Сагаалган
Дангинануудай мүрысөөндэ
6 февраля 2015
13846
Хони, хурьгад мааража,
Хэшэгнай арьбажаба.
Сагаалгамнай мандажа,
Сэдьхэлнай баясаба.
Сагаан һараар!
Гэрэл зураг: Жаргалма Муханаева
Гунсэма Тудупова,
Буряад ороной Сагаан һарын дангина-1994, 1-дэхи һуури
Амар мэндэ,
Энэ дэлхэй дээрэ
Эгээл гоёмсуу
Эрдэниин хатуу –
мүнгэн шэмэгтэй,
Эржэн тана, шүрэ зүүдхэлтэй,
Орёо хэбтэй
үндэһэн хубсаһатай,
Омог солгёон эртын түүхэтэй,
Наран залаата
нармай Буряадни!
Сагаан һараар, сагай найраар!
Үрэжэл хэшэгээ хиисхэдэг
Үргэмжэтэйхэн
Үлзытын дайдада,
Олондо тайбан хурылдаг,
Обоото баабайн хормойдо,
Буряад отогуудай мүргэдэг,
Баян-Хаанай бооридо
Хуулиин хатууда ажаябаһан
Хуасай угай, Тогдор хүхүүрэй
Жамбал Түдэбэй Дашажамса -
Эгэтын дасанай гэбшэ
Тагаалал болон
түрэлөө урилхадаа,
33 тэнгэридэ бусалтагүй
түрөө гэхэ.
Тэрэнэй хүбүүн
Жамьян – абамни юм.
Түрэһэн эжымни
Долгор нэрэтэй юм.
Үхэр жэлдэ, гарагай зургаанда
Үбэлэй янгинама жабарта
Манан соохи нарандал
Мандажа дэлхэйдээ мүндэлөөб.
Гүрбэлзэмэ бэетэйлби,
Гунсэма гэжэ нэрэтэйлби.
Багашуулай багшаар хүдэлнэб,
Һургуулидаа
урматай гэшхэлнэб.
Орохо наранда хүсэгдэнгүй,
Гараха наранда гартангүй,
Ажалаа шанартай бүтээжэ,
Арадай түлөө оролдожо,
Хэтэ сагта дурдуулма
Хэрэгүүдые бүтээжэ ябагты!
Раджана Гомбоева,
Аймагай Сагаан һарын дангина-94, 1-дэхи һуури
Арадуудай хоорондохи «Гэсэрэй ехэ нааданай дангина-95», 2-дохи һуури
Бархан уула дэнзэтэй
Байгал далай һүлдэтэй,
Булган халюун малгайтан
Буряад-монгол угсаатан!
Ерэн юһэн гулбайтай,
Ерэнхэд ехэ уһатай,
Баян үргэн дайдатай,
Байдал һайхан арадтай
Хатан Ярууна эжыһээ
Халуун мэндые хүргэнэб.
Амар мэндэ-э!
Түмэн агтын туруугаар
Түби дэлхэйе һиилэһэн
Богдо-Чингисэй сэрэгһээл
Баян-арбан отогни,
Алтай Хангайн үбэрһөөл
Ойрад-монгол гарбални.
Эзэн хаанай харуулда
Хасаг сэрэгэй албанда
Эхирэд-Булагадай дайдаһаа
Эгсэ зорин дабхиһан,
Хамар-Дабаан уулаһаа
Хаха буужа ерэһэн
Барда, Масай, Бадма,
Банюу, Гомбо,
Цэрэнжэд, Лубсан-Цырен,
Лубсан-Цыренэй
Найман хүүгэдэй нэгэн,
Дүрбэн ногоон мэнгэтэй,
Дэлһэтэ морин жэлтэй,
Дарагдашагүй һүлдэтэй,
Даашагүй хэшэгтэй
Гуа арюун дангина -
Гомбоева Раджана
Агуу Гэсэрэй найр наадаар
Арад зоноо амаршалжа,
Улаан-Үдынгөө оршондо
Үндэhэтэнэйнгөө заншалаар
Үреэлжэ танаа байналби.
Гальбар зандан модондол
Оройгоороо һалбаржа,
Ганга ехэ мүрэндэл
Оёороороо дэлбэржэ,
Хирэгүй арюухан,
Хилэнсэггүй сарюухан,
Булга, торгоор хубсалжа,
Булагай уһаар умдалжа,
Һүр һүлдэ үндэр
Хии моринтнай дээрэ
Хиисэжэ байхань болтогой!
Саяна Дашанимаева,
Сагаан һарын эдир дангина-2002, аймагай,
республикын Гран-при, Ёрдын нааданай дангина
Монгол литээр буужа ерэһэн
Морин-эрдэниин
солыень дуудаял
Мүнгэн сагаан
хэшэгээр дэлбэрһэн
Мүнхэ һайхан
Сагаан һараяа угтаял!
Сагаан һараар! Мэндэ-э!
Эреэн-Бууралдаа мүргэлтэй
Баруун-Үльдэргэ нютагтай,
Урайни сагһаа ажалша, малша
Улаалзай хүбдүүд
гарбалай гэгшэ -
Дашанима, Цыренжаб,
Норбо-Самбу
Норбо-Самбуугай Санданай
Гурбан үриин нэгэн болохо,
Газар доһолмо луу жэлтэй
Тэнгэри тулама уулын нэрэтэй
Декабрь һарын жабар соо
Дэлхэйдэ мүндэлэн ерэһэн
Сарюухан, арюухан
Саяна Сандановна урдатнай
Баясан, миһэрэн зогсонолби.
Буряад заншалаа шадал соогоо
Үргэлсэнэлби.
Улаахан, ягаахан хасарнуудни
Улаазайн дэльбые һануулмаар
Урихан, харахан нюдэдни
Угааһан мойһонтой сасуулмаар.
Уһан морин жэлнай олзотой
байг лэ
Улад зомнай урматай ябаг лэ.
Адууһа, малнай
Атар тарган ондо орог лэ.
Үхибүүднай улаахан хасартай,
Эжынэрнай тоһон
торгон гартай,
Абанар, ахайнар
байдалаа уранаар байгуулжа,
Амгалан тайбан
Аза жаргахатнай болтогой!
Соёлма Юмжитова,
Аймагай Эдир дангина-2003, Гран-при
О, народ мой -
Синего неба и солнца друзья!
Все мы с вами большая семья,
Мы – сибиряки,
Духом и телом всегда крепки.
Вспомним нынче
обычай бурят -
Пусть благородством,
счастьем сердца горят.
С Белым месяцем!
Сагаан һараар!
Аялга дуунай оршондо
Аяглан наадан ябаналби.
Буряад зонойнгоо заншалые
Бадараалсажа ерэбэлби.
Элдин дэлгэр Эгэтын-Адагай
Эдир дангина Соёлма гээшэб.
Эсэгэмни – Сэдэб,
Элинсэгни – Эрдэни,
Хулинсагни – Жанчиб,
Саашань хэлэбэл –
Мэдээшэ, Тарба,
Шонхо, Гэдэгшэ.
Хун шубуун гарбалтан
Хуһан модон сэргэтэн
Хорёодой ехэ угтан
Хорбоо дэлхэйдэ мандатугай!
Нохой жэлдэ
Намарай сагта мүндэлөөб.
Оршолон дэлхэйдэ
Орилон, шашхан түрэһөөр
Юһэдэхи жэлдэ
Юмжитова Соёлма
гүүлэжэ ябаналби.
Хүн хадаа баһа
Үреэлээ хэлэһүү даа.
Хонин жэлнай хохиртой,
Хотон зомнай хэшэгтэй
Ан-бун ондо ороёл даа,
Амгалан мэндэ ябаял даа.
Үреэлни тогтог,
Үнжэгэ тоһондол нэбтэрэг!
Туяна Цыбжитова,
Хүүгэдэй сэсэрлигэй дангина – 1997
Амар мэндээ,
Ажалша, малша арадни!
Угсаата зоноймнай һайндэр
Уураг, тарагаар билтарбал.
Сагаан һараар, нүхэдүүд!
Үльдэргэмни һайхан даа,
Эндэ минии тоонто.
Үлгы дайдам баян даа,
Элбэг уһа газартай.
Үбгэ, эсэгэнэрни эндэ
Үнинэй түбхинэнхэй.
Хориин 11 эсэгын
Харгана угай Морхёон,
Хүжи, Намсарай, Цэбжид,
Бадмажаб,
Индарья, Индарьяагай
Эрхэ тангилхан одхон үри,
Туяа гэрэл сасаруулһан
Туяана басаган гээшэлби.
Дун сагаан хонин жэлтэйб,
Дабашагүй 9 улаан мэнгэтэйб.
Аба эжынгээ
Альган дээрэхэнэ үндынэб.
Түрэл нютагтаа
Талын сэсэгтэл һалбарнаб.
Гурбан һайхан аханараа
Түшэглэхэ золтойлби.
Тойроод байһан зоноо
Баясуулха сэдьхэлтэйлби.
Бууһан жэлээр
Бултыетнай амаршалнаб,
Үнэн зүрхэнһөө
Үреэл үгэеэ хэлэнэб.
Сагнай һайжараг лэ,
Сагаалгамнай мандаг лэ!
Һанаһанаа абажа,
Һарбайһандаа хүрэжэ,
Арад зон булта
Амгалан тайбан
һуухатнай болтогой!
Очигма Догсонова,
Хүүгэдэй сэсэрлигэй дангина – 1997
Амар сайн!
Аба, эжы, үбгэд, хүгшэд,
Анда нүхэд, айлшаднай!
Саг, жэлнай шэнэлбэ,
Сагаалгамнай мандаба.
Сарюун һайхан манай найраар,
Сагаалганаар!
Бурхан багшын үршөөлтэй
Булган хангай дайдада
«Тоороггүйхэн хүрьһэн дор
Тоонто минии булаатай»
Хориин 11 эсэгын
Улаалзай хүбдүүд угай Буда, Дамба, Догсон,
Дамбинима, Амгалан,
Амгалан абын
Ууган үри болохо
Хонгорхон
хонин жэлдэ мүндэлһэн,
Дарагдашагүй табан
шара мэнгэтэй,
Арбан табанай һарадал
Түхэреэн дэлгэр шарайтай
Алтан наранай туяадал
Түни урихан зантай
Эрдэниин абгай Очигма
Эгсэ урдатнай
урматай зогсоном.
Абайдан хүгшөөм анхандаа
Айраг, тарагаа билтаргаа.
Аман зохёолой абдарһаа
Абыем багадань һургаа.
Мэдэхэ болоһон үреэлээ
Мүнөө таанартаа хэлэһүү.
Зэлэ һунгама баян һуугты,
Зэргэ һунгама үнэр бологты.
Үргэһэнтнай хүн боложо,
Үдхэһэнтнай мал боложо,
Ажа жаргажа
һуухатнай болтогой!
Дулма Митыпова,
Хүүгэдэй сэсэрлигэй дангина – 1997
Орон дэлхэйдээ
Һүнэйнгээ дээжэ үргэе,
Арад зондоо
Хадагаа дэлгээн бария.
Уһа мүрэн эхитэй,
Ой модон үндэһэтэй,
Хүн бүхэн угтай.
Гал улаан тугтай
Галзууд түмэршэ угай
Унгиһаа эхилээд,
Уран дархаша бэлигтэй
Цырендоржын Митыб,
Митыбэй Намсарай,
Намсарайн Жаргал
Жаргалай һанаха байха
Таба наһатайхан,
Тоб гэмэ томоотойхон
Табан шара мэнгэтэй,
хонин жэлтэй
Дуулаха, зураха дуратайхан
Дангина басаган Дулмаб даа.
Сайн байна, нютагаархин.
Сагаан һараар!
Эгсэ-эгсэ дабаае
Эмээлээ заһажа дабагты.
Энэ наһанай харгые
Эбэй һайнаар гаталагты.
Үреэлни тогтог,
Үлзы хутаг оршог.
Сарюуна Цыбикова,
Хүүгэдэй сэсэрлигэй дангина – 1997
Амар мэндээ!
Буурай холоһоо,
Бүрхэй ураатай,
Хара тугтай,
Харгана угтай,
Бэлшэр хададаа мүргэлтэй,
Баруун-Үльдэргэ нютагтай
Буряад зон ажаһуугаа.
Санжай, Цырен-Доржо, Цыбиг,
Цырен-Доржо,
Цырен-Доржо абынгаа
Гурбан үхидэй дундахи
Гуа дангина Сарюунаб.
Урихан, даруу зантайб,
Уранай дээжэһээ хүртэнхэйб.
Үбгэн аба Цэбэгни
Арадай дуу зохёодог һэн.
«Бадмын жаахан Шарлуудай
Баһал һонин басаган даа.
Шархигар гуталым харабашье,
Һуугыт гэжэл урихал даа».
Абамни гартаа дүйтэй,
Айлнуудта гэр баридаг.
Эжымни амтатайханаар
Эдеэ хоол шанадаг.
Хүүгэдэйнгээ сэсэрлигтэ
Хүгжэн, наадан ябанаб.
Хүдөө һайхан нютагтаа
Хүхюун, согтой урганаб.
Таанартаа би үреэлнэб
Үглөө бүри наратай,
Үдэр бүри үреэлтэй,
Талаан хубидаа золтойхон
Талмайржа ябахатнай болтогой!
Туяна Будажанаева,
Хүүгэдэй сэсэрлигэй дангина-1997
Амар сайн!
