Театрнууд
Буряад Уласай Хүүхэлдэйн «Yльгэр» театр
6 июня 2014
1995
Буряад Уласай Хүүхэлдэйн «Yльгэр» театр – Буряадай хүүгэд эдиршүүлэй ганса театр.
Фото © Buryad-Mongol Nom
Театр түүхэеэ 1967 оной сентябрь һараһаа Ю. Данцигерай «Сестрица Аленушка и братец Иванушка» гэhэн зүжэгөөр эхилhэн юм.
Театрай бүлгэмые ГИТИС-эй найруулагшадай дээдэ курснуудые СССР-эй арадай зүжэгшэн С. В. Образцовай хүтэлбэри доро дүүргэжэ, Гүрэнэй хүүхэлдэйн театрта дадалга гараһан РДТ-эйн зүжэгшэн П. В. Ральчук хүтэлбэрилжэ абаһан байгаа.
1976 ондо буряад зүжэгшэдэй бүлэг суглуулагдажа,буряад хэлэн дээрэ зүжэгүүд бии боложо эхилээ. Тэрэ гэһээр театр ород ба буряад хэлэнүүд дээрэ эдир харагшадые түрэл хэлэндээ, түрэл арадтаа дуратай байхаар хүмүүжүүлэн, зүжэгүүдые табидаг болоо.
1980-дахи онуудай тэнгээр театрта Буряад театрай түрүүшээр эзэлжэ байһан байшан үгтөө hэн.
Театрта ажаллаһан найруулагшад ба уран зураашад В. Ральчук, С.Столяров, А. Первушин, Д. Баторова, Т. Бадагаева, С. Хажитов, Н. Дугаржабон, Е. Будажапова, Л. Пономарева, В. Утенков, Э. Жалцанов, П. Павлов, О. Акимова гэгшэдэй зүжэгүүд гансашье харагшадай бэшэ, мүн театрай мэргэжэлтэдые һонирхуулан татадаг. Театрай репертуар соо ород ба хилын саадахи авторнуудай зүжэгүүдhээ гадна Ц. Шагжинай, Ц-Б. Бадмаевай, М. Батоинай, Ж. Зиминай, Г. Башкуевай болон бусад буряад драматургнуудай бэшэhэн зүжэгүүдээр табигдаһан найруулганууд олон. Мүнөө театрта хүүхэлдэйн мэргэжэлтэ зүжэгшэдэй бэрхэ бүлэг ажаллана.
Театрай репертурта табигдажа байhан 40 гаран зүжэгүүд бии. Жэл бүри Сагаалганда, Шэнэ жэлдэ, Хүүгэдые хамгаалалгын үдэртэ ба хотын һайндэрнүүдтэ зорюулагдаһан зүжэглэмэл нааданууд табигдажа байдаг. Бага харагшадтай харилсажа, хүүгэдэй сэсэрлиг ба һургуулинуудаар ябажа зүжэгүүдые табидаг заншалтай болонхой. Гансашье хүүгэдтэ бэшэ, ехэшье зондо зорюулhан зүжэгүүд байха.
Театрай уран hайханай хүтэлбэрилэгшэ, Буряад Уласай урлалайгабьяата ажал ябуулагша Эрдэни Жалцанов хүүгэдтэ ба ехэшүүлдэ буряад болон эвенк арадуудай уран һайханай образ-дүрэнүүдээр уянгата зүжэгүүдые табижа байдаг.
2000 ондо «Дочь Байкала – Ангара» гэһэн зүжэгынь ехэ амжалта туйлаа. 2006 ондо «Поющая стрела» гэжэ зүжэгынь театрай Бүхэроссиин «Алтан баг» шанда хүртөө. 2008 ондо«Небесный аргамак» (найруулагша Т. Бадагаева), 2010 ондо «Под вечным светом Кумалана» (найруулагша Э. Жалцанов) зүжэгүүд баһал «Алтан багта» хүртэhэн юм.
Театрай бүлгэмые ГИТИС-эй найруулагшадай дээдэ курснуудые СССР-эй арадай зүжэгшэн С. В. Образцовай хүтэлбэри доро дүүргэжэ, Гүрэнэй хүүхэлдэйн театрта дадалга гараһан РДТ-эйн зүжэгшэн П. В. Ральчук хүтэлбэрилжэ абаһан байгаа.
1976 ондо буряад зүжэгшэдэй бүлэг суглуулагдажа,буряад хэлэн дээрэ зүжэгүүд бии боложо эхилээ. Тэрэ гэһээр театр ород ба буряад хэлэнүүд дээрэ эдир харагшадые түрэл хэлэндээ, түрэл арадтаа дуратай байхаар хүмүүжүүлэн, зүжэгүүдые табидаг болоо.
1980-дахи онуудай тэнгээр театрта Буряад театрай түрүүшээр эзэлжэ байһан байшан үгтөө hэн.
Театрта ажаллаһан найруулагшад ба уран зураашад В. Ральчук, С.Столяров, А. Первушин, Д. Баторова, Т. Бадагаева, С. Хажитов, Н. Дугаржабон, Е. Будажапова, Л. Пономарева, В. Утенков, Э. Жалцанов, П. Павлов, О. Акимова гэгшэдэй зүжэгүүд гансашье харагшадай бэшэ, мүн театрай мэргэжэлтэдые һонирхуулан татадаг. Театрай репертуар соо ород ба хилын саадахи авторнуудай зүжэгүүдhээ гадна Ц. Шагжинай, Ц-Б. Бадмаевай, М. Батоинай, Ж. Зиминай, Г. Башкуевай болон бусад буряад драматургнуудай бэшэhэн зүжэгүүдээр табигдаһан найруулганууд олон. Мүнөө театрта хүүхэлдэйн мэргэжэлтэ зүжэгшэдэй бэрхэ бүлэг ажаллана.
Театрай репертурта табигдажа байhан 40 гаран зүжэгүүд бии. Жэл бүри Сагаалганда, Шэнэ жэлдэ, Хүүгэдые хамгаалалгын үдэртэ ба хотын һайндэрнүүдтэ зорюулагдаһан зүжэглэмэл нааданууд табигдажа байдаг. Бага харагшадтай харилсажа, хүүгэдэй сэсэрлиг ба һургуулинуудаар ябажа зүжэгүүдые табидаг заншалтай болонхой. Гансашье хүүгэдтэ бэшэ, ехэшье зондо зорюулhан зүжэгүүд байха.
Театрай уран hайханай хүтэлбэрилэгшэ, Буряад Уласай урлалайгабьяата ажал ябуулагша Эрдэни Жалцанов хүүгэдтэ ба ехэшүүлдэ буряад болон эвенк арадуудай уран һайханай образ-дүрэнүүдээр уянгата зүжэгүүдые табижа байдаг.
2000 ондо «Дочь Байкала – Ангара» гэһэн зүжэгынь ехэ амжалта туйлаа. 2006 ондо «Поющая стрела» гэжэ зүжэгынь театрай Бүхэроссиин «Алтан баг» шанда хүртөө. 2008 ондо«Небесный аргамак» (найруулагша Т. Бадагаева), 2010 ондо «Под вечным светом Кумалана» (найруулагша Э. Жалцанов) зүжэгүүд баһал «Алтан багта» хүртэhэн юм.