Түрын хүндэ ямба

Урда сагта табагай түрүү сагаан эдеэ табидаг ёhо байгаа, мүнөөшье сагаан эдеэн эдеэнэй дээжэ гэжэ тоологдодог. "Сагаан эдеэ бариит" – гэжэ табаг мэдүүлдэг. Худа, худагын түрүүhээ эхилжэ табагаа хүдэлгэдэг. Тэдэнhээ урид табагта гар хүрэжэ болохогүй. Түрүүн гэрэй эзэд табаг мэдүүлхэ зэргэтэй. Худын түрүүhээ эхилээд табаг барилга доошолхо. Жэшээ болгон Ц. Номтоевой хөөрэhэн ушар дурадхая: 
"Нэгэ нютагта басагаяа хүргэжэ, ураг бууба. Түрын болохо гэртэ ошоходонь, бүхы зон оронхой, столдоо hуужа hууба ха. Эндэ үбгэн түрүүгэй аягүйрхэжэ ябатар: 
– Орогты – гэбэ ха. 
– Орохоёо ороhон зон ха юмта. Орогты гэхэ юун байхаб. 

Һууридаа hуугаад харахадань, hуугшадай олонхинь табагаа барижа hуубад ха. Дураа гутажа hууhан үбгэн түрүүдэ: 
– Табаг баригты! – гэжэ табагаа мэдүүлбэ ха. 
– Юу намда табаг мэдүүлээбта? Табагаа бариhаар үнинэй бэшэ гүт? Бидэ танай үлөөдэhэ эдихэеэ ерээгүйбди. 
– Yгы, хүлисэгты! Мүнөөнэй залуушуул hуугаал ааб даа. Һаналаа бү табигты. Танай төөлэй табаг барихыетнай хүлеэжэ байна. 
– Тиимэ гурим үгы юм. Энэ табагаа өөhэдынхидтөө нэмэжэ үгэгты. Тэрэ харана гүт? Табагаа хооhолжо hууна бэшэ гү? – гээд табагыень саашань түлхижэрхибэ. 
Дахин шэнэ мяха шанажа, шэнэ табагуудые табижа, үбгэн түрүүгэй ударидалга доро түрэ үргэлжэлжэ, hайханаар үнгэрhэн юм гэдэг". 

Урда сагта сагаан эдеэтэй табагай hүүлдэ мяхан табаг табигдадаг байгаа. Худа урагуудтаа, олон айлшадтаа шарууhа гаргадаг байhан. Шарууhа гаргаха гээшэ хони гаргажа, бултанда мяхан табаг табихые хэлэнэ. Эрэшүүлэй түрүүдэ төөлэй, эхэнэрнүүдэй түрүүдэ ууса табиха.

А. Хантаевай, Б. Баиновай гэрэл зурагууд