Буянтай һайхан
Буряад зоноймнай
Буурал сагһаа мандуулһан
Сагаан һарын һайндэрөөр
Та бүгэдые амаршалнаб,
Сагаан хадагаа дэлгэнэб.
Мэндэ-э!
Жэлэй дүрбэн сагта
Жэгдэ һайхан уларилтай,
Һара, наранай туяада
Һаргама гоё зурагтай
Үльдэргэдөө би дуратайб,
Үндын ябахадаа баяртайб.
Түмэршэ хүбдүүд угни,
Түшэглэхэ изагуурни
Будажана, Санжа,
Цэрэн-Доржо,
Цэрэн-Доржын дүрбэн
үриин одхон,
Дун сагаан хонин жэлтэй,
Дарагдашагүй 9 улаан мэнгэтэй.
Хүсэ шадалтай,
Хурса бэлигтэй,
Туяарһан наранай элшэдэл
Туяана басаган гээшэлби.
«Үреэлэй үзүүртэ – тоһон»
– гээд
Үбгэ эсэгэнэрнай хэлсэдэг.
Үшөө дахин амаршалаад
Үреэлээ битнай хэлэһүү даа.
Тагаар дүүрэн эдеэтэй,
Тагшаар дүүрэн тарагтай,
Омогтой, олзотой
Ондо орожо
ябахатнай болтогой!
Дорюна Шагдурова (Бимбаева)
Эдир дангина-2012, Хүсөөтэ
Сэлгеэ сагаан Түгнынгөө
Эхи барижа түбхинэһэн,
Улаан-Хададаа мүргэлтэй,
Залаа-Баабайдаа үргэлтэй.
Гулгаахан аршаан
булагуудтай,
Гурбан хатан Гурбалжантай
Хадаараа хүреэтэй Хүсөөтын
Хүүхэн дангина Дорюна
Сагаан һараар нютагаархинаа
Сагаан сэдьхэлһээ
амаршалнаб.
Мэндээ!
Бишэн жэлтэйб,
5 шара мэнгэтэйб,
Бэлигэй дээжэһээ
хүртэнхэйб.
Тоо бодолго,
түрэлхи хэлэндээ дурланаб,
Табан дээрэл
оторо һуралсанаб.
Шүлэгүүдые олоор
сээжэлдэнэб,
Шэнхинэсэ гоёор хэлэнэб.
Эртэ холын элинсэгээ
дурдабал,
Эхирэд-Булагадһаа эхитэй юм.
Шүрэдхэн, Эрдэни, Үлзытэ,
Шагдар, Базаржаб, Дамба, Аюр.
Аюр Женя хоёрой басаган Дорюна – биб.
Арад зоноо урдын заншалаар
үреэлнэб.
Бажаганаһан луу жэлдэ
Бэеэ барижа ябагты.
Буян, хэшэг хурылжа,
Баян, дэлгэр ажаһуугты.
Баярма Гомбоева,
Аймагай дангина-1992, 3-дахи һуури
Мүшэтэ сансарһаа морилһон
Мүнгэн сагаан шэнэ жэлээр
Монгол туургата арадаа
Мэндэшэлнэб сэнхир хадагаар.
Элинсэгэй ехэ наадаар,
Эртэ урдынгаа найраар,
Үнэн зүрхэнһөө амаршалнаб,
Үлзы хутаг үреэлнэб.
Сагаан һараар, нютагаархин!
Арбан табан жэлдэ
Алтан дэлхэйдэ ябанаб.
Хоёр һайхан эгэшэтэйб,
Дүрбэн хөөрхэн дүүнэртэйб,
Хамар-Дабаанһаа гарбалтайб,
Хасаг сэрэгһээ унгитайб.
Ганжуур, Барда, Масай,
Бадма, Банюу,
Гомбо,
Гомбын Лубсанцырен абынгаа
Гурбадахи үринь болохо,
Бишэн жэлдэ нажартаа
Дайдын һайханда мүндэлһэн,
Даамай, урин, зугаатай
Баярма дангина урдатнай
Баясан, миһэрэн зогсоноб.
Буряад зонойм үреэлнүүд
Булагай уһандал мэлмэрнэл,
Алтанһаа сэнтэй үгэнүүдынь
Арюухан аршаандал дэбэрнэл.
Хүрьһэтэ алтан дэлхэй дээрэ
Хэтын заяа эдлэгты.
Мандаха наранай туяа доро
Мэндэ амар ябагты!
Дашима Цыренова,
Аймагай эдир дангина-1999, 1-дэхи һуури
Амар мэндэ!
Арад зон, амбан сайдууд,
Буряад оронойм
Булан бүхэнһөө бууһан айлшад,
Булган, халюун захатан -
Буряад-монгол яһатан!
Сагаан һарамнай морилжо,
Сагаан сэдьхэлээ, сагаан эдеэгээ
Салгидхажа байна гүт?
Шэнын нэгэнээр! Шэнэ наһаар!
Мэндэ-э!
Танай урда зогсоһон
Тангил дангина Дашима
Танилсаха дуратай байнаб.
Аба, эжыдээ ямбатайб,
Алтан хоёр аханартайб,
Могой жэлдэ
Молон багшын нютагта
Мүндэлһэн түүхэтэйб.
Үргэн Яруунын
Үльдэргэ һайхан нютагта
Үндыжэ ябанхайб.
Баясан, дуулан ябахадам
Булжамуур шубуунай
аялгашуул,
Хүхюунээр бүжэглэн байхадам,
Хөөрхэн унаганай нааданшуул.
Хүхэ тугтай
Хүбдүүд угай
Баянда, Холхосой,
Цэбэг, Сэрэн,
Ханда, Чимит-Даши,
Сан-Дэлэг.
Сан-Дэлэг – минии аба,
Эрын юһэн эрдэмтэй,
Хорло – ћайхан эжым
Оёдолшо уран бэлигтэй.
Эсэгынгээ һургаалтайб,
Эжынгээ заабаритайб.
Уран үгэдэ дуратайб,
Уян хатарта һэдэбтэйб.
Хада гэшхэбэб гэжэ,
Халюу гэшхэжэ ябаарайгты.
Бута гэшхэбэб гэжэ,
Булга гэшхэжэ ябаарайгты.
Түрэл хэлэнэйнгээ
Булагые шэргээнгүй,
Тоонто газарайнгаа
Шарайе бузарлангүй,
Эхэ нютагаа сахижа,
Энхэ тайбан һуухатнай
болтогой!
Оюна Галсанова,
Сагаан һарын дангина-1999, һургуулиин алтан медальта
Амар сайн!
Саһата үргэн дайдаарнай
Сагаан жабар тооһорно.
Анха эртын һайндэрнай
аахрайлан, тодорно.
Мэндэ-э, манай Сагаалган!
Мэндэ-э, манай арад зон!
Хэн, алид гээшэбиб,
Харюусаха сэнэгтэйб:
Угаймни һагабша
Урда сагһаа эхитэй юм.
Хориин 11 эсэгын
Хүхэ тугтай
Хула моритой
«Бүргэд» ураатай
Хүбдүүд угай,
Улаалзай хүхүүрэй
Заглаа, Жаб, Доржо,
Галсан, Сэдэб,
Намсарай, Намсарайн
нарин харахан,
Налгай зохидхон,
Эмхи журам ехэтэй,
Эрдэм номдо бэлигтэй,
Үбгэн абын үреэлтэй,
Хүгшэн эжын үршөөлтэй,
Үндэр заяатай,
Үргэн харгытай,
Мүнхэ дэлхэйдээ
Могой жэлдэ мүндэлһэн,
Аба, эжыдээ
Асари баяр асарһан,
Оюун номин эрдэни -
Оюна хүүхэн гээшэб даа.
Арад зондоо
Алтан үреэлээ дуулгаһуу:
Үглөө бүри наранай толо
угтажа,
Үдэр бүри айлшадай үреэл
тогтоожо,
Бур-бурхан утаатай,
Бурьялма һайхан байдалтай,
Тоонто дулаан нютагтаа
Толоржо, тодоржо һуухатнай
болтогой!
Бэлигма Цыденжапова,
Аймагай Cагаан һарын дангина-2004,1-дэхи һуури
Сагаан хэшэгээ дэлгээгээд,
Сагаалгамнай ерээл даа.
Баяр зугаа элбэгжээд,
Бага ехэгүй һэгшээл даа.
Сагаан һараар!
Үргэлтэйхэн Тура баабаймни
Үндэр заяа далланал.
Бодонгууд угай шуһамни
Буурай сагһаа дамжанал.
Цэдэнжаб, Цырен-Доржо, Эрдэни
Солбон. Солбон —
минии эсэгэм
Альган дээрээ үргэнэл,
Аша хайраяа үзүүлнэл.
Алтан Солбон абынгаа,
Арюухан Валя эжынгээ
Ууган үринь – Бэлигмааб,
Үхэр жэлтэйб, 3 хүхэ мэнгэтэйб.
Янгинама жабар соо түрэбэшье
Яһалахан дулаан сэдьхэлтэйб.
Дүрбэтэйхэн дүүдэй
Мэргэнээшье
Дүмэжэ зохидоор хүтэлэгшэб.
Абамни – адуушан,
Абгамни – адуушан.
Адуушад соо өөдөө боложо
ябанаб,
Зээрэг үреэгэй дэлһые
Зүрхэтэйгөөр адханаб.
Бишэн жэлдэ
Бүгэдэ арадаа үреэлнэб:
Унаһан мориднай хурдан,
Һааһан үнеэднай һүтэй,
Хүүгэднай хүхюутэй,
Хүгшэднай буянтай,
Аба эжынэрнай
Амгалан мэндэ
Ажаһуухамнай болтогой!
Гэрэлма Гомбоева,
Аймагай дангина- 2001, Гран-при, республикын 3-дахи һуури, Мисс Азия- 2002, Новосибирск,
«Мүнгэн хун шубуун-2007» мүрысөөнэй 2-дохи һуури
Галабуудай гарьха эрьелдэнэ,
Зуун жэлнүүд һэлгэлдэнэ.
Харин Байгал далаймнайл
Аажамаар амилһаар,
Саяан ууламнайл дуулгаараа
яларһаар,
Сагаалгамнай салгидаһаар,
Саһата үргэн
Буряаднай мандаһаар.
Сагаан һараар!
Номин сэнхир Яруунам
Найман тахилаа табинхай.
Мүнгэн сүгсэ – нуурнуудынь
Мэлмэн уһаар дүүрэнхэй.
Алтай, Хангайһаа буужа ерээл
элинсэгүүдни,
Агуу сагаан хаанай хилыень
сахяал үбгэ эсэгэнэрни.
Баян-арбан омогтой
Бардын 7 хүбүүдһээ гарбалтай
Банюу
Гомбын Лубсан-Цыренэй
Найман һайхан үринэрэй нэгэн
Гарагай һайнда
Газар дэлхэйдэ мүндэлөөб.
Хулгана жэлтэйб,
Долоон улаан мэнгэтэйб.
Абынгаа аһан дуратай
Алтанһаа үлүү
Гэрэлтэмэ элшэ туяатай
Гэрэлмаахан гээшэлби.
Ажабайдалда, аялга дуунда
Анханһаа дуратайб,
Түрэл хэлэеэ, түүхэ домогоо
Тон ехээр сэгнэнхэйб.
Энэ һайхан ордон соо
Эбтэй зохидоор Сагаан һараяа
Угтажа байһан
Угсаата арадтаа үреэжэ байнаб.
Дээрэһээ олон бурхадтаа
татуулжа,
Доороһоо зон нүхэдтөө
үргүүлжэ,
Зол хэрэгтнай бүтэсэтэй,
Зориһон харгытнай дэлисэтэй,
Һарбайһандаа хүрэжэ,
Һанаһанаа абажа ябахатнай
болтогой!
Дарима Будажанаева,
Аймагай дангина-2002, 3-дахи һуури,
һургуулиин алтан медальта
Амар сайн!
Һаншаг сагаан үбгэд хүгшэд,
Һайхан дорюун залуу нүхэд,
Аба эжы, арад булта
Та бүгэдые
Шэнын нэгэнээр,
Шэдитэ найраар
Амаршалнаб. Мэндэ-э!
Дархита үндэр дабаатай,
Далай Ехэ нуурнуудтай
Яруунынгаа түб – Нарһатын
Соёлой ордоной ендэр дээрэ
Амаршалан, зогсон байхадаа,
Аһан ехэ баяртайб.
Хориин 11 эсэгын
Хуа тугтай
Хандагай ураатай
Хүбдүүд угай улаалзай
хүхүүрэй
Базар, Заан, Замбала, Эрдэни, Санжаа, Будажана,
Цырен-Доржо,
Цырен-Доржотоной
Ехэ үринь боложо,
Хара уhан морин жэлэй
Нэгэн шэнэдэ түрэһэн,
Ород литээр февралиин 13-да
Дүүрэн 16-гаа гүйсэhэн
Өөрэхэн зантай,
хөөрхэн шарайтай,
Ном hуралсалдаа хурсахан,
Шатар нааданда һүбэлгэн,
Нахис хотос гэшхэлhэн,
Нара, ногоо татуулһан
Сагаан Дара бурхандал
Сагаахан сэдьхэлтэй
Сагаан һарын дангина
Дарима Будажанаева гээшэлби.
Үндэһэтэнэймнай найр наадан
Үреэлгүй яажа үнгэрхэб.
Үүрээр бодожо,
Үүрэй Солбонтой золгожо
байгаарайт.
