Гурбан мүр соо гунан дэлхэйн үзэгдэл

Тэрэ ябууд зуура карандашаар, ручкаар тодо зурагуудые бүтээжэрхидэг юм. 



Уран зураашын анхаралтай нюдөөр оршон тойрониие, агшан зуурын үзэгдэлые шэнжэлэн харадаг лэ хадаа хэдэн жэлэй саана богонихон мүртэй шүлэгүүдые урлажа эхилээ. Гурбан мүртэй эдэ шүлэгүүд соонь гунан дэлхэйн сэнтэй үзэгдэлнүүд багташана.
Жэшээлхэдэ, Байгал далайн хэдэн ондоо дүрэ шарай. Эдэ гурбан мүр соо хүхюу дорюун Байгал:

Монгол дайдын сэсэгы —
Магтаал солотой Байгалнай
Мэшэеэн дууланал... буряадаар.



Нүгөөдэ шүлэгтэ сансарын бузарые арилгаhаар эсэшэhэн Байгалай шарай харагдана:

Замбиин толи — Байгал
Зоболонто Сансарые
Арюудхаhаар эсээ гү?

Алдарта Байгалай нөөсэ баялигые хайрлан гамнахые уряалhан мүрнүүд:

Далай соохи нөөсые
Дараса мэтээр hанажа,
Дэмыл даа, ухашалхань.

Дангинын ургуулhан
Далитай, дэльбэтэй сэсэг
Далайдаа үргэбэб.



Байгаали дэлхэйдэ зорюулhан гурбан мүр соо арадай ирагуу найруулагшын уянгата бэлиг эли тодоор харагданал даа. Зүнтэйхэн зүгын сэсэг тойроод ниидэhэн үзэгдэлые ямар хөөрхэн шүлэг болгон бүтээжэрхинэб:

Зүгын жииганаад,
Зулгылан тойроходонь,
Зула сэсэг мэшэеэбэ.

Хэрмэнэй хөөршөөмэ аятайхан дүрэ зураг байгуулна:

Һамараа сэмэhэн хэрмэхэн
Һаглагар hүүлээрээ
Хамараа аршаба. Садаалтай?

Гоёмсуу сэсэг, зээрэг горхон, дэрэеэ дэрлээд, унтахаяа зэhэhэн тоншуул, морин эрдэни мэтын образууд дура буляама, уя хүдэлгэмэ.

Хүгшэн мори хүтэлхэдэм,
Хүшэеэ арай зангидан,
Хүн мэтээр гэншэбэ.

Эзэеэ үгылhэн морин
Эреэн томо нюдэнhөө
Нулимса дуhаана...

Богонихон эдэ шүлэгүүд соо зүүн зүгэй философско бодомжо эрдэни субадтал нөөсэлөөтэй. Эдэ мүрнүүдые даган, Замбиин нюуса, мүнхэ бэшэ дэлхэйн мүнхэ таабари тааhайб гэhэн дам хүсэл түрэhэн мэтэ.

Бурхан багшые бэдэржэ,
Бүхы Замбиие уудалмаар гү?
Бурхан өөрынш досоо ха юм.

Зураг мэтэ үүлэн соо
Зурхай зураатай —
Зурыса уншажа шадаал hаа...

Байгаалиин нарин шэнжые, огторгойн шарай шэртэжэ, байгаалиин таhаршагүй үринь болохо хүн урдахи замаа тухайлаад ябаха аргатай гэжэ манай элинсэгүүд заяаhан юм. Оршон тойронхи байдалай ошо гэрэлhээ дулаасажа ябахые hурган захиhан байна.

Сэсэгээ гүбеэд, бу шаналыш.
Үрэhэншни нойрсоод,
Үбэлэй удаа бултайхал.

Талын нүүдэлшэн
Табан hалаа — эмшэн,
Сэдьхэлэйм шарха эдэгээгыш.

Арадайнгаа хуби заяан, соёл гэгээрэлэй замаар дабшаха тухайнь поэт hанаа зүрхэеэ тамалан, түүхэ уудална, ерээдүй тухай бодомжолно. Эдэ бодолнуудаа гурбахан мүр соо багтаан hубарюулна:

Һүлдэ тухай бодомжо
Һэрюулхэ гү hэшхэлыемнай,
Буряад-монгол удхыемнай?

Тулгаяа олохо гэбэл,
Тугаа үргэе гэлсэнэ.
Тугшамнай алим теэд?

Түүхэ төөрихэгүй,
Уг удархагүй —
Уудалжал үзэе.



Хүн бэеэрээ хүрэшэгүй, таагдашагүй таабари мэтэ, домогууд соохи зэргэшээ дэлхэйнүүд гү гэхээр, — эдэ үзэгдэлнүүд поэдэй зүн зүгнэлыень татажа, эдээхэн мүрнүүд мүндэлөө ха гэжэ hанагдана:

Үльгэр домогой олтирог —
Үржэн Хандын орониие —
Үнэн hүзэгтэн олохо гү?

Хилганын үзүүртэ hүнэhэн хатарна —
Тогтохонь ха гү, хилэнсэ зайлуулан,
Торохонь ха гу, буянгаа хурылан?

Зэрэб мэдээ асарагша
Жэгтэй үнгэтэ шубуухай,
Зэргэшээ дэлхэйн элшэ гүш?

«Далан далбага дээрэ / Нэрэеэ бэшэбэб: Доржи-Ханда —/ Далайн уудамда тамараг лэ» гэhэн мүрнүүдыень уншаад, япон түрэлэй буряад шүлэг далан ондоо оронуудта мэдээжэ боложо байхань болтогой гээд үреэебди. Иимэ далайса-дэлисэтэйгээр, өөрсэ сохидолтой аялгаар, тусгаар зорюулагдан бэшэгдэhэн буряад поэзиин түүхэдэ эгээл түрүүшын уянгата зохёолнууд гээд сэгнэе, нааршаан, хужарлан уншая.