Буряад-монгол ороной мэдээжэ зон
Базар Ринчино — Советскэ Союзай баатар
25 ноября 2021
622
Базар Ринчино Агын Буряадай округай Ага аймагай Шара-Хүнды гэжэ һууринда 1913 ондо түрэһэн юм.
Тэрэ Агын багшанарай училище дүүргэһэнэйнгээ удаа, олон жэлдэ Зүдхэлиин һургуулиин эхин ангинуудай багшаар ажаллаһан юм.
Эсэгэ ороноо хамгаалгын дайнай эхилхэдэ, Базарай Баяр, Даша аханарыень сэрэгэй албанда татажа, фронт эльгээгээ. Базар аханарайнгаа хойноһоо ошохо гэжэ, нэгэтэ бэшэ военкоматда хандаа юм, гуйлтыень зүбшөөдэггүй байгаа. 1943 оной эхеэр, Базар өөрынгөө хүсэлээрээ, һайн дураараа сэрэгшэн боложо фронт ябаһан юм.
Уданшьегүй, Ринчино Курска дугада анха түрүүшынхиеэ байлдаанда оролсобо. Байлдаанай үедэ, Ринчино бэеэ барижа шадаха, эрэлхэг зоригтой, баатарлиг сэрэгшэн байһанаа харуулаа. Днепр мүрэнэй шадар совет сэрэгшэд мэдээжэ Букринска плацдарм байлдан, эзэлэн абаа юм, Ринчино энэ байлдаанда хабаадалсаа. Шагналгын баримта бэшэг соо иигэжэ хэлэгдэнэ: «Во время боевых действий 29 сентября 1943 г. Базар Ринчино уничтожил семерых фашистов. Под сильным огнём противника вынес с поля боя раненного командира». Комсорг полка Лавлинсков сообщал, что «Базар Ринчино одним из первых форсировал Днепр... Будучи командиром отделения в роте противотанковых ружей он из своего ПТР сжег три танка противника и лично убил несколько солдат и офицеров противника».
Киев — Житомир харгын шадар шэрүүн тулалдаанай үедэ, сэрэгшэд Ринчино Федоров хоёр тагнуул хэжэ ябатараа, 20 фашистнуудые усадхаа, 23 фашистнуудые барижа абаа. Бригадын штабта Ринчино Федоров хоёрто баригдаһан фашистнууд үнэтэй мэдээнүүдые хэлэжэ үгөө
Ринчиногой сэрэгэй габьяа тухай фронтовай сонинуудта, боевай листогуудта бэшэгдээ һэн. Нэгэ дайнай үеын боевай листогта иигэжэ бэшэгдэһэн юм: «В одном из боев группе гитлеровцев удалось просочиться к огневым позициям минометной батареи. Их заметил Ринчино и один пустился наперерез фрицам. Он выскочил перед ними неожиданно и в упор скосил пятерых фашистов». Корпусай «Вперед на запад!» гэжэ сонин Базарай ондоо сэрэгэй габьяа тухай иимэ мэдээ дуулгаһан юм: «Гитлеровцам удалось потеснить правый фланг нашей роты, и они группами обтекали ее с тыла. В тот момент появился младший сержант Ринчино. Он собрав несколько бойцов повел их в контратаку. Ринчино первым выдвинулся навстречу превосходящим силам немцев и огнем своего автомата истребил 20 гитлеровцев. Немцы откатились на свой прежний рубеж. Однако две огневые точки противника на фланге мешали продвижению нашей части. На глазах у всех Ринчино пополз вперед. Ныряя в ямы и овражки, он близко подобрался к противнику и двумя меткими выстрелами из противотанкового ружья подавил огневые точки. Подвиг Базара вдохновил наших бойцов, они ринулись в атаку. Враг был разгромлен».
