Уран зохёолшо, ирагуу найрагшад
Жимбиев Цыден-Жаб
- Ород Уласай, Хальмагай, Буряадай АССР-эй соёлой габьяата ажал ябуулагша
- Буряад Уласай Гүрэнэй шангай лауреат
- Буряадай арадай уран зохёолшо
Цыден-Жаб Арсаланович Жимбиев Шэтэ можын Хёлгын аймагай Хүсөөтэ нютагта түрэһэн юм. Долоон класс дүүргээд, Зея хото ошожо, механизаторнуудай һургуулида оробо. Тэрэнээ дүүргээд, түрэл колхоздоо бусажа, трактористаар, моришоноор, тоо бүридхэгшөөр хүдэлөө һэн. Мүн арадай аман зохёолшье суглуулһан байха.
Дайнай һүүлээр Ц-Ж. Жимбиев Петровск-Забайкальскада багшанарай техникумдэ һуралсалаа үргэлжэлүүлбэ. 1948 ондо Буряадай театральна-хүгжэмэй училищи дүүргээд, М. Горькиин нэрэмжэтэ Литературна институдта (буряад зохёолшодой дундаһаа анха түрүүшынхеэ) һурахаяа ороо бэлэй.
1953 ондо тус институдаа дүүргээ. Үшөө оюутан ябахадаа 1951 ондо, СССР-эй уран зохёолшодой холбооной гэшүүн болоо. Зохёохы ажалаа шүлэгөөр эхилээ һэн. Эгээн түрүүн бэшэһэн шүлэгынь 1943 ондо толилогдоо һэн. «Баян нуга» гэжэ поэмэнь 1950 ондо хэблэлһээ гаража, уншагшадай анхарал татаа һэн. Хоёр жэлэй турша соо «Түрүүшын бураздаа» гэжэ шүлэгүүдэй суглуулбари гаргаа, тэрээнһээ хойшо «Шүлэгүүд» (1954), «Шүлэг — минии хүлэг» (1958), «Үргэн талын дуун» (1961), «Саһан дээрэхи сэсэгүүд» (1970), «Унаган нүхэд» (1974) гэһэн шүлэгэй номууд һубарин гараа һэн.
Ц-Ж. Жимбиевэй олонхи зохёолнуудынь ород хэлэн дээрэ оршуулагдажа, «Шүлэгүүд» (Шэтэ, 1956), «Хабарай тала» (Москва, 1959), «Һурхарбаан» (Улаан-Үдэ, 1971), «Саһан дээрэхи сэсэгүүд» (Москва, 1974), «Гал могой жэл» (Москва,1980) гэһэн гаршагтайгаар гараһан байха юм.
Шүлэг, дуунуудые (олон дууниинь, жэшээлхэдэ, «Хүршымнай басаган», «Шамхандаа», арад зон соо тон мэдээжэ юм) бэшэхэһээ гадна, поэт байн байтараа, прозо тээшэ татагдажа, рассказ, повесть, романуудта оробо. Тиигэжэ 1957 ондо «Шэнэ үльгэр» гэжэ рассказуудай ном гаргаад, Куба аяншалжа ерэһээр, «Москва-Прага-Гавана» гэжэ замай очеркнуудай ном бэшээ. Агын тойрогто парторгоор 3 жэлэй туршада хүдэлжэ ерэхэдээ, Согто-Хангил нютагай хонишод, малшадай ажабайдал тухай «Талын харгы-нууд» гэжэ роман бүтээжэ асараа һэн. Тэрэнь буряад, ород хэлэн дээрэ гарахаһаа гадна, Элиста хотодо хальмаг хэлэн дээрэ хэблэгдээ.
1972 ондо бэшэжэ дүүргэһэн «Гал могой жэл» гэжэ романиинь илангаяа урагшатай байба. Тэрэнь буряад, хоёр дахин ород хэлэн дээрэ гадна, молдаван, немец, поляк, тува хэлэнүүд дээрэ оршуулагдажа гараһан, Н. Островскиин нэрэмжэтэ конкурсын дипломдо хүртэһэн байна.