Наһантнай утаһан бүһэдэл
утаар һунажа,
Золтнай Зүлхэ мүрэндэл
элбэгээр дэлбэрхэнь
Болтогой!
Эржена Доржиева,
Аймагай Эдир дангина-2005, 1-дэхи һуури
Республикын финалист, 2005
Амар мэндэ-э!
Бишэн жэлдэ
бүгэдыетнай амаршалнаб,
Буряад зоной
заншалаар золгоноб.
Сагаан һараар!
Даагантнай далантай,
Буруутнай булшантай
Сагаалжа, ногоолжо байна гүт?
Жэл дээрэ жэл нэмэжэ,
Наһан дээрэ наһа нэмэжэ,
Нютагаархимни,
баяртай байна гүт?
Зүг бүридөө субаргануудтай,
Зубхис бүридөө шодонуудтай,
Үндэр хадануудтаа
Хии моридоо хиидхүүлһэн,
Үргэн таладаа
Арад зоноо түбхинүүлһэн,
Газар уһан дээрэ
Гансахан тоонто – Үльдэргэмни!
Үльдэргынгөө дайдаар
Үбэлжөөн, зуһалан һэлгэһээр,
Үхэр, малаа адуулһаар,
Уг унгияа
залган ябаал Харансай.
Тэрэнэй хүбүүн
Үлүүдэй, Цэбэг, Доржо,
Цырен-Ханда, Даша –
минии аба
Угайнгаа һарбаалжан
Улам саашань һалбаруулаа.
Абын 5 үринэрэй аһан одхонсог
Үбэр-үбэр хусадаг нохой жэлдэ
Үзэлэй хүйтэн декабрь һарада
Оромгүй шангаар шашхажа,
Орон дэлхэйдээ
мүндэлөө бэлэйб.
Эжы, абам баясан,
Эржэн гэжэ нэрлээ һэмнай.
Зай, нүхэд, таанартаа үреэлһүү:
Залхуурангүй номоо
үзэжэ ябая,
Эрдэмтэй зон болоё,
Эхэ нютагаа суурхуулая.
Ашата багшанарнай,
Аба, эжынэрнай
Амгалан тайбан ажаһуугты,
Аюул тодхор бү үзэгты.
Энэ дэлхэйдэмнай
Эб найрамдал
мандаха болтогой!
Индира Гомбоева,
Эдир дангина-1998, эхин һургуули
Сагай гүйсэ түргэн даа,
Сагаан хун шубуундал
һэбин үнгэрнэ.
Эрьеэд ерэбэл даа,
Ээлжээтэ манай Сагаалган.
Амар мэндэ-э!
Һама сахюусанаа
Һэрюун байжа угтаба гүт?
Асарагдаһан хэшэгээ
Алдангүй золгобо гүт?
Ороһон жэлнай олзотой,
Гараһан жэлнай гарзагүй
Байхань болтогой!
Айраг, тарагнай дэлбэржэ,
Аза талаамнай дэлгэржэ
Байхань болтогой!
Би болбол
Эрхим багша
Цогто Номтоевой нэрэмжэтэ
Эхин шатын һургуулиин
4-дэхи ангиин шаби,
Дүрбэн тэгшэ бэлигтэй,
Даруу түбшэн абаритай,
Туулай жэлдэ дэлхэйдэ
мүндэлһэн,
Табан эгэшэеэ дахажа үндыһэн,
Хоёр дүү хүбүүдээ
Хүтэлхэ золдо хүртэһэн,
Ойрод-монгол гарбалтай
Баян-арбан отогтой
Гомбоева Индира
Гараһан жэлээр та бүгэдые
Амаршалан,
Үреэлэн зогсонолби.
Аһан шадалаараа
Арадайнгаа ёһо заншал
Үргэлсэжэ байналби.
Сагаан һараар!
Сагаалганаар!
Баярма Хаптанова,
Аймагай дангина-2009, 3-дахи һуури
Аглаг номин Яруунын
Албата, харьяата арад!
Жэлэй хүрдэ гороолон ерэһэн
Жэнхэни буряад найраар!
Алда хадагаа дэлгээжэ,
Амаршалан байнаб: Мэндээ!
Хадата Түнхэнһөө гарбалтай
Хаптанова Баярма
Владимировна
Хатан Яруунадаа сагаан һараар
Үльдэргын дангина гэгдэн,
Нюдэнэй шэмэг болон урдатнай
Найдал дүүрэн зогсонолби.
Нохой жэлдэ намарай сагта,
Үдын наранай хөөрэхэ хаһада,
Үндэр уулын хонгоодор угта
Таабайнгаа табадахи үринь
боложо,
Талаантай табисуур эдлэһээр,
Арбаад жэлдэ тоонто
нютагайнгаа
Торгон хүрьһэ гэшхэһээр,
Тоогүй олон түрэлнүүд соогоо
Торнижон энэ ябаналби.
Ахамни угай алташа дархан,
Абгайнарни мүнгэн медальтай,
улаан дипломтой
Дунда, дээдэ һургуулинуудые
дүүргээ.
Бултадаа ажалтай,
салинтайнууд,
Бата бардам ажаһуун байнад.
Бишье дутахагүй гэжэ
оролдогшоб,
Табануудые хэшээлдээ
абагшаб,
Тоб байса тодоор харюусагшаб.
Түрэл арадтаа иигэжэ хэлэхэб,
Табан хушуун малаа үдхэгты,
Тараг айрагаар билтаржа
һуугты,
Алишье сагай хашаланда
орохогүйт,
Амгалан тайбан хэзээдэшье
һуухат!
Сагаан һараар!
Татьяна Галсандоржиева,
Дангина-2004, Үльдэргэ, һургуулиин мүнгэн медальта
Ази түбиин литээр
Арбан хоёрой нэгэн
Бишэн жэлнай морилбо,
Буряад орондомнай
Сагаан һара мандаба.
Хамаг зомнай баясаба,
Хуушанай ёһоор найрлаба.
Амар мэндэ-э!
Хадын үндэр оройдо
Хии морид хиидэнхэй,
Хүбшэ хүдөө дайдада
Хүжын хангал тунанхай.
Түүни холоһоо
Тужа баабайдаа мүргэлтэй
Улаалзай хүбдүүд гарбални
Үнэржэхын хэшэгтэй.
Тожо, Тожомой, Банди, Жаб,
Галсан-Доржо,
Дари-Жаб, Намжал.
Найман Намсарайдал
Намжал абамни,
Ногоон-Дара эхэдэл
Дулма эжымни.
Хада ууладал – хүгшэн эжымни,
Түшэхэ, тулгаха
Табан аха, эгэшэнэрни.
Сарюун үргэн дайдадаа
Саһанай хайлан байхада
Молон-багшын нютагта
Морин жэлдэ мүндэлөөб.
Зургаадахи үридөө
Зүгөөргүй гэртэхимни
баясаа юм.
Татьяна Ларинадал болог гээд,
Таня нэрэ үгөө юм.
Эрдэм номдо һэдэбтэйб,
Эрмэлзэл зориг ехэтэйб.
Һайхан Ерээдүйдөө этигэнэб,
Һанаһан хүсэлөө заагүй
бэелүүлхэб.
Арбан табанай һарадал
Талмайран жаргажа,
Атар газарай ногоондол
Халюуран һалбаржа ябахатнай
болтогой!
Анджела Гомбоева,
Дангина-2012, ВСГУТУ, 2-дохи һуури, Улаан-Үдэ
Амар сайн!
Үдэ Сэлэнгын уулзуурта
Үргэн гоёор һалбарһан,
Угсаатанайм түб хото -
Улаан-Үдэмни, мэндэ-э!
ВСГУТУ-гай Соёлой ордондо
Буряад зоной найрые
Угтажа, хүндэлжэ сугларһан
Оюутад, багшанар, мэндэ-э!
Сагаан һараар,
С Белым месяцем!
Нарата ногоон дэлхэйдэ
Нажарай сагта мүндэлөөб,
Үхэр жэлтэйб,
хабшаахай одотойб.
Үльдэргэ нютагта тоонтотойб,
Үргэн Сэлэнгэһээ гарбалтайб.
Дальтиршагүй зоригтойб,
сэбэр сэхэ зантайб,
Дотоодын хэрэгэй албанда
Багаһаа хүдэлхэ дуратайлби.
Шэлэһэн замайнгаа эхиндэ
Гэшхэлэн ябаһандаа
баяртайлби.
Ерээдүйнгээ мэргэжэлдэ
бэлдэнэб,
Шадал соогоо зэбсэгжэнэб.
Элинсэгүүдэй ёһо заншалаар
Эльгэлэн, таанартаа үреэлһүү.
Бархан,
Саяандаал үндэр байгты,
Байгал далайдаал
гүнзэгы байгты.
Луу жэлдэ дэлгэр тайбанаар,
Ондо орожо
ябахамнай болтогой!
Арюна Баниева,
Дангина-2009, 29-дэхи гимнази, Улаан-Үдэ,
һургуулиин мүнгэн медальта
Уужам тэнюун бодолтой,
Урин налгай сэдьхэлтэй
Ууган Буряадайм арад түмэн
Угсаата найраар, мэндэ-э!
Шэнын нэгэнээр, шэнэ жэлээр!
Уһа мүрэн эрьеэ мүшхэдэг,
Хүн бүхэн угаа дагадаг.
Угайнгаа 11 үеые
Ухаандаа хадагалан ябагшаб.
Эхирэд Булагадһаа эхитэй
Элинсэг холын Шаты,
Табадахи үень – Барда,
Үшөө таба – Анатоли,
Анатолиин хүбүүн Владимир,
Ашата минии эсэгэ.
Хулгана жэлдэ түрэһэмби,
Хурса хурдан бодолтойб.
Угайнгаа бэлиг абаһамби,
Урин дулаан абаритайб.
29-дэхи гимназиин
Ханалгатай эрхим һурагша.
6-дахи «б» ангидаа
Зүдхэмжэтэй ябагша
Баниева Арюна
Бултыетнай амаршалан байнаб.
Эрдэм бэлиг – хүнэй шэмэг,
Эртын заншал – арадай баялиг.
Үндэһэн найраа хүгжөөел,
Үргэжэ дээшэнь мандуулаял!
Арюна Дашиева,
Сагаан һарын дангина-2000, Үльдэргэ
Хони, хурьгад мааража,
Хэшэгнай арьбажаба.
Сагаалгамнай мандажа,
Сэдьхэлнай баясаба.
Сагаан һараар!
Урдын урда сагта
Урин дулаан байхада
Улаалзай хүбдүүд гарбалтан -
Угһаа нэгэ омогтон
Обоото-баабайн үбэртэ
Отогложо һууһан юм.
Тэдэнэй нэгэн Шүлтэ,
Тиигээд саашаа Цэрэмпэл, Дагба,
Дамба, Шойдон, Намсарай.
Намсарайн одхон үри
Найман сагаан мэнгэтэй
Бишэн жэлдэ
«Биб», — гэжэ дэлхэйдэ
мүндэлһэн,
Нюдөөрөө энеэһэн,
Нарандал мэшэеэһэн,
Аглаг талын сэсэгтэл
Арюна дүүхэй гээшэб даа.
Тоонто нютагайнгаа
Торгон хүрьһэ гэшхэнэб.
Аба эжынгээ
Алтан һургаалда хүртэнэб.
Үглөө бүри
Наранай туяа угтажа,
Үдэр бүри
Үреэлэй һайханда хүртэжэ,
Жэргэмэлэй дуута
Жэнхэни Буряад нютагтаа
Арад булта
Амгалан тайбан һуухамнай
болтогой!
Чимита Дарибазарова,
Эдир дангина-2007, 1-дэхи һуури, 29-дэхи гимнази
Солнечной Бурятии
Сыновей и дочерей
С Белым месяцем поздравляю,
Счастья, радости желаю.
Зунай сагай эхиндэ,
Үдэр гарагай эрхимдэ
Нюуртаа гэрэлтэй,
Нюдэндөө галтай,
Эрхим хүүхэн мүндэлжэ,
Эжы, абаяа баясуулааб.
Могой жэлтэйб,
Найман сагаан мэнгэтэйб.
Дорюун, хүхюун абаритайб,
Дуулахашье, хатархашье
дуратайб.
Хори-буряад гарбалтай
Хуасай ехэ угтай
Дарибазарова Чимита Баировна,
Сагаан һарын эдир дангина,
Танай урда зогсоноб,
Һайхан сэдьхэлһээ үреэлнэб.
Хурдан хүлтэй
Хулгана жэлдэ
Хэрэгтнай бүтэжэ,
Хэшэгтнай дэлбэржэ
Байхань болтогой!
Абам, эжымни –
Алтан нарамни.
Түрэл гарални –
Түшэг тулгамни.
Улаан-Үдэдөө
Улаан бургаһандал урганаб,
29-дэхи гимназидаа
Эрдэм, бэлиг шудалнаб.
Эсэгынгээ нэрэ хухалхагүйб,
Эжынгээ һургаал мартахагүйб.
Сагаан һарамнай мандажа
байг лэ,
Арад зомнай жаргажа һууг лэ!
Зинаида Цыдыпова,
Аймагай дангина-2004, 2-дохи һуури
Үргэн ехэ дайдаараа
Үнэржэжэ түбхинэһэн,
Бардам тэгшэ байдалаа
Бата һайхан найруулһан,
Хатан Яруунын албатад,
Хамаг олон айлшад,
Эбэй һайхан оршон соо
Эльгэлэн, хүхин зугаалаял!
Амар мэндэ-э!
Баян хангай Яруунын
Баруун энгэр тала
Энэ бэеым тэнжээһэн
Эхэ тоонто Үльдэргэм.
«Хүбдүүд хүн хүхюутэй
Хүнды модон абяатай».
Урдын сагай Барханаг
Улаан шарахан Мүнхэ
Буянтайхан Буудхан
Халбагар Халзан,
Баяртай Басаган,
Элинсэг аба Дамшаа,
Хулинсаг гэхэ Сэдэб,
Залан сэхэ Залхай,
Залхайн хүбүүн Дамби,
Дамби абынгаа
Табан хүүгэдэй одхон
Тахяа жэлтэй,
Нэгэ сагаан мэнгэтэй,
Зохидхон, золтойхон
Зина басаган гээшэлби.
Хабарай охито хаһада
Хүн боложо түрэхэдэм,
Аянай шубууд ганганажа,
Шэлбүүһэн гоёор анхилжа,
Шэдитэ юртэмсэ угтаа һэн.
Арад зондоо хэлэһүүлби:
Арюухан байгаалияа гамнаял!
Нариихан, сэбэр горходнай
Далайда хүрэжэл урдаг лэ,
Хада, хүбшэ, таламнай
Хододоо ногоорон һалбараг лэ!
Һара, нараяа толоруулжа,
Һайхан сэдьхэлтэй ябаял.
Ехэ сэбэрээр арюулжа,
Ерээдүй тээшээ дабшаял!
Эржэна Цырендоржиева,
Эдир дангина-2009, Үльдэргэ
Амар мэндэ, нютагаархин!
Шарагшан үхэр жэлнай
Шангаар мөөрэн ерээл даа.
Эреэн-Буурал, Хүлэрэгтэдөө
Эртэ холоһоо мүргэлтэй
Бадаритан хотон
Баруун-Үльдэргэдөө һуугаа юм.
«Ганса модон эзэтэй
Галзууд хүн сухалтай».
Дондог, Цырен-Доржо,
Базар-Дара
Гомбо-Доржо,
Гомбо-Доржын Ирина.
Ирина алтан эжынгээ
Элшэ туяа гэрэлхэн,
Намарай сагта
Хонин жэлдэ мүндэлһэн
Хэшэгтэй, бэлигтэй,
Хатарха, дуулаха,
Хэлэхэдээшье бэрхэ
Цырендоржиева Эржэна,
Ерээдүй сагай телеведущи,
Ехэ һайханаар
таанараа үреэлнэб.
Набша мэтэ һалбаржа,
Наран шэнги
мандажа байхатнай болтогой!
Дахуулаад хүтэлдэг
Должин нагаса
эжыдээ баяртайб.
Анхаран энхэрдэг
Аюур нагасадаа дуратайб.
Һайн үдэрөөр таанадтаа
Һайхан дуугаа зорюулнаб.
Туяна Жамбалдагбаева,
Аймагай дангина, 1-дэхи һуури
Сагай Рабжуун гороолһоор
Бишэн жэлнай гарабал.
Зүүнэй литын тоололгоор
Замби түбидэ морилбол.
Амар мэндэ-э!
Гал улаан тугтай
Галзууд угай
Жамбалдагбын
Цырен-Базарай Буладайда
Бар жэлдэ
Булайхан хүйтэндэ
Булхагар улаахан
бүүбэй түрэжэ,
Аба, эжыгээ,
Абганар, нагасанараа
Аргагүйл баясуулаа бэлэйб.
Нарайхан амитанаа
Нарантай жэшэжэ.
Туяана гэжэ нэрлэһээрнь
Тэбхэр 16 жэл үнгэршэбэ.
Агта моридышье унадагби
Аялга дуугаашье татадагби.
Чимит дүүтэйгээ эбтэйхэн
Шубуунай хоёр далибди,
Һургуулияа
мүнөө жэл дүүргэхэб,
Өөрынгөө зүргэ олохоб.
Буряад зомнай үреэлтэй,
Бурхан шажанда мүргэлтэй.
Нангин олон шүтээндээ
Наманшалжа ябаял,
Түрэл һайхан дайдадаа
Түшэглэжэ жаргаял!
Виктория Шарапова,
Сагаан һарын дангина-1997, Сэлэнгын аймаг
Амар сайн,
эрхим хүндэтэ нютагаархид,
Сагаалганай халуун мэндэ
та бүгэдэндэ хүргэнэб.
Һайхан даа,
hайхан түрэл тоонтом,
Һанаха байха Жаргалантам.
Уужам үргэн талануудтай,
Сагаан хадын аршаантай,
Тахижа мүргэхэ
субаргануудтай,
Бүхэн голой эрьеэр байрлаhан,
Баяр жаргалаа эдлэжэ hууhан
Жаргаланта минии нютаг лэ.
Табан шара мэнгэтэй
Бишэн жэлдэ түрэhэн
Номдоо бэрхэ, абадаа эрхэ,
Баярай басаган Вика гээшэб.
Минии нагаса аба
Гүр-Доржо Султумович Шарапов -
Алдар солын 3 ордентой.
Эсэгын дайнай сэрэгшэ.
Эрэлхэг дайнай баатарта
Нютагтань хүшөө табяатай,
Нэрээрнь үйлсэ нэрлээтэй.
Нагаса абым эсэгэ Султум,
Султумай аба Шараб,
Шарабай аба Цыренжаб,
Цыренжабай аба Улзой,
Улзойн аба Лузан,
Лузанай аба Ворчутка,
Ворчуткын аба Абида,
Абидын аба Сусагай.
Сагаалая, ногоолое,
нютагаархид,
Сагай хүндые дабая,
Заяанай һайханиие шэлэжэ,
Замуудай дардамаар дабхия.
Барас Халзановайнгаа хэлэһээр
«Тоёон үндэр хадынгаа
Толи мүнгэн хойморто
Сэдьхэн хүрэжэ ерээд лэ,
Сагаан сэржэмээ үргэжэл»
Угсаата арадайнгаа найрые
Уулын оройгоор мандуулаял!
Арюна Доржиева,
Аймагай дангина- 2008, 1-дэхи һуури
Хорин нэгэдэхи зуун жэлдэ
Хаба ехэтэй дабхижа,
Олон яһатанай жагсаалда
Омог солоёо үргэжэ,
Түүхэ дамжан ерэһэн
Түрэл буряад арадаа
Хуушанай ёһоор мэндэшэлнэб,
Хүхэ сэнхир хадагаа дэлгэнэб.
Мэндэ-э!
Хүхэ мүнхэ тэнгэри доро
Хүрьһэтэ алтан дэлхэй дээрэ
Ялабхинаһан нуурнуудтай
Ярууна гэжэ аймагта
Үзэсхэлэн һайхан дайдатай
Үлзы нютаг – Үльдэргэдэ
Дун сагаан хонин жэлдэ
мүндэлөөб.
Дарагдашагүй 9 улаан
мэнгэтэйб
Бузаргүй нараншуу,
Булангиргүй уһаншуу,
Адис, санзайн хангалтай
Арюна – арюудхаһан
нэрэтэйб.
Жаргал – ажалша абатайб
Баярма – дууша эжытэйб.
Баатар, Зоригто, Бата –
Бата хэрэм аханартайб
Хөөрхэн жаахан Һамажаб
Хүтэлхэ һайхан дүүтэйб.
Улаан зүрхөөр уянби,
Ургы сэсэгээр задардаг юм.
Аляа сэдьхэлээр баянби,
Аялга хүгжэмөөр зэдэлдэг юм.
Энэ һайхан ордон соо
Эбтэй һууһан таанараа
Үшөө дахин амаршалнаб,
Сагаан һараар үреэнэб.
Сэбэр газарта
Хии моридоо хиидхүүлжэ,
Шэнэ сагта
Долги үгсэн һамаруулжа,
Согтой, солгёотой
Чингис-Богдын сэрэгтэл
дабхижа,
Хамаг мууе тооһон тоборог
болгожо,
Аза жаргалаа, һүр һүлдэеэ
мандуулжа
Ябахатнай болтогой!
Аюржана Цыриторова,
Эдир дангина-2012, Улаан-Үдын 6-дахи һургуули
Амар мэндэ, анда нүхэд
Ашата багшанар!
Нарата Буряад орондо
Найраар бууhан Сагаалганда
Эдир дангина Аюржана
Эльгэ зүрхэнэй оёорhоо
Та бүгэдые амаршалан,
Тайзан дээрэ зогсоном.
Сагаан hараар!
Хотошо нохой жэлдэ
Халуун ажалай түлэг дунда
Булад хажуурнуудай
ханхинажа,
Бухалнуудай бодожо байхада,
«Мэндэ-э!» шангаар
мэдүүлhээр,
Мүнхэ дэлхэйдэ мүндэлөөб.
Агын талада тоонтотой
Абамни – Цырен юм,
Угаа саашань тоолобол:
Аюр, Цыритор, Сандан,
Митыб, Дэлгэр,
Моотхон харгана омогтойб,
Хори буряад угтайб.
Бурханhаа үгтэhэн бэлигтэйб,
Дуулаха, хатарха һэдэбтэйб.
Ураар шүлэг хэлэдэгби,
Гоёор зураг зурадагби.
6-дахи hургуулиин үмэнэhөө
Зондоо үреэлээ дамжуулһууб.
Могой жэлдээл нугархай,
Мэргэн, сэсэн болтогой!
Элбэг дэлбэг хэшэгтэй
Энхэ тайбан болтогой!
Малаа хаража, амаа
тоhодооройт,
Малгайгаа абажа,
бурхандаа мүргөөрэйт
Сагаан һараар, Сагаалганаар!
Мэдэгма Батуева,
Эдир дангина-2003, Улаан-Үдын 8-дахи һургуули
Бүмбэрсэг дэлхэйдэ
Байгал далайгаараа суурхаһан,
Буурал түүхэдэ
Буряад нэрэеэ мандуулһан
Монгол морин унаатай
Мүнгэн зүүдхэл шэмэгтэй
Минии арад, мэндэ-э!
Гал улаан тугтай
Галзууд түмэршэ угтай
Солон, Хатуу, Номогон,
Дугар, Митэб, Сэдэб,
Хамаг зонойнгоо
Халуун гуламта зохёон ябаһан,
Ажалша бэрхээрээ
Холо, ойгуур суурхаһан
Үбгэн аба Сэдэбэй
Арбан нэгэн хүүгэдэй нэгэн
Алтанһаа үнэтэй
Аюуша абынгаа
ууган үри Мэдэгмаб.
Нохой жэлтэйб,
6 сагаан мэнгэтэйб.
Һамартай, һархагтай
Һайхан намарай сагта
Үлгэн дэлхэйдэ
Үхин үри мүндэлөөб.
Аба эжын альган дээрэ
Ая соохоноо үндыгөөб.
Хотынгоо 8-дахи һургуулида
Оролдожо һуранаб мүнөө.
Дурланаб уран зурагта,
Нугарнаб уян хатарта.
Судар номдоо тэгүүлнэб,
Содном дүүгээ хүтэлнэб.
Арюун булагтал сэдьхэлһээ
Арад зоноо үреэлнэб.
Очирваниин үршөөлтэй,
Оюун бэлиг түгэлдэр,
Мүшэн сэнхир замби дээр
Мүнхэ һайхан һуугыт даа!
Уянга Цыденова,
Аймагай эдир дангина-2014, 3-дахи һуури
Мүнгэн, мүнгэн тахаараа
Мүнхэ замбяар түбэрбэл.
Монгол, буряад арадтаа
Морин-эрдэни заларбал.
Мэндэ амар, Сагаалган!
Мэндэ амар, угсаатан!
Уран Дүшын сууряатай
Уулата Захаамин нютагтай
Буурай холын сагуудһаа
Бурзайтан хотон һуугаа юм.
Цэдэн, Дэжэд, Николай,
Зоригто, Зоригтын
одхон хүүхэн
Би – Уянга
Үлгы тоонто Үльдэргын
Үбэр дээрэнь үндынэб.
Наранай туяа соо наадан,
Найман наһаяа гүйсэбэб.
Гурбан мэргэн аха, дүүтэйб,
Гуа дангина эгэшэтэйб.
Бэлигээр бэем һалбарнал,
Буряадай заншал үргэхэб.
Жэргэмэл досоом жэргэнэл,
Жаргалай одо мандуулхаб.
Эндэ һууһан таанартаа
Эльгэ дулаан үреэлһүү.
Эмниг хүлэгэй булгяанда
Эмээлдээ бүхөөр һуугаарайт.
Зоной дардам харгыда
Зоригоор түгэлдэр ябаарайт!
Бэлигма Митыпова,
Аймагай Сагаан һарын дангина, 1-дэхи һуури
Алтан наранай элшээр дамжан,
Аглаг дэлхэйдэ буужа ерэһэн
Сахилгаалма Сагаалганаар
Сагаан сэдьхэлтэй
Буряад арадтаа
Басаган минии амар мэндэ!
Арюун үлгы тоонтом -
Аглаг номин Үльдэргэм
Аршаар булагаар дэбэрнэл,
Алтан таряагаар эбхэрнэл.
Хурдан хүлэгүүдээр суурханал.
Эреэн Бууралда мүргэлтэй
Гал улаан тугтай,
Галзууд түмэршэ угтай:
Занданай Дондог,
Дондогой Митыб,
Дархан Митыбай
Намсарайн Жаргалай,
Могой жэлтэй,
дүрбэн үриинь дундахи,
Улаахан хасартай
Бэлигма Митыпова
Урдатнай зогсоноб.
Бэрхээр номдоо һуранаб
Бэеын тамир хүгжөөнэб,
Элинсэгэйнгээ ёһо заншал
Эртэ багаһаа сахинаб.
«Хадаараа,
хүбшөөрөө харгытай
Халюунхан Ярууна нютаг!»
Хамаг буланһаань бууһан
Харьяата албата арад!
Монгол туургатан хадаа
Моринойнгоо
хурдаар хатарагты.
Ондо һайханаар орожо,
Олзотой, хэшэгтэй ябагты!
Сэсэгма Митыпова,
Аймагай эдир дангина-2014, 2-дохи һуури
Амар сайн!
Эмгэн буурал үбгэд, хүгшэд,
Эдир баахан үхи хүүгэд.
Ашата манай багшанар,
Ажалша, малша аба, эжынэр!
Сагай һайнда та бүгэдэндэ
Сагаалганай амар мэндэ!
Эртын эхин сагуудһаа
Эреэн-Бууралдаа мүргэлтэй,
Гал улаан тугтай,
даахай ураатай,
Галзууд түмэршэ угтай
Түшын Түгэдхүүн һуугаа юм.
Занданай Дондог - хулинсаг,
Митыб дархан - элинсэг,
Найдаха түшэг, тулгамни
Намсарайн Доржо абамни.
Морин жэлэй дангина
Митыпова Сэсэгма
Бүгэдэ буряадай нааданда
Бэеэ зэһээд, урдатнайб.
Бишэн жэлэй хабарай үдэшэ
Бүмбэрсэг дэлхэйдэ
мүндэлһэмби.
Төө багахан намтар соом
«Таба» тоонууд олон юм.
Табан эрдэмэй бэлгэтэй
Табан шара мэнгэтэйб.
Табан хүүгэдэй дундахиб,
Табан дээрэл һурагшаб.
Алиш тээһээм уран
дүршэл үгтэнхэй,
Хүүхэлдэймни миниил
оёһон заһалтай.
Ерээдүйдэ мэдээжэ
модельер болохоб,
Ерээрэйт намдаа – гоёхоноор
таанараа хубсалуулхаб.
«Һайхан басаган – гэрэй шэмэг,
Һайн һанаан –
сэдьхэлэй шэмэг».
«Эрэ һайтай – эхэнэр номгон,
Эзэн һайтай морин номгон».
«Хүлэгэй һайниие
холын харгыда туршадаг,
Хүнэй һайниие зобохо,
ядахадаа ойлгодог».
Хабарай зүлгэ ногоондо
Хушуута малнай атарлан,
Хоёр дахин олошорог!
Хүхэ модон морин жэлдэ
Хүн зоноймной байдал
Хүгжэжэ гоёор һалбараг!
Александра Цыренова,
Үльдэргын эдир дангина-2014
Улаан нарандал залаатай
Угсаата шобогор малгаймнай,
Мүнгэшэ дарханай һиилүүртэй
Һанжуурга мүнгэн зүүдхэлнай
Абдарһаа мүнөө гаргагдаа,
Аляахан хүүхэд нахилзаа.
Энэ – манай Сагаалган,
Элинсэгүүдэймнай наадан.
Амар мэндэ, үльдэргөөрхимни,
Алишье сагта нютагаархимни!
Үндэр Тура баабайдаа
Үни холоһоо мүргэһөөр,
Бурюуха хотон үнэржэн,
Буусадаа батаар түбхинөө.
Үреэлтэ, Санжаа,
Цыбигжаб, Цырен,
Дууша, ажалша
Дашажамса үбгэн абам
Дайнай, ажалай ветеран бэлэй.
Депутат Дулма – хүгшэн эжым
Ленинэй орденто
хонишон һэмнай.
Тэдэнэй хүбүүн Баяр
Түрэһэн минии эсэгэ юм.
Табан хүүгэдэйнь одхон
Талаан, хэшэгэй энжэтэйб.
Хабарай уяар, бишэн жэлдэ
Хүн боложо, дэлхэйдэ буугааб.
Нагасам ехэ эрдэмтэн,
Намдашье бэлигһээнь
хүртөө гү?
Һудар ном уншанаб,
Һургуулидаа һайнаар һуранаб.
Александра-Сэсэгма Цыренова
Амаршалжа байнаб таанараа
Сагаан һараар, Сагаалганаар!
Хүл хүнгэн морин жэлдэ
Хүдөө нютагнай һалбараг.
Ажал хэрэгнай урагшатай,
Амитан зомнай жаргалтай,
Омог дорюун ондо орохомнай
болтогой!
Валерия Тапхарова,
Эдир дангина, аймагай 3-дахи һуури
Сиидэр Һама сахюусан
Шэнын нэгые мандуулаа.
Сагаан һара сахилзан,
Сэлеэн зондом айлшалаа.
Амар мэндэ-э!
Алтаар баян Ахын аймаг,
Аяар дээрэл Саяан һуурин.
Тэндэ минии абын тоонто
Түби дэлхэйн мүнгэн дэнзэ.
Һоёд угайм удха ехэ,
Һаарал холоһоо эхитэй гэхэ.
Табхар, Михайла, Александр.
Александр аба,
Шура эжын һанаха хүүгэн
Валерия танай урда зогсоноб.
Шантагархан гахай жэлэй
мүшэтэ һүни
Шааюурхан энэ дэлхэйдэ
мүндэлөөб.
Нагаса аба эжындээ өөдөө
болоноб.
Василий Иванович үбгөөм
тоодо һургадаг.
Дымид-Ханда эжым шүлэг,
дуу заадаг.
Үльдэргынгөө һургуулиин
нэгэдэхи ангида
Үзэг бэшэгтэ оролдон һуранаб.
Жаргалма Доржиевна багшадаа
дуратайб,
Жаахан эдир үетэн нүхэдтэйб.
Алишье эрдэмдэ тордиһогүйб,
Англяаршье хэлэжэ ядахагүйб.
Сагаан арюун сэдьхэлһээ
Сагаалганаар
бултыетнай үреэнэб.
Зуу хүрэжэ,
Зурыжа ябагты.
Зугаатай, наадатай
Жаргажа һуугты!
Алтана Цыренова,
«Уг гарбал» нааданай дангина, 1-дэхи һуури,
Үндэһэтэнэй 1-дэхи лицей-интернат
Зониие баршадhаа абарагша
Зандан-Жуу шүтөөнтэй
Гушан гурбан гулбай,
Гурбан ехэ Яруунын
Үлзы һайхан
Үльдэргэ нютагай,
Хүхюун дорюун абаритай,
Хүнгэн шэнгэн ябадалтай,
Хүхын үндэгэ эдиhэн
Хара бүргэд ураатай
Хүхэ тугтай хүбдүүд угтай
Түргэн, мэргэн ухаатай,
Түгэс дүүрэн бэлигтэй
Нохой жэлтэй,
юһэн улаан мэнгэтэй
Нэгэдэхи «б» ангиин hурагша,
Долоо наhанай, буряад яһанай
Дангина басаган
Алтана гээшэб.
Бултанда амар мэндэ-э!
Би – Баярайб, Баяр Даша-Дэлэгэй, Даша-Дэлэг Чимит-Дашын, Чимит-Даша – Хандын, Ханда – Сыренэй, Сырен – Цыбигэй, Цыбиг – Холхосойн, Холхосой – Баяндайн, Баяндай – Бааядайн.
Аргашан мэргэжэлтэй
Аба эжы хоёртойб.
Даруу сэсэн, сэнтэйхэн,
Дулма хүгшэн эжытэйб,
Баясан хүтэлхэ
Бата-Очир дүүтэйб.
Угаа уhанда хаянгүй,
Гарбалаа газарта булангүй,
Эмшэншье боложо магадгүйб.
Хэншье болоо хадаа
Хүнэй түлөө оролдожо,
Зоной туһада зорижо,
Зулаар бадаран ябахалби.
Буряад ороной Сагаан һарын дангина-1994, 1-дэхи һуури
Амар мэндэ,
Энэ дэлхэй дээрэ
Эгээл гоёмсуу
Эрдэниин хатуу –
мүнгэн шэмэгтэй,
Эржэн тана, шүрэ зүүдхэлтэй,
Орёо хэбтэй
үндэһэн хубсаһатай,
Омог солгёон эртын түүхэтэй,
Наран залаата
нармай Буряадни!
Сагаан һараар, сагай найраар!
Үрэжэл хэшэгээ хиисхэдэг
Үргэмжэтэйхэн
Үлзытын дайдада,
Олондо тайбан хурылдаг,
Обоото баабайн хормойдо,
Буряад отогуудай мүргэдэг,
Баян-Хаанай бооридо
Хуулиин хатууда ажаябаһан
Хуасай угай, Тогдор хүхүүрэй
Жамбал Түдэбэй Дашажамса -
Эгэтын дасанай гэбшэ
Тагаалал болон
түрэлөө урилхадаа,
33 тэнгэридэ бусалтагүй
түрөө гэхэ.
Тэрэнэй хүбүүн
Жамьян – абамни юм.
Түрэһэн эжымни
Долгор нэрэтэй юм.
Үхэр жэлдэ, гарагай зургаанда
Үбэлэй янгинама жабарта
Манан соохи нарандал
Мандажа дэлхэйдээ мүндэлөөб.
Гүрбэлзэмэ бэетэйлби,
Гунсэма гэжэ нэрэтэйлби.
Багашуулай багшаар хүдэлнэб,
Һургуулидаа
урматай гэшхэлнэб.
Орохо наранда хүсэгдэнгүй,
Гараха наранда гартангүй,
Ажалаа шанартай бүтээжэ,
Арадай түлөө оролдожо,
Хэтэ сагта дурдуулма
Хэрэгүүдые бүтээжэ ябагты!
Раджана Гомбоева,
Аймагай Сагаан һарын дангина-94, 1-дэхи һуури
Арадуудай хоорондохи «Гэсэрэй ехэ нааданай дангина-95», 2-дохи һуури
Бархан уула дэнзэтэй
Байгал далай һүлдэтэй,
Булган халюун малгайтан
Буряад-монгол угсаатан!
Ерэн юһэн гулбайтай,
Ерэнхэд ехэ уһатай,
Баян үргэн дайдатай,
Байдал һайхан арадтай
Хатан Ярууна эжыһээ
Халуун мэндые хүргэнэб.
Амар мэндэ-э!
Түмэн агтын туруугаар
Түби дэлхэйе һиилэһэн
Богдо-Чингисэй сэрэгһээл
Баян-арбан отогни,
Алтай Хангайн үбэрһөөл
Ойрад-монгол гарбални.
Эзэн хаанай харуулда
Хасаг сэрэгэй албанда
Эхирэд-Булагадай дайдаһаа
Эгсэ зорин дабхиһан,
Хамар-Дабаан уулаһаа
Хаха буужа ерэһэн
Барда, Масай, Бадма,
Банюу, Гомбо,
Цэрэнжэд, Лубсан-Цырен,
Лубсан-Цыренэй
Найман хүүгэдэй нэгэн,
Дүрбэн ногоон мэнгэтэй,
Дэлһэтэ морин жэлтэй,
Дарагдашагүй һүлдэтэй,
Даашагүй хэшэгтэй
Гуа арюун дангина -
Гомбоева Раджана
Агуу Гэсэрэй найр наадаар
Арад зоноо амаршалжа,
Улаан-Үдынгөө оршондо
Үндэhэтэнэйнгөө заншалаар
Үреэлжэ танаа байналби.
Гальбар зандан модондол
Оройгоороо һалбаржа,
Ганга ехэ мүрэндэл
Оёороороо дэлбэржэ,
Хирэгүй арюухан,
Хилэнсэггүй сарюухан,
Булга, торгоор хубсалжа,
Булагай уһаар умдалжа,
Һүр һүлдэ үндэр
Хии моринтнай дээрэ
Хиисэжэ байхань болтогой!
Саяна Дашанимаева,
Сагаан һарын эдир дангина-2002, аймагай,
республикын Гран-при, Ёрдын нааданай дангина
Монгол литээр буужа ерэһэн
Морин-эрдэниин
солыень дуудаял
Мүнгэн сагаан
хэшэгээр дэлбэрһэн
Мүнхэ һайхан
Сагаан һараяа угтаял!
Сагаан һараар! Мэндэ-э!
Эреэн-Бууралдаа мүргэлтэй
Баруун-Үльдэргэ нютагтай,
Урайни сагһаа ажалша, малша
Улаалзай хүбдүүд
гарбалай гэгшэ -
Дашанима, Цыренжаб,
Норбо-Самбу
Норбо-Самбуугай Санданай
Гурбан үриин нэгэн болохо,
Газар доһолмо луу жэлтэй
Тэнгэри тулама уулын нэрэтэй
Декабрь һарын жабар соо
Дэлхэйдэ мүндэлэн ерэһэн
Сарюухан, арюухан
Саяна Сандановна урдатнай
Баясан, миһэрэн зогсонолби.
Буряад заншалаа шадал соогоо
Үргэлсэнэлби.
Улаахан, ягаахан хасарнуудни
Улаазайн дэльбые һануулмаар
Урихан, харахан нюдэдни
Угааһан мойһонтой сасуулмаар.
Уһан морин жэлнай олзотой
байг лэ
Улад зомнай урматай ябаг лэ.
Адууһа, малнай
Атар тарган ондо орог лэ.
Үхибүүднай улаахан хасартай,
Эжынэрнай тоһон
торгон гартай,
Абанар, ахайнар
байдалаа уранаар байгуулжа,
Амгалан тайбан
Аза жаргахатнай болтогой!
Соёлма Юмжитова,
Аймагай Эдир дангина-2003, Гран-при
О, народ мой -
Синего неба и солнца друзья!
Все мы с вами большая семья,
Мы – сибиряки,
Духом и телом всегда крепки.
Вспомним нынче
обычай бурят -
Пусть благородством,
счастьем сердца горят.
С Белым месяцем!
Сагаан һараар!
Аялга дуунай оршондо
Аяглан наадан ябаналби.
Буряад зонойнгоо заншалые
Бадараалсажа ерэбэлби.
Элдин дэлгэр Эгэтын-Адагай
Эдир дангина Соёлма гээшэб.
Эсэгэмни – Сэдэб,
Элинсэгни – Эрдэни,
Хулинсагни – Жанчиб,
Саашань хэлэбэл –
Мэдээшэ, Тарба,
Шонхо, Гэдэгшэ.
Хун шубуун гарбалтан
Хуһан модон сэргэтэн
Хорёодой ехэ угтан
Хорбоо дэлхэйдэ мандатугай!
Нохой жэлдэ
Намарай сагта мүндэлөөб.
Оршолон дэлхэйдэ
Орилон, шашхан түрэһөөр
Юһэдэхи жэлдэ
Юмжитова Соёлма
гүүлэжэ ябаналби.
Хүн хадаа баһа
Үреэлээ хэлэһүү даа.
Хонин жэлнай хохиртой,
Хотон зомнай хэшэгтэй
Ан-бун ондо ороёл даа,
Амгалан мэндэ ябаял даа.
Үреэлни тогтог,
Үнжэгэ тоһондол нэбтэрэг!
Туяна Цыбжитова,
Хүүгэдэй сэсэрлигэй дангина – 1997
Амар мэндээ,
Ажалша, малша арадни!
Угсаата зоноймнай һайндэр
Уураг, тарагаар билтарбал.
Сагаан һараар, нүхэдүүд!
Үльдэргэмни һайхан даа,
Эндэ минии тоонто.
Үлгы дайдам баян даа,
Элбэг уһа газартай.
Үбгэ, эсэгэнэрни эндэ
Үнинэй түбхинэнхэй.
Хориин 11 эсэгын
Харгана угай Морхёон,
Хүжи, Намсарай, Цэбжид,
Бадмажаб,
Индарья, Индарьяагай
Эрхэ тангилхан одхон үри,
Туяа гэрэл сасаруулһан
Туяана басаган гээшэлби.
Дун сагаан хонин жэлтэйб,
Дабашагүй 9 улаан мэнгэтэйб.
Аба эжынгээ
Альган дээрэхэнэ үндынэб.
Түрэл нютагтаа
Талын сэсэгтэл һалбарнаб.
Гурбан һайхан аханараа
Түшэглэхэ золтойлби.
Тойроод байһан зоноо
Баясуулха сэдьхэлтэйлби.
Бууһан жэлээр
Бултыетнай амаршалнаб,
Үнэн зүрхэнһөө
Үреэл үгэеэ хэлэнэб.
Сагнай һайжараг лэ,
Сагаалгамнай мандаг лэ!
Һанаһанаа абажа,
Һарбайһандаа хүрэжэ,
Арад зон булта
Амгалан тайбан
һуухатнай болтогой!
Очигма Догсонова,
Хүүгэдэй сэсэрлигэй дангина – 1997
Амар сайн!
Аба, эжы, үбгэд, хүгшэд,
Анда нүхэд, айлшаднай!
Саг, жэлнай шэнэлбэ,
Сагаалгамнай мандаба.
Сарюун һайхан манай найраар,
Сагаалганаар!
Бурхан багшын үршөөлтэй
Булган хангай дайдада
«Тоороггүйхэн хүрьһэн дор
Тоонто минии булаатай»
Хориин 11 эсэгын
Улаалзай хүбдүүд угай Буда, Дамба, Догсон,
Дамбинима, Амгалан,
Амгалан абын
Ууган үри болохо
Хонгорхон
хонин жэлдэ мүндэлһэн,
Дарагдашагүй табан
шара мэнгэтэй,
Арбан табанай һарадал
Түхэреэн дэлгэр шарайтай
Алтан наранай туяадал
Түни урихан зантай
Эрдэниин абгай Очигма
Эгсэ урдатнай
урматай зогсоном.
Абайдан хүгшөөм анхандаа
Айраг, тарагаа билтаргаа.
Аман зохёолой абдарһаа
Абыем багадань һургаа.
Мэдэхэ болоһон үреэлээ
Мүнөө таанартаа хэлэһүү.
Зэлэ һунгама баян һуугты,
Зэргэ һунгама үнэр бологты.
Үргэһэнтнай хүн боложо,
Үдхэһэнтнай мал боложо,
Ажа жаргажа
һуухатнай болтогой!
Дулма Митыпова,
Хүүгэдэй сэсэрлигэй дангина – 1997
Орон дэлхэйдээ
Һүнэйнгээ дээжэ үргэе,
Арад зондоо
Хадагаа дэлгээн бария.
Уһа мүрэн эхитэй,
Ой модон үндэһэтэй,
Хүн бүхэн угтай.
Гал улаан тугтай
Галзууд түмэршэ угай
Унгиһаа эхилээд,
Уран дархаша бэлигтэй
Цырендоржын Митыб,
Митыбэй Намсарай,
Намсарайн Жаргал
Жаргалай һанаха байха
Таба наһатайхан,
Тоб гэмэ томоотойхон
Табан шара мэнгэтэй,
хонин жэлтэй
Дуулаха, зураха дуратайхан
Дангина басаган Дулмаб даа.
Сайн байна, нютагаархин.
Сагаан һараар!
Эгсэ-эгсэ дабаае
Эмээлээ заһажа дабагты.
Энэ наһанай харгые
Эбэй һайнаар гаталагты.
Үреэлни тогтог,
Үлзы хутаг оршог.
Сарюуна Цыбикова,
Хүүгэдэй сэсэрлигэй дангина – 1997
Амар мэндээ!
Буурай холоһоо,
Бүрхэй ураатай,
Хара тугтай,
Харгана угтай,
Бэлшэр хададаа мүргэлтэй,
Баруун-Үльдэргэ нютагтай
Буряад зон ажаһуугаа.
Санжай, Цырен-Доржо, Цыбиг,
Цырен-Доржо,
Цырен-Доржо абынгаа
Гурбан үхидэй дундахи
Гуа дангина Сарюунаб.
Урихан, даруу зантайб,
Уранай дээжэһээ хүртэнхэйб.
Үбгэн аба Цэбэгни
Арадай дуу зохёодог һэн.
«Бадмын жаахан Шарлуудай
Баһал һонин басаган даа.
Шархигар гуталым харабашье,
Һуугыт гэжэл урихал даа».
Абамни гартаа дүйтэй,
Айлнуудта гэр баридаг.
Эжымни амтатайханаар
Эдеэ хоол шанадаг.
Хүүгэдэйнгээ сэсэрлигтэ
Хүгжэн, наадан ябанаб.
Хүдөө һайхан нютагтаа
Хүхюун, согтой урганаб.
Таанартаа би үреэлнэб
Үглөө бүри наратай,
Үдэр бүри үреэлтэй,
Талаан хубидаа золтойхон
Талмайржа ябахатнай болтогой!
Туяна Будажанаева,
Хүүгэдэй сэсэрлигэй дангина-1997
Амар сайн!
Буянтай һайхан
Буряад зоноймнай
Буурал сагһаа мандуулһан
Сагаан һарын һайндэрөөр
Та бүгэдые амаршалнаб,
Сагаан хадагаа дэлгэнэб.
Мэндэ-э!
Жэлэй дүрбэн сагта
Жэгдэ һайхан уларилтай,
Һара, наранай туяада
Һаргама гоё зурагтай
Үльдэргэдөө би дуратайб,
Үндын ябахадаа баяртайб.
Түмэршэ хүбдүүд угни,
Түшэглэхэ изагуурни
Будажана, Санжа,
Цэрэн-Доржо,
Цэрэн-Доржын дүрбэн
үриин одхон,
Дун сагаан хонин жэлтэй,
Дарагдашагүй 9 улаан мэнгэтэй.
Хүсэ шадалтай,
Хурса бэлигтэй,
Туяарһан наранай элшэдэл
Туяана басаган гээшэлби.
«Үреэлэй үзүүртэ – тоһон»
– гээд
Үбгэ эсэгэнэрнай хэлсэдэг.
Үшөө дахин амаршалаад
Үреэлээ битнай хэлэһүү даа.
Тагаар дүүрэн эдеэтэй,
Тагшаар дүүрэн тарагтай,
Омогтой, олзотой
Ондо орожо
ябахатнай болтогой!
Дорюна Шагдурова (Бимбаева)
Эдир дангина-2012, Хүсөөтэ
Сэлгеэ сагаан Түгнынгөө
Эхи барижа түбхинэһэн,
Улаан-Хададаа мүргэлтэй,
Залаа-Баабайдаа үргэлтэй.
Гулгаахан аршаан
булагуудтай,
Гурбан хатан Гурбалжантай
Хадаараа хүреэтэй Хүсөөтын
Хүүхэн дангина Дорюна
Сагаан һараар нютагаархинаа
Сагаан сэдьхэлһээ
амаршалнаб.
Мэндээ!
Бишэн жэлтэйб,
5 шара мэнгэтэйб,
Бэлигэй дээжэһээ
хүртэнхэйб.
Тоо бодолго,
түрэлхи хэлэндээ дурланаб,
Табан дээрэл
оторо һуралсанаб.
Шүлэгүүдые олоор
сээжэлдэнэб,
Шэнхинэсэ гоёор хэлэнэб.
Эртэ холын элинсэгээ
дурдабал,
Эхирэд-Булагадһаа эхитэй юм.
Шүрэдхэн, Эрдэни, Үлзытэ,
Шагдар, Базаржаб, Дамба, Аюр.
Аюр Женя хоёрой басаган Дорюна – биб.
Арад зоноо урдын заншалаар
үреэлнэб.
Бажаганаһан луу жэлдэ
Бэеэ барижа ябагты.
Буян, хэшэг хурылжа,
Баян, дэлгэр ажаһуугты.
Баярма Гомбоева,
Аймагай дангина-1992, 3-дахи һуури
Мүшэтэ сансарһаа морилһон
Мүнгэн сагаан шэнэ жэлээр
Монгол туургата арадаа
Мэндэшэлнэб сэнхир хадагаар.
Элинсэгэй ехэ наадаар,
Эртэ урдынгаа найраар,
Үнэн зүрхэнһөө амаршалнаб,
Үлзы хутаг үреэлнэб.
Сагаан һараар, нютагаархин!
Арбан табан жэлдэ
Алтан дэлхэйдэ ябанаб.
Хоёр һайхан эгэшэтэйб,
Дүрбэн хөөрхэн дүүнэртэйб,
Хамар-Дабаанһаа гарбалтайб,
Хасаг сэрэгһээ унгитайб.
Ганжуур, Барда, Масай,
Бадма, Банюу,
Гомбо,
Гомбын Лубсанцырен абынгаа
Гурбадахи үринь болохо,
Бишэн жэлдэ нажартаа
Дайдын һайханда мүндэлһэн,
Даамай, урин, зугаатай
Баярма дангина урдатнай
Баясан, миһэрэн зогсоноб.
Буряад зонойм үреэлнүүд
Булагай уһандал мэлмэрнэл,
Алтанһаа сэнтэй үгэнүүдынь
Арюухан аршаандал дэбэрнэл.
Хүрьһэтэ алтан дэлхэй дээрэ
Хэтын заяа эдлэгты.
Мандаха наранай туяа доро
Мэндэ амар ябагты!
Дашима Цыренова,
Аймагай эдир дангина-1999, 1-дэхи һуури
Амар мэндэ!
Арад зон, амбан сайдууд,
Буряад оронойм
Булан бүхэнһөө бууһан айлшад,
Булган, халюун захатан -
Буряад-монгол яһатан!
Сагаан һарамнай морилжо,
Сагаан сэдьхэлээ, сагаан эдеэгээ
Салгидхажа байна гүт?
Шэнын нэгэнээр! Шэнэ наһаар!
Мэндэ-э!
Танай урда зогсоһон
Тангил дангина Дашима
Танилсаха дуратай байнаб.
Аба, эжыдээ ямбатайб,
Алтан хоёр аханартайб,
Могой жэлдэ
Молон багшын нютагта
Мүндэлһэн түүхэтэйб.
Үргэн Яруунын
Үльдэргэ һайхан нютагта
Үндыжэ ябанхайб.
Баясан, дуулан ябахадам
Булжамуур шубуунай
аялгашуул,
Хүхюунээр бүжэглэн байхадам,
Хөөрхэн унаганай нааданшуул.
Хүхэ тугтай
Хүбдүүд угай
Баянда, Холхосой,
Цэбэг, Сэрэн,
Ханда, Чимит-Даши,
Сан-Дэлэг.
Сан-Дэлэг – минии аба,
Эрын юһэн эрдэмтэй,
Хорло – ћайхан эжым
Оёдолшо уран бэлигтэй.
Эсэгынгээ һургаалтайб,
Эжынгээ заабаритайб.
Уран үгэдэ дуратайб,
Уян хатарта һэдэбтэйб.
Хада гэшхэбэб гэжэ,
Халюу гэшхэжэ ябаарайгты.
Бута гэшхэбэб гэжэ,
Булга гэшхэжэ ябаарайгты.
Түрэл хэлэнэйнгээ
Булагые шэргээнгүй,
Тоонто газарайнгаа
Шарайе бузарлангүй,
Эхэ нютагаа сахижа,
Энхэ тайбан һуухатнай
болтогой!
Оюна Галсанова,
Сагаан һарын дангина-1999, һургуулиин алтан медальта
Амар сайн!
Саһата үргэн дайдаарнай
Сагаан жабар тооһорно.
Анха эртын һайндэрнай
аахрайлан, тодорно.
Мэндэ-э, манай Сагаалган!
Мэндэ-э, манай арад зон!
Хэн, алид гээшэбиб,
Харюусаха сэнэгтэйб:
Угаймни һагабша
Урда сагһаа эхитэй юм.
Хориин 11 эсэгын
Хүхэ тугтай
Хула моритой
«Бүргэд» ураатай
Хүбдүүд угай,
Улаалзай хүхүүрэй
Заглаа, Жаб, Доржо,
Галсан, Сэдэб,
Намсарай, Намсарайн
нарин харахан,
Налгай зохидхон,
Эмхи журам ехэтэй,
Эрдэм номдо бэлигтэй,
Үбгэн абын үреэлтэй,
Хүгшэн эжын үршөөлтэй,
Үндэр заяатай,
Үргэн харгытай,
Мүнхэ дэлхэйдээ
Могой жэлдэ мүндэлһэн,
Аба, эжыдээ
Асари баяр асарһан,
Оюун номин эрдэни -
Оюна хүүхэн гээшэб даа.
Арад зондоо
Алтан үреэлээ дуулгаһуу:
Үглөө бүри наранай толо
угтажа,
Үдэр бүри айлшадай үреэл
тогтоожо,
Бур-бурхан утаатай,
Бурьялма һайхан байдалтай,
Тоонто дулаан нютагтаа
Толоржо, тодоржо һуухатнай
болтогой!
Бэлигма Цыденжапова,
Аймагай Cагаан һарын дангина-2004,1-дэхи һуури
Сагаан хэшэгээ дэлгээгээд,
Сагаалгамнай ерээл даа.
Баяр зугаа элбэгжээд,
Бага ехэгүй һэгшээл даа.
Сагаан һараар!
Үргэлтэйхэн Тура баабаймни
Үндэр заяа далланал.
Бодонгууд угай шуһамни
Буурай сагһаа дамжанал.
Цэдэнжаб, Цырен-Доржо, Эрдэни
Солбон. Солбон —
минии эсэгэм
Альган дээрээ үргэнэл,
Аша хайраяа үзүүлнэл.
Алтан Солбон абынгаа,
Арюухан Валя эжынгээ
Ууган үринь – Бэлигмааб,
Үхэр жэлтэйб, 3 хүхэ мэнгэтэйб.
Янгинама жабар соо түрэбэшье
Яһалахан дулаан сэдьхэлтэйб.
Дүрбэтэйхэн дүүдэй
Мэргэнээшье
Дүмэжэ зохидоор хүтэлэгшэб.
Абамни – адуушан,
Абгамни – адуушан.
Адуушад соо өөдөө боложо
ябанаб,
Зээрэг үреэгэй дэлһые
Зүрхэтэйгөөр адханаб.
Бишэн жэлдэ
Бүгэдэ арадаа үреэлнэб:
Унаһан мориднай хурдан,
Һааһан үнеэднай һүтэй,
Хүүгэднай хүхюутэй,
Хүгшэднай буянтай,
Аба эжынэрнай
Амгалан мэндэ
Ажаһуухамнай болтогой!
Гэрэлма Гомбоева,
Аймагай дангина- 2001, Гран-при, республикын 3-дахи һуури, Мисс Азия- 2002, Новосибирск,
«Мүнгэн хун шубуун-2007» мүрысөөнэй 2-дохи һуури
Галабуудай гарьха эрьелдэнэ,
Зуун жэлнүүд һэлгэлдэнэ.
Харин Байгал далаймнайл
Аажамаар амилһаар,
Саяан ууламнайл дуулгаараа
яларһаар,
Сагаалгамнай салгидаһаар,
Саһата үргэн
Буряаднай мандаһаар.
Сагаан һараар!
Номин сэнхир Яруунам
Найман тахилаа табинхай.
Мүнгэн сүгсэ – нуурнуудынь
Мэлмэн уһаар дүүрэнхэй.
Алтай, Хангайһаа буужа ерээл
элинсэгүүдни,
Агуу сагаан хаанай хилыень
сахяал үбгэ эсэгэнэрни.
Баян-арбан омогтой
Бардын 7 хүбүүдһээ гарбалтай
Банюу
Гомбын Лубсан-Цыренэй
Найман һайхан үринэрэй нэгэн
Гарагай һайнда
Газар дэлхэйдэ мүндэлөөб.
Хулгана жэлтэйб,
Долоон улаан мэнгэтэйб.
Абынгаа аһан дуратай
Алтанһаа үлүү
Гэрэлтэмэ элшэ туяатай
Гэрэлмаахан гээшэлби.
Ажабайдалда, аялга дуунда
Анханһаа дуратайб,
Түрэл хэлэеэ, түүхэ домогоо
Тон ехээр сэгнэнхэйб.
Энэ һайхан ордон соо
Эбтэй зохидоор Сагаан һараяа
Угтажа байһан
Угсаата арадтаа үреэжэ байнаб.
Дээрэһээ олон бурхадтаа
татуулжа,
Доороһоо зон нүхэдтөө
үргүүлжэ,
Зол хэрэгтнай бүтэсэтэй,
Зориһон харгытнай дэлисэтэй,
Һарбайһандаа хүрэжэ,
Һанаһанаа абажа ябахатнай
болтогой!
Дарима Будажанаева,
Аймагай дангина-2002, 3-дахи һуури,
һургуулиин алтан медальта
Амар сайн!
Һаншаг сагаан үбгэд хүгшэд,
Һайхан дорюун залуу нүхэд,
Аба эжы, арад булта
Та бүгэдые
Шэнын нэгэнээр,
Шэдитэ найраар
Амаршалнаб. Мэндэ-э!
Дархита үндэр дабаатай,
Далай Ехэ нуурнуудтай
Яруунынгаа түб – Нарһатын
Соёлой ордоной ендэр дээрэ
Амаршалан, зогсон байхадаа,
Аһан ехэ баяртайб.
Хориин 11 эсэгын
Хуа тугтай
Хандагай ураатай
Хүбдүүд угай улаалзай
хүхүүрэй
Базар, Заан, Замбала, Эрдэни, Санжаа, Будажана,
Цырен-Доржо,
Цырен-Доржотоной
Ехэ үринь боложо,
Хара уhан морин жэлэй
Нэгэн шэнэдэ түрэһэн,
Ород литээр февралиин 13-да
Дүүрэн 16-гаа гүйсэhэн
Өөрэхэн зантай,
хөөрхэн шарайтай,
Ном hуралсалдаа хурсахан,
Шатар нааданда һүбэлгэн,
Нахис хотос гэшхэлhэн,
Нара, ногоо татуулһан
Сагаан Дара бурхандал
Сагаахан сэдьхэлтэй
Сагаан һарын дангина
Дарима Будажанаева гээшэлби.
Үндэһэтэнэймнай найр наадан
Үреэлгүй яажа үнгэрхэб.
Үүрээр бодожо,
Үүрэй Солбонтой золгожо
байгаарайт.
Наһантнай утаһан бүһэдэл
утаар һунажа,
Золтнай Зүлхэ мүрэндэл
элбэгээр дэлбэрхэнь
Болтогой!
Эржена Доржиева,
Аймагай Эдир дангина-2005, 1-дэхи һуури
Республикын финалист, 2005
Амар мэндэ-э!
Бишэн жэлдэ
бүгэдыетнай амаршалнаб,
Буряад зоной
заншалаар золгоноб.
Сагаан һараар!
Даагантнай далантай,
Буруутнай булшантай
Сагаалжа, ногоолжо байна гүт?
Жэл дээрэ жэл нэмэжэ,
Наһан дээрэ наһа нэмэжэ,
Нютагаархимни,
баяртай байна гүт?
Зүг бүридөө субаргануудтай,
Зубхис бүридөө шодонуудтай,
Үндэр хадануудтаа
Хии моридоо хиидхүүлһэн,
Үргэн таладаа
Арад зоноо түбхинүүлһэн,
Газар уһан дээрэ
Гансахан тоонто – Үльдэргэмни!
Үльдэргынгөө дайдаар
Үбэлжөөн, зуһалан һэлгэһээр,
Үхэр, малаа адуулһаар,
Уг унгияа
залган ябаал Харансай.
Тэрэнэй хүбүүн
Үлүүдэй, Цэбэг, Доржо,
Цырен-Ханда, Даша –
минии аба
Угайнгаа һарбаалжан
Улам саашань һалбаруулаа.
Абын 5 үринэрэй аһан одхонсог
Үбэр-үбэр хусадаг нохой жэлдэ
Үзэлэй хүйтэн декабрь һарада
Оромгүй шангаар шашхажа,
Орон дэлхэйдээ
мүндэлөө бэлэйб.
Эжы, абам баясан,
Эржэн гэжэ нэрлээ һэмнай.
Зай, нүхэд, таанартаа үреэлһүү:
Залхуурангүй номоо
үзэжэ ябая,
Эрдэмтэй зон болоё,
Эхэ нютагаа суурхуулая.
Ашата багшанарнай,
Аба, эжынэрнай
Амгалан тайбан ажаһуугты,
Аюул тодхор бү үзэгты.
Энэ дэлхэйдэмнай
Эб найрамдал
мандаха болтогой!
Индира Гомбоева,
Эдир дангина-1998, эхин һургуули
Сагай гүйсэ түргэн даа,
Сагаан хун шубуундал
һэбин үнгэрнэ.
Эрьеэд ерэбэл даа,
Ээлжээтэ манай Сагаалган.
Амар мэндэ-э!
Һама сахюусанаа
Һэрюун байжа угтаба гүт?
Асарагдаһан хэшэгээ
Алдангүй золгобо гүт?
Ороһон жэлнай олзотой,
Гараһан жэлнай гарзагүй
Байхань болтогой!
Айраг, тарагнай дэлбэржэ,
Аза талаамнай дэлгэржэ
Байхань болтогой!
Би болбол
Эрхим багша
Цогто Номтоевой нэрэмжэтэ
Эхин шатын һургуулиин
4-дэхи ангиин шаби,
Дүрбэн тэгшэ бэлигтэй,
Даруу түбшэн абаритай,
Туулай жэлдэ дэлхэйдэ
мүндэлһэн,
Табан эгэшэеэ дахажа үндыһэн,
Хоёр дүү хүбүүдээ
Хүтэлхэ золдо хүртэһэн,
Ойрод-монгол гарбалтай
Баян-арбан отогтой
Гомбоева Индира
Гараһан жэлээр та бүгэдые
Амаршалан,
Үреэлэн зогсонолби.
Аһан шадалаараа
Арадайнгаа ёһо заншал
Үргэлсэжэ байналби.
Сагаан һараар!
Сагаалганаар!
Баярма Хаптанова,
Аймагай дангина-2009, 3-дахи һуури
Аглаг номин Яруунын
Албата, харьяата арад!
Жэлэй хүрдэ гороолон ерэһэн
Жэнхэни буряад найраар!
Алда хадагаа дэлгээжэ,
Амаршалан байнаб: Мэндээ!
Хадата Түнхэнһөө гарбалтай
Хаптанова Баярма
Владимировна
Хатан Яруунадаа сагаан һараар
Үльдэргын дангина гэгдэн,
Нюдэнэй шэмэг болон урдатнай
Найдал дүүрэн зогсонолби.
Нохой жэлдэ намарай сагта,
Үдын наранай хөөрэхэ хаһада,
Үндэр уулын хонгоодор угта
Таабайнгаа табадахи үринь
боложо,
Талаантай табисуур эдлэһээр,
Арбаад жэлдэ тоонто
нютагайнгаа
Торгон хүрьһэ гэшхэһээр,
Тоогүй олон түрэлнүүд соогоо
Торнижон энэ ябаналби.
Ахамни угай алташа дархан,
Абгайнарни мүнгэн медальтай,
улаан дипломтой
Дунда, дээдэ һургуулинуудые
дүүргээ.
Бултадаа ажалтай,
салинтайнууд,
Бата бардам ажаһуун байнад.
Бишье дутахагүй гэжэ
оролдогшоб,
Табануудые хэшээлдээ
абагшаб,
Тоб байса тодоор харюусагшаб.
Түрэл арадтаа иигэжэ хэлэхэб,
Табан хушуун малаа үдхэгты,
Тараг айрагаар билтаржа
һуугты,
Алишье сагай хашаланда
орохогүйт,
Амгалан тайбан хэзээдэшье
һуухат!
Сагаан һараар!
Татьяна Галсандоржиева,
Дангина-2004, Үльдэргэ, һургуулиин мүнгэн медальта
Ази түбиин литээр
Арбан хоёрой нэгэн
Бишэн жэлнай морилбо,
Буряад орондомнай
Сагаан һара мандаба.
Хамаг зомнай баясаба,
Хуушанай ёһоор найрлаба.
Амар мэндэ-э!
Хадын үндэр оройдо
Хии морид хиидэнхэй,
Хүбшэ хүдөө дайдада
Хүжын хангал тунанхай.
Түүни холоһоо
Тужа баабайдаа мүргэлтэй
Улаалзай хүбдүүд гарбални
Үнэржэхын хэшэгтэй.
Тожо, Тожомой, Банди, Жаб,
Галсан-Доржо,
Дари-Жаб, Намжал.
Найман Намсарайдал
Намжал абамни,
Ногоон-Дара эхэдэл
Дулма эжымни.
Хада ууладал – хүгшэн эжымни,
Түшэхэ, тулгаха
Табан аха, эгэшэнэрни.
Сарюун үргэн дайдадаа
Саһанай хайлан байхада
Молон-багшын нютагта
Морин жэлдэ мүндэлөөб.
Зургаадахи үридөө
Зүгөөргүй гэртэхимни
баясаа юм.
Татьяна Ларинадал болог гээд,
Таня нэрэ үгөө юм.
Эрдэм номдо һэдэбтэйб,
Эрмэлзэл зориг ехэтэйб.
Һайхан Ерээдүйдөө этигэнэб,
Һанаһан хүсэлөө заагүй
бэелүүлхэб.
Арбан табанай һарадал
Талмайран жаргажа,
Атар газарай ногоондол
Халюуран һалбаржа ябахатнай
болтогой!
Анджела Гомбоева,
Дангина-2012, ВСГУТУ, 2-дохи һуури, Улаан-Үдэ
Амар сайн!
Үдэ Сэлэнгын уулзуурта
Үргэн гоёор һалбарһан,
Угсаатанайм түб хото -
Улаан-Үдэмни, мэндэ-э!
ВСГУТУ-гай Соёлой ордондо
Буряад зоной найрые
Угтажа, хүндэлжэ сугларһан
Оюутад, багшанар, мэндэ-э!
Сагаан һараар,
С Белым месяцем!
Нарата ногоон дэлхэйдэ
Нажарай сагта мүндэлөөб,
Үхэр жэлтэйб,
хабшаахай одотойб.
Үльдэргэ нютагта тоонтотойб,
Үргэн Сэлэнгэһээ гарбалтайб.
Дальтиршагүй зоригтойб,
сэбэр сэхэ зантайб,
Дотоодын хэрэгэй албанда
Багаһаа хүдэлхэ дуратайлби.
Шэлэһэн замайнгаа эхиндэ
Гэшхэлэн ябаһандаа
баяртайлби.
Ерээдүйнгээ мэргэжэлдэ
бэлдэнэб,
Шадал соогоо зэбсэгжэнэб.
Элинсэгүүдэй ёһо заншалаар
Эльгэлэн, таанартаа үреэлһүү.
Бархан,
Саяандаал үндэр байгты,
Байгал далайдаал
гүнзэгы байгты.
Луу жэлдэ дэлгэр тайбанаар,
Ондо орожо
ябахамнай болтогой!
Арюна Баниева,
Дангина-2009, 29-дэхи гимнази, Улаан-Үдэ,
һургуулиин мүнгэн медальта
Уужам тэнюун бодолтой,
Урин налгай сэдьхэлтэй
Ууган Буряадайм арад түмэн
Угсаата найраар, мэндэ-э!
Шэнын нэгэнээр, шэнэ жэлээр!
Уһа мүрэн эрьеэ мүшхэдэг,
Хүн бүхэн угаа дагадаг.
Угайнгаа 11 үеые
Ухаандаа хадагалан ябагшаб.
Эхирэд Булагадһаа эхитэй
Элинсэг холын Шаты,
Табадахи үень – Барда,
Үшөө таба – Анатоли,
Анатолиин хүбүүн Владимир,
Ашата минии эсэгэ.
Хулгана жэлдэ түрэһэмби,
Хурса хурдан бодолтойб.
Угайнгаа бэлиг абаһамби,
Урин дулаан абаритайб.
29-дэхи гимназиин
Ханалгатай эрхим һурагша.
6-дахи «б» ангидаа
Зүдхэмжэтэй ябагша
Баниева Арюна
Бултыетнай амаршалан байнаб.
Эрдэм бэлиг – хүнэй шэмэг,
Эртын заншал – арадай баялиг.
Үндэһэн найраа хүгжөөел,
Үргэжэ дээшэнь мандуулаял!
Арюна Дашиева,
Сагаан һарын дангина-2000, Үльдэргэ
Хони, хурьгад мааража,
Хэшэгнай арьбажаба.
Сагаалгамнай мандажа,
Сэдьхэлнай баясаба.
Сагаан һараар!
Урдын урда сагта
Урин дулаан байхада
Улаалзай хүбдүүд гарбалтан -
Угһаа нэгэ омогтон
Обоото-баабайн үбэртэ
Отогложо һууһан юм.
Тэдэнэй нэгэн Шүлтэ,
Тиигээд саашаа Цэрэмпэл, Дагба,
Дамба, Шойдон, Намсарай.
Намсарайн одхон үри
Найман сагаан мэнгэтэй
Бишэн жэлдэ
«Биб», — гэжэ дэлхэйдэ
мүндэлһэн,
Нюдөөрөө энеэһэн,
Нарандал мэшэеэһэн,
Аглаг талын сэсэгтэл
Арюна дүүхэй гээшэб даа.
Тоонто нютагайнгаа
Торгон хүрьһэ гэшхэнэб.
Аба эжынгээ
Алтан һургаалда хүртэнэб.
Үглөө бүри
Наранай туяа угтажа,
Үдэр бүри
Үреэлэй һайханда хүртэжэ,
Жэргэмэлэй дуута
Жэнхэни Буряад нютагтаа
Арад булта
Амгалан тайбан һуухамнай
болтогой!
Чимита Дарибазарова,
Эдир дангина-2007, 1-дэхи һуури, 29-дэхи гимнази
Солнечной Бурятии
Сыновей и дочерей
С Белым месяцем поздравляю,
Счастья, радости желаю.
Зунай сагай эхиндэ,
Үдэр гарагай эрхимдэ
Нюуртаа гэрэлтэй,
Нюдэндөө галтай,
Эрхим хүүхэн мүндэлжэ,
Эжы, абаяа баясуулааб.
Могой жэлтэйб,
Найман сагаан мэнгэтэйб.
Дорюун, хүхюун абаритайб,
Дуулахашье, хатархашье
дуратайб.
Хори-буряад гарбалтай
Хуасай ехэ угтай
Дарибазарова Чимита Баировна,
Сагаан һарын эдир дангина,
Танай урда зогсоноб,
Һайхан сэдьхэлһээ үреэлнэб.
Хурдан хүлтэй
Хулгана жэлдэ
Хэрэгтнай бүтэжэ,
Хэшэгтнай дэлбэржэ
Байхань болтогой!
Абам, эжымни –
Алтан нарамни.
Түрэл гарални –
Түшэг тулгамни.
Улаан-Үдэдөө
Улаан бургаһандал урганаб,
29-дэхи гимназидаа
Эрдэм, бэлиг шудалнаб.
Эсэгынгээ нэрэ хухалхагүйб,
Эжынгээ һургаал мартахагүйб.
Сагаан һарамнай мандажа
байг лэ,
Арад зомнай жаргажа һууг лэ!
Зинаида Цыдыпова,
Аймагай дангина-2004, 2-дохи һуури
Үргэн ехэ дайдаараа
Үнэржэжэ түбхинэһэн,
Бардам тэгшэ байдалаа
Бата һайхан найруулһан,
Хатан Яруунын албатад,
Хамаг олон айлшад,
Эбэй һайхан оршон соо
Эльгэлэн, хүхин зугаалаял!
Амар мэндэ-э!
Баян хангай Яруунын
Баруун энгэр тала
Энэ бэеым тэнжээһэн
Эхэ тоонто Үльдэргэм.
«Хүбдүүд хүн хүхюутэй
Хүнды модон абяатай».
Урдын сагай Барханаг
Улаан шарахан Мүнхэ
Буянтайхан Буудхан
Халбагар Халзан,
Баяртай Басаган,
Элинсэг аба Дамшаа,
Хулинсаг гэхэ Сэдэб,
Залан сэхэ Залхай,
Залхайн хүбүүн Дамби,
Дамби абынгаа
Табан хүүгэдэй одхон
Тахяа жэлтэй,
Нэгэ сагаан мэнгэтэй,
Зохидхон, золтойхон
Зина басаган гээшэлби.
Хабарай охито хаһада
Хүн боложо түрэхэдэм,
Аянай шубууд ганганажа,
Шэлбүүһэн гоёор анхилжа,
Шэдитэ юртэмсэ угтаа һэн.
Арад зондоо хэлэһүүлби:
Арюухан байгаалияа гамнаял!
Нариихан, сэбэр горходнай
Далайда хүрэжэл урдаг лэ,
Хада, хүбшэ, таламнай
Хододоо ногоорон һалбараг лэ!
Һара, нараяа толоруулжа,
Һайхан сэдьхэлтэй ябаял.
Ехэ сэбэрээр арюулжа,
Ерээдүй тээшээ дабшаял!
Эржэна Цырендоржиева,
Эдир дангина-2009, Үльдэргэ
Амар мэндэ, нютагаархин!
Шарагшан үхэр жэлнай
Шангаар мөөрэн ерээл даа.
Эреэн-Буурал, Хүлэрэгтэдөө
Эртэ холоһоо мүргэлтэй
Бадаритан хотон
Баруун-Үльдэргэдөө һуугаа юм.
«Ганса модон эзэтэй
Галзууд хүн сухалтай».
Дондог, Цырен-Доржо,
Базар-Дара
Гомбо-Доржо,
Гомбо-Доржын Ирина.
Ирина алтан эжынгээ
Элшэ туяа гэрэлхэн,
Намарай сагта
Хонин жэлдэ мүндэлһэн
Хэшэгтэй, бэлигтэй,
Хатарха, дуулаха,
Хэлэхэдээшье бэрхэ
Цырендоржиева Эржэна,
Ерээдүй сагай телеведущи,
Ехэ һайханаар
таанараа үреэлнэб.
Набша мэтэ һалбаржа,
Наран шэнги
мандажа байхатнай болтогой!
Дахуулаад хүтэлдэг
Должин нагаса
эжыдээ баяртайб.
Анхаран энхэрдэг
Аюур нагасадаа дуратайб.
Һайн үдэрөөр таанадтаа
Һайхан дуугаа зорюулнаб.
Туяна Жамбалдагбаева,
Аймагай дангина, 1-дэхи һуури
Сагай Рабжуун гороолһоор
Бишэн жэлнай гарабал.
Зүүнэй литын тоололгоор
Замби түбидэ морилбол.
Амар мэндэ-э!
Гал улаан тугтай
Галзууд угай
Жамбалдагбын
Цырен-Базарай Буладайда
Бар жэлдэ
Булайхан хүйтэндэ
Булхагар улаахан
бүүбэй түрэжэ,
Аба, эжыгээ,
Абганар, нагасанараа
Аргагүйл баясуулаа бэлэйб.
Нарайхан амитанаа
Нарантай жэшэжэ.
Туяана гэжэ нэрлэһээрнь
Тэбхэр 16 жэл үнгэршэбэ.
Агта моридышье унадагби
Аялга дуугаашье татадагби.
Чимит дүүтэйгээ эбтэйхэн
Шубуунай хоёр далибди,
Һургуулияа
мүнөө жэл дүүргэхэб,
Өөрынгөө зүргэ олохоб.
Буряад зомнай үреэлтэй,
Бурхан шажанда мүргэлтэй.
Нангин олон шүтээндээ
Наманшалжа ябаял,
Түрэл һайхан дайдадаа
Түшэглэжэ жаргаял!
Виктория Шарапова,
Сагаан һарын дангина-1997, Сэлэнгын аймаг
Амар сайн,
эрхим хүндэтэ нютагаархид,
Сагаалганай халуун мэндэ
та бүгэдэндэ хүргэнэб.
Һайхан даа,
hайхан түрэл тоонтом,
Һанаха байха Жаргалантам.
Уужам үргэн талануудтай,
Сагаан хадын аршаантай,
Тахижа мүргэхэ
субаргануудтай,
Бүхэн голой эрьеэр байрлаhан,
Баяр жаргалаа эдлэжэ hууhан
Жаргаланта минии нютаг лэ.
Табан шара мэнгэтэй
Бишэн жэлдэ түрэhэн
Номдоо бэрхэ, абадаа эрхэ,
Баярай басаган Вика гээшэб.
Минии нагаса аба
Гүр-Доржо Султумович Шарапов -
Алдар солын 3 ордентой.
Эсэгын дайнай сэрэгшэ.
Эрэлхэг дайнай баатарта
Нютагтань хүшөө табяатай,
Нэрээрнь үйлсэ нэрлээтэй.
Нагаса абым эсэгэ Султум,
Султумай аба Шараб,
Шарабай аба Цыренжаб,
Цыренжабай аба Улзой,
Улзойн аба Лузан,
Лузанай аба Ворчутка,
Ворчуткын аба Абида,
Абидын аба Сусагай.
Сагаалая, ногоолое,
нютагаархид,
Сагай хүндые дабая,
Заяанай һайханиие шэлэжэ,
Замуудай дардамаар дабхия.
Барас Халзановайнгаа хэлэһээр
«Тоёон үндэр хадынгаа
Толи мүнгэн хойморто
Сэдьхэн хүрэжэ ерээд лэ,
Сагаан сэржэмээ үргэжэл»
Угