нүхэрөө голохо. 
    Могой жэлтэй хүнтэй нүхэсэбэл, нүхэсэлынь хүндэ хүшэр байха. Иимэ хоёр уулзахадаа мэндэшэлсээд, нэгэн-хоёр үгэ андалдаад тарабалынь дээрэ байха. 
    Морин жэлтэй хүнтэй тааража, ехэл һайнаар нүхэсэхэ. Иимэ хоёр жэлтэд ехэнхидээ уласхоорондын байдал тухай, политика тухай хөөрэлдэдэг байха. 
    Хонин жэлтэй хүнтэй нүхэсэжэ огто болохогүй! Иимэ хоёр жэлтэд бэе бэеэ үзэн ядаха. 
    Бишэн жэлтэй хүнтэй тааран нүхэсэжэ магад... Хэн мэдэхэб? Гэбэшье, бишэн жэлтэйнь нохой жэлтэйнгээ хэһэн, хэлэһэн юумые һайшаахагүй. 
    Тахяа, гахай жэлтэй хүнүүдтэй нүхэсэбэлынь, һайншье, муушье хоёрой хоорондо байха. 
    Нохой жэлтэй хүнтэй ехэл тааража, тон һайнаар нүхэсэхэ. 

ГАХАЙ ЖЭЛТЭЙ ХҮН

    Хулгана жэлтэй хүнтэй ехэл тааража нүхэсэхэдөө сэнгэхэ, хүхихэ, хүн зондо хэлсүүлхэ. Хулганын эзэрхэг түримхэй аяг ааша гахай жэлтэйдэнь һайшаагдаагүйшье һаань, энэ нүхэрөө хүлисэдэг байха. 
    Үхэр жэлтэй хүнтэй ходол уулзажа байгаагүй һаа, хоюулан тааража нүхэсэхэгүй. 
    Бар жэлтэй хүнтэй нүхэсэжэ болохо, гэбэшье, гахай жэлтэйнь ходол болгоомжотой нарин, ухаатай сэсэн байха ёһотой. 
    Туулай жэлтэй хүнтэй ехэл тааража, тон һайнаар нүхэсэхэ. Иимэ хоёр жэлтэд олон зоной дунда хоюулан ябажа болохогүй, юундэб гэхэдэ, гахай жэлтэйнь хүн зондо бэеэ һайрхажа, туулай жэлтэйгээ улайлгаха, сайлгаха. 
    Луу жэлтэй хүнтэй ехэл тааража, тон һайнаар нүхэсэхэ. Иимэ хоёр бэе бэедээ һайнаар хандалсаха, туһалалсаха, бэе бэеэ гамналсаха, шиидхэгдээгүй асуудалнуудаа хамта бэелүүлхэ. 
    Могой жэлтэй хүнтэй нүхэсэхэдөө тааража, таарангүйшье байжа магад. Нүхэсэлынь өөһэдһөөнь дулдыдаха! 
    Морин жэлтэй хүнтэй нүхэсэжэ шадахагүй, юундэб гэхэдэ, гахай жэлтэйнь бэеэ абаад, нүгөөдэдөө халдасагүй байха. Гахай жэлтэйнь нүхэсэхын аргагүй ямар нэгэ шалтаг олоод лэ байха. 
    Хонин жэлтэй хүнтэй ехэл тааража, тон һайнаар нүхэсэхэ. Иимэ хоёр жэлтэд хододоо хөөрэлдэхэ юумэ олохо. 
    Бишэн жэлтэй хүнтэй ехэл тааража, тон һайнаар нүхэсэхэ. Бишэн жэлтэйнь гахай жэлтэйгээ аргагүй ехээр хүндэлдэг байха. 
    Тахяа жэлтэй хүнтэй нүхэсэнгүй, тэрээнһээ холуур ябаа һаань, һураггүй дээрэ байха! 
    Нохой жэлтэй хүнтэй ехэл тааража нүхэсэхэ, бэе бэедээ һайнаар хандаха. Гахай жэлтэйнь нохой жэлтэйнгээ һанааень тэгшэлдэг байха. 
    Гахай жэлтэй хүнтэй ехэл тааража, таһаршагүй унаган нүхэд болохо. Юумэнэй гоё һайханиие эдэ хоёр тон адляар ойлгодог байха. 

    Ажаглалта энэ хитад зурхай соо эрэ миисгэй, эреэн гүрөөһэн, ямаан, эрэ тахяа жэл гээд бэшээтэй байхадань, монгол угсаатанай хэлэдэгээр туулай, бар, хонин, тахяа жэл гээд оршуулагдаба.