«Урасхал» гэжэ гурбадахи роман соогоо (1978) Ц-Ж. Жимбиев мүнөөнэй хүдөө нютагай байдал зураглаа. Ц-Ж. Жимбиев Россиин, Хальмагай, Буряадай АССР-эй соёлой габьяата ажал ябуулагша, Буряад Республикын Гүрэнэй шангай лауреат, Буряадай арадай уран зохёолшо.
Дайнай һүүлээр Ц-Ж. Жимбиев Петровск-Забайкальскада багшанарай техникумдэ һуралсалаа үргэлжэлүүлбэ. 1948 ондо Буряадай театральна-хүгжэмэй училищи дүүргээд, М. Горькиин нэрэмжэтэ Литературна институдта (буряад зохёолшодой дундаһаа анха түрүүшынхеэ) һурахаяа ороо бэлэй.
1953 ондо тус институдаа дүүргээ. Үшөө оюутан ябахадаа 1951 ондо, СССР-эй уран зохёолшодой холбооной гэшүүн болоо. Зохёохы ажалаа шүлэгөөр эхилээ һэн. Эгээн түрүүн бэшэһэн шүлэгынь 1943 ондо толилогдоо һэн. «Баян нуга» гэжэ поэмэнь 1950 ондо хэблэлһээ гаража, уншагшадай анхарал татаа һэн. Хоёр жэлэй турша соо «Түрүүшын бураздаа» гэжэ шүлэгүүдэй суглуулбари гаргаа, тэрээнһээ хойшо «Шүлэгүүд» (1954), «Шүлэг — минии хүлэг» (1958), «Үргэн талын дуун» (1961), «Саһан дээрэхи сэсэгүүд» (1970), «Унаган нүхэд» (1974) гэһэн шүлэгэй номууд һубарин гараа һэн.
Ц-Ж. Жимбиевэй олонхи зохёолнуудынь ород хэлэн дээрэ оршуулагдажа, «Шүлэгүүд» (Шэтэ, 1956), «Хабарай тала» (Москва, 1959), «Һурхарбаан» (Улаан-Үдэ, 1971), «Саһан дээрэхи сэсэгүүд» (Москва, 1974), «Гал могой жэл» (Москва,1980) гэһэн гаршагтайгаар гараһан байха юм.
Шүлэг, дуунуудые (олон дууниинь, жэшээлхэдэ, «Хүршымнай басаган», «Шамхандаа», арад зон соо тон мэдээжэ юм) бэшэхэһээ гадна, поэт байн байтараа, прозо тээшэ татагдажа, рассказ, повесть, романуудта оробо. Тиигэжэ 1957 ондо «Шэнэ үльгэр» гэжэ рассказуудай ном гаргаад, Куба аяншалжа ерэһээр, «Москва-Прага-Гавана» гэжэ замай очеркнуудай ном бэшээ. Агын тойрогто парторгоор 3 жэлэй туршада хүдэлжэ ерэхэдээ, Согто-Хангил нютагай хонишод, малшадай ажабайдал тухай «Талын харгы-нууд» гэжэ роман бүтээжэ асараа һэн. Тэрэнь буряад, ород хэлэн дээрэ гарахаһаа гадна, Элиста хотодо хальмаг хэлэн дээрэ хэблэгдээ.
1972 ондо бэшэжэ дүүргэһэн «Гал могой жэл» гэжэ романиинь илангаяа урагшатай байба. Тэрэнь буряад, хоёр дахин ород хэлэн дээрэ гадна, молдаван, немец, поляк, тува хэлэнүүд дээрэ оршуулагдажа гараһан, Н. Островскиин нэрэмжэтэ конкурсын дипломдо хүртэһэн байна.
«Урасхал» гэжэ гурбадахи роман соогоо (1978) Ц-Ж. Жимбиев мүнөөнэй хүдөө нютагай байдал зураглаа. Ц-Ж. Жимбиев Россиин, Хальмагай, Буряадай АССР-эй соёлой габьяата ажал ябуулагша, Буряад Республикын Гүрэнэй шангай лауреат, Буряадай арадай уран зохёолшо.