Уран зохёолшод тухай

Хоца Намсараевай дурасхаалда

4 января 2015

1753

Хоца Намсараевай дурасхаалда
      Буряад совет литературын үндэһэ һуури табилсагшадай нэгэн Хоца Намсараевай нэрэ республика доторнай үргэнөөр мүнхэлэгдэнхэй. Жэшээлхэдэ, Гүрэнэй Буряад драмын академическэ театр, Хэжэнгын дунда һургуули болон Хэжэнгэ тосхоной үйлсэнүүдэй нэгэн Хоца Намсараевай нэрэ зүүнхэй юм. Тиихэдэ ажалшадай депутадуудай Улаан-Үдын горсоведэй 1969 оной майн 21-нэй тогтоолоор Улаан-Үдэ хотын Железнодорожно райондохи Сперанскиин үйлсэ Хоца Намсараевай нэрэмжэтэ болгогдоо һэн. Энэ хадаа манай алдарта уран зохёолшын түрэһөөр 100 жэлэй ойтой дашарамдуулан, тэрэнэй нэрые мүнхэлһэн ушар болоно. Хоца Намсараев наһанайнгаа һүүлшын жэлнүүдтэ Улаан-Үдын Коммунистическа үйлсөөр ажаһуугаа. Арбаад жэлэй саана тэрэ гэрэйнь ханада мүнхэлэлгын мемориальна самбар хадагдаа һэн. Хоца Намсараевай  үйлсэ. Энэ хадаа Железнодорожно районой шэнэ олон дабхар гэрнүүдэй ербыһэн, элдэб транспортын олоор ябадаг үйлсэнүүдэй нэгэн болонхой. Энэ үйлсөөр багшанарай училищи, республикын 1-дэхи интернат-һургуули, «Теплоприбор» завод болон бусадшье томо предприятинууд оршодог.

      Һаяын нэгэ үдэр «Юбилейный» магазинай хажууһаа зүүлжээ һунаһан Хоца Намсараевай үйлсын аманда хүн зон олоороо суглараа. Эндэ тодхогдоһон репродукторһаа ирагуу һайхан аялга хүгжэм зэдэлжэ, хүн зоной анхарал, һонирхол татаа. Ушарынь хадаа энэ үйлсын эхиндэ оршоһон байрын томо гэртэ Хоца Намсараевай дурасхаал мүнхэлһэн мемориальна самбарай нээлгэ — ёһотойл дурсагдагша үйлсын һайндэр болохоо байба. Тэрэ республикын нэгэдэмэл музейн литературна таһагай хүдэлмэрилэгшэдэй үүсхэлээр хэгдээ.

      Дурасхаалай самбар нээлгын баяр ёһололой оролто үгэ ажалшадай депутадуудай Железнодорожно райгүйсэдкомой түрүүлэгшын орлогшо Лидия Казаковна Хардаева хэлэжэ, Буряадай арадай поэт Н.Г. Дамдиновта үгэ үгэбэ. Хоца Намсараевай үйлсын һайндэрөөр сугларагшадые тэрэ халуунаар амаршалаад, нүхэр Л.К. Хардаеватай хамта альга ташалган доро дурасхаалай самбарай хушалта абаба. Тэндэнь иигэжэ бэшээтэй: «Буряад совет литературын үндэһэ һуури табилсагшадай нэгэн Хоца Намсараевай (1889-1959) хүндэлэлдэ нэрлэгдэһэн үйлсэ».

      Удаань СССР-эй Наукануудай академиин Сибириин отделениин Буряадай филиалай ниитын эрдэмэй институдай директорэй орлогшо, хэлэ бэшэгэй эрдэмэй доктор А.Б. Соктоев Хоца Намсараевай зохёохы ажалай намтарые шэнжэлхы удхатайгаар хөөрэжэ үгөө.

      Хоца Намсараевтай удаан жэлнүүдтэ нүхэсэһэн, тэрээнтэй суг ажаллаһан тухайгаа олон зохёолнуудынь оршуулһан уран зохёолшо Михаил Николаевич Степанов дурсан хэлэбэ.

      Тиихэдэ СССР-эй Верховно Соведэй депутат, прибор бүтээлгын нэгэдэлэй слесарь М-Ж.Д. Чернинов, багшанарай училищиин һургагша 3.А. Дымовских гэгшэд хэхэ бүтээхэ, һургаха, хүмүүжүүлхэ ажалдаа үйлсынгөө нэрэ хүндэдэ хүрэмөөр байхаар сугларагшадые уряалаа.

      Сэлэнгын районой Сэлэн-Дүүмэ нютагһаа республикын 1-дэхи интернат-һургуулиин долоодохи класста һуража байдаг эдир хүбүүн Олег Дугаров түрэл арадайнгаа хуушан сагай байдалые Хоца Намсараевай зураглаһан зохёолнуудай ашаар һонирхон мэдэрнэбди, хэлэнэйнь уян, баян үгүүлэлһээ жэшээ абанабди гэбэ. Үгынгөө түгэсхэлдэ Олег Дугаров интернат-һургуулиингаа бүхы һурагшадай зүгһөө Хоца Намсараевай нэрэ зүүһэн үйлсэдэ ажаһуужа, эрдэм номдо һуража байһаараа омогорходогоо  мэдүүлээ.

      Баяр ёһололой митингын түгэсхэлдэ уран зохёолшын хүбүүн Намдак Хоцаевич Намсараев өөрынгөө, мүн эндэ байһан Хоца Намсараевичай олон тоото ашанар, гушанарай зүгһөө сугларагшадта халуун баяр хүргэжэ, һайн һайханиие хүсэһэн байна.

      Удаань багшанарай училищиин һурагшад Тамара Виноградова Индира Вахрамеева хоёрой хүтэлбэри доро 1-дэхи интернат-һургуулиин һурагшад X. Намсараевай зохёолнуудар ехэ концерт наада табяа. «Хото, хүдөөгэй хоёр бэрхэшүүл» гэһэн шог ёгто зохёол Цыренова Баярмаа, Цыбиков Булат, Тубаков Зориг гурбан шадамараар гүйсэдхэжэ, сугларагшадта һайшаагдаа. Тиихэдэ 6-дахи классай һурагша Шойбонов Баяр «Габьяата Цырендашын дурасхаалда» гэһэн уран шүлэг хурсаар уншаа.