Унтари заһалган

Түрын хоорондо, хүн зоной амархын зайн гарахада, шэнэ гэртэ оро заhалган, бараа хуряалган болоно. Зарим тээ түрын хоорондо бэшэ, түрын эхилээгүйдэ унтари заһадаг. Шэнэ гэрэй бурханай урда зула бадараагдана, пеэшэндэнь ёһын тула гал аһаагдана. Басагата талаһаа һунгагдамал залуушуул асарһан бараагаа табина, оро дэбисхэрыень заһана. 



Хоёр талын түрэлхид аха захаһаа, дүтын түрэлһөө эхилжэ, шэнэ гэрэй табагһаа хүртэжэ, духаряа барижа, һайхан үреэлээ хэлэнэ. 

Унтари заhалган иимэ гуримтай: басаганай шэрдэг дэбдихэ, тиигээд дээрэнь хүбүүнэй; басаганай хүнжэл дээрэ хүбүүнэй хүнжэл дэбдигдэхэ ёhотой; тиигээд басаганай хушалтаар хушаад, hүүлдэнь хүбүүнэй хушалта заhагдаха зэргэтэй. Оро заhалганай hүүлээр хүбүүтэ талаhаа олон үхибүүтэй эхэнэр орон дээрэ hуугаад, иигэжэ үреэнэ:

Хүбэн сагаан хүнжэл соотнай 
Хүбүүд олоор түрэжэ, 
Хүн зонойнгоо дунда 
Хүндэтэй мэргэн ябажа, 
Хүсэ, бэлиг ехэтэй, 
Хүхюун жаргаг лэ! 

Yнгэ сагаан орон соотнай 
Yхин үринэр түрэжэ, 
 Үетэн нүхэдэйнгөө дундахана 
Yбдэхэ үбшэгүй, 
Yльмы дээрээ үндэлзэн, 
Yргэжэ танаа ябаг лэ!

Зарим тээ орон дээрэ жаа үхибүүдые hуулгажа, амтатайгаар эдеэлүүлдэг байhан. Найма хүрэтэр үхибүүн бурхан гэжэ тоологдодог юм. 

Нэгэтэ Ярууна нютагта Түнхэнэй урагууд бууба. Унтари заhалганай болоходо, басаганай хүнжэл бүреэдэhэтэй байба. Энэ юун бэ гэхэдэ, торгон пулаад хүнжэл дээрэ оёотой байгаа. Пулаад доронь мүнгэн бии гэжэ урагууд хэлэбэд. Энэ мүнгэн зүү хурабшын мүнгэн гэжэ зорюулагданхай, үгышье hаа түрын hүүлээр гурба хоноод энэ мүнгөөр зониие хүндэлхэ гэhэн удхатай. Пулаад оёhон утаһаниинь улаан үнгэтэй, нэгэшье газарта таhараагүй байха ёhотой. Энэ утаһан түрүүшын үриин хүйhэ уяха гэжэ хадагалагдаха ёhотой.