1943 оной декабриин 27-28 үдэрнүүдтэ Коростылев хотын шадар шаргуу эсэргүү байлдаан болоо юм. Манай сэрэгэй частинууд Коростылев хотын захаар байлдажа байгаа, Ринчиногой отделенидэ иимэ тушаал үгтөө: «До отхода основных частей отразить контратаку врага». Ринчино өөрынгөө отделенидэ, газар малтажа хоргодогты гэһэн захиралта үгэбэ. Дайсадай талаһаа танкнуудай абяан дуулдаба. Уданшьегүй, танкнууд харагдаба. «Танкнуудай бидэндэ дүтэ ерэтэрнь хүлеэхэ...», — гэжэ Базар хэлээд орхибо. Танкнууд дүтэлжэл ябана... Ринчино противотанкова буугаа дүтэлжэ ябаһан танк руу харуулаад, шагааба, мэргэлээд буудажархиба. Танк дүрэжэ эхилбэ. Бэшэ танкнууд дүтэлжэл ябана. Зүрхэтэй, зоригтой Базар үшөө хоёр танк буудажа дүргэбэ. Немецын танкнууд Ринчиногой отделениин байһан тээшэ буудажал оробо даа. Сэрэгшэд һомо, оскологуудта дайруулаад үхэжэл байна, амиды үлөөшэдынь буудалгаа үргэлжэлүүлнэ. Старшина Ринчино дүрбэдэхи танк дүргэхэ гэжэ буугаараа шагаажа байба. Энээхэн лэ үедэ, зоригтой, зүрхэтэй командирые дайсанай һомон унагааба. Иигээд лэ буряадай баатар хүбүүн Базар Ринчино ами наһаяа алдаа һэн даа...
Догшон шэрүүн , бэрхэтэй тулалдаае даангүй, фашистнуудай танкнууд гэдэргээ годирон сухаряа һэн. Удангүй, совет сэрэгэй механизированна бригадын гол хүсэн дүтэлбэ, тэдэ дайсадай танкова частиие бута сохео һэн.
Эхэ орон Базар Ринчиногой дайшалхы сэрэгэй габьяае үндэрөөр сэгнэһэн юм даа. СССР-эй Верховна соведэй Президиумай тогтоолоор старшина Базар Ринчинода Советска Союзай Геройн нэрэ зэргэ олгогдоо. (посмертно).
Базар Ринчиногой түрэһэн Ага нютагтань дурсалгын хүшөө бодхоогдонхой, Улаан-Үдын, нютагайнь гудамжанууд Эхэ ороноо хамгаалан унаһан баатар сэрэгшын нэрэтэй юм. Советска Союзай баатар Базар Ринчиногой мүнхэ дурасхаалда зорюулагдаһан сүлөөтэ бүхэ барилдаагаар тогтомол болоһон тэмсээн Ага нютагта үнгэргэгдэдэг юм.
Эсэгэ ороноо хамгаалгын дайнай эхилхэдэ, Базарай Баяр, Даша аханарыень сэрэгэй албанда татажа, фронт эльгээгээ. Базар аханарайнгаа хойноһоо ошохо гэжэ, нэгэтэ бэшэ военкоматда хандаа юм, гуйлтыень зүбшөөдэггүй байгаа. 1943 оной эхеэр, Базар өөрынгөө хүсэлээрээ, һайн дураараа сэрэгшэн боложо фронт ябаһан юм.
Уданшьегүй, Ринчино Курска дугада анха түрүүшынхиеэ байлдаанда оролсобо. Байлдаанай үедэ, Ринчино бэеэ барижа шадаха, эрэлхэг зоригтой, баатарлиг сэрэгшэн байһанаа харуулаа. Днепр мүрэнэй шадар совет сэрэгшэд мэдээжэ Букринска плацдарм байлдан, эзэлэн абаа юм, Ринчино энэ байлдаанда хабаадалсаа. Шагналгын баримта бэшэг соо иигэжэ хэлэгдэнэ: «Во время боевых действий 29 сентября 1943 г. Базар Ринчино уничтожил семерых фашистов. Под сильным огнём противника вынес с поля боя раненного командира». Комсорг полка Лавлинсков сообщал, что «Базар Ринчино одним из первых форсировал Днепр... Будучи командиром отделения в роте противотанковых ружей он из своего ПТР сжег три танка противника и лично убил несколько солдат и офицеров противника».
Киев — Житомир харгын шадар шэрүүн тулалдаанай үедэ, сэрэгшэд Ринчино Федоров хоёр тагнуул хэжэ ябатараа, 20 фашистнуудые усадхаа, 23 фашистнуудые барижа абаа. Бригадын штабта Ринчино Федоров хоёрто баригдаһан фашистнууд үнэтэй мэдээнүүдые хэлэжэ үгөө
Ринчиногой сэрэгэй габьяа тухай фронтовай сонинуудта, боевай листогуудта бэшэгдээ һэн. Нэгэ дайнай үеын боевай листогта иигэжэ бэшэгдэһэн юм: «В одном из боев группе гитлеровцев удалось просочиться к огневым позициям минометной батареи. Их заметил Ринчино и один пустился наперерез фрицам. Он выскочил перед ними неожиданно и в упор скосил пятерых фашистов». Корпусай «Вперед на запад!» гэжэ сонин Базарай ондоо сэрэгэй габьяа тухай иимэ мэдээ дуулгаһан юм: «Гитлеровцам удалось потеснить правый фланг нашей роты, и они группами обтекали ее с тыла. В тот момент появился младший сержант Ринчино. Он собрав несколько бойцов повел их в контратаку. Ринчино первым выдвинулся навстречу превосходящим силам немцев и огнем своего автомата истребил 20 гитлеровцев. Немцы откатились на свой прежний рубеж. Однако две огневые точки противника на фланге мешали продвижению нашей части. На глазах у всех Ринчино пополз вперед. Ныряя в ямы и овражки, он близко подобрался к противнику и двумя меткими выстрелами из противотанкового ружья подавил огневые точки. Подвиг Базара вдохновил наших бойцов, они ринулись в атаку. Враг был разгромлен».
1943 оной декабриин 27-28 үдэрнүүдтэ Коростылев хотын шадар шаргуу эсэргүү байлдаан болоо юм. Манай сэрэгэй частинууд Коростылев хотын захаар байлдажа байгаа, Ринчиногой отделенидэ иимэ тушаал үгтөө: «До отхода основных частей отразить контратаку врага». Ринчино өөрынгөө отделенидэ, газар малтажа хоргодогты гэһэн захиралта үгэбэ. Дайсадай талаһаа танкнуудай абяан дуулдаба. Уданшьегүй, танкнууд харагдаба. «Танкнуудай бидэндэ дүтэ ерэтэрнь хүлеэхэ...», — гэжэ Базар хэлээд орхибо. Танкнууд дүтэлжэл ябана... Ринчино противотанкова буугаа дүтэлжэ ябаһан танк руу харуулаад, шагааба, мэргэлээд буудажархиба. Танк дүрэжэ эхилбэ. Бэшэ танкнууд дүтэлжэл ябана. Зүрхэтэй, зоригтой Базар үшөө хоёр танк буудажа дүргэбэ. Немецын танкнууд Ринчиногой отделениин байһан тээшэ буудажал оробо даа. Сэрэгшэд һомо, оскологуудта дайруулаад үхэжэл байна, амиды үлөөшэдынь буудалгаа үргэлжэлүүлнэ. Старшина Ринчино дүрбэдэхи танк дүргэхэ гэжэ буугаараа шагаажа байба. Энээхэн лэ үедэ, зоригтой, зүрхэтэй командирые дайсанай һомон унагааба. Иигээд лэ буряадай баатар хүбүүн Базар Ринчино ами наһаяа алдаа һэн даа...
Догшон шэрүүн , бэрхэтэй тулалдаае даангүй, фашистнуудай танкнууд гэдэргээ годирон сухаряа һэн. Удангүй, совет сэрэгэй механизированна бригадын гол хүсэн дүтэлбэ, тэдэ дайсадай танкова частиие бута сохео һэн.
Эхэ орон Базар Ринчиногой дайшалхы сэрэгэй габьяае үндэрөөр сэгнэһэн юм даа. СССР-эй Верховна соведэй Президиумай тогтоолоор старшина Базар Ринчинода Советска Союзай Геройн нэрэ зэргэ олгогдоо. (посмертно).
Базар Ринчиногой түрэһэн Ага нютагтань дурсалгын хүшөө бодхоогдонхой, Улаан-Үдын, нютагайнь гудамжанууд Эхэ ороноо хамгаалан унаһан баатар сэрэгшын нэрэтэй юм. Советска Союзай баатар Базар Ринчиногой мүнхэ дурасхаалда зорюулагдаһан сүлөөтэ бүхэ барилдаагаар тогтомол болоһон тэмсээн Ага нютагта үнгэргэгдэдэг юм.