Шэнэ айлда түрүүшын үхибүүн түрэжэ, эсэгэ эхэеэ баясуулдаг энэ дэлхэйн жама ёһо. Эрэ хүн нэрэеэ нэрлүүлхэ хүбүүтэй болоһойб гэжэ һанажа ябадагынь гайхалгүй. Гэр дотороо хэгдэдэг али бүхы юумэеэ хамһалсуулха, дүүнэрээ харууһалалсаха басаган нүхэртэй болохо ямар эхэ дурагүй байхаб даа. Гэбэшье хэншье түрэбэл, адли ехэ баяр асарһаниинь мэдээжэ.
Үхибүүндээ нэрэ үгэхэ гээшэ тон харюусалгатай хэрэг мүн. Хэнэй аба, хэнэй эжы гүүлээ һаа зохид, хүнэй шэхэндэ тааруу, хүгжэм шэнгеэр дуулдаха ааб гэжэ эхэ, эсэгэ болоһон хүн бодомжолдог ааб даа. Үгтэһэн нэрэһээ үхибүүнэй хуби заяанай сэхэ дулдыдадаг тулань нэрэ үгэхэ харюусалга баабайдань даалгагдадаг байһан.
Бэшээшэдэй зуһалан дээрэ зэргэлээ гэртэй, нүхэсэдэг хоёр хүбүүд нэгэ жэлдэ басагатай болобод. Хожомынь Буряад Республикын Гимн бэшэһэн, Буряадай арадай поэт болоһон Дамба Жалсараев үрдижэ басагандаа Баярма гэжэ нэрэ үгэжэрхибэ. Тиихэдэнь «Харьялан урдаа Хёлгомнай», «Баян зүрхэн» романуудай болон олон тоото зохёолнуудай автор Барадий Мүнгонов басагаяа Рада гэжэ нэрлэһэн юм. Тиигэжэ хоёр нүхэд басагадтаа адли удхатайшье һаа, бэе бэеһээ онсо илгаатай нэрэнүүдые үгэжэ шадаа. Лама, бөөдэ һүзэглэхэгүй Совет засагай үе байһан гээд сэхэ хэлэе.
Нэрэ залаха гэһэн ёһоор хэтэ наһандаа нэрлүүлхэ нэрыень эсэгэнь хүбүүн үридөө баруун шэхэндэнь, басаган үридөө зүүн шэхэндэнь шэбэнэжэ хэлэдэг заншал байгаа. «Шэхэтэй юм һаа шагна, шэгэбшэтэй юм һаа, хабшуула» гэжэ үгэ эндэһээшье удхатай байжа болоо.
Нэрэ хүндэлхэ ёһые монголшууд хатуугаар сахижа ябадаг. Ушар тиимэһээ эхэ эсэгынгээ, багшынгаа нэрые хүндэлэн сээрлэжэ, хэлэдэггүй заншал мүнөөшье баримталдаг.
Иигэжэ нэрэтэй болоһон хүн бүхэн нэрэеэ үндэр дээрэ үргэжэ ябаха гэжэ бүхы наһан соогоо оролдодог, үнэн сэхээр ябадаг, эрхимээр ажалладаг гээшэ. «Нэрээ хухаранхаар, яһаа хухара» гэжэ дэмы хэлсэдэггүй. Юуб гэхэдэ, нэгэ хүнэй нэрэеэ хухалхада, уг удамайнь бүхы зон хүндэгүй болошоно ха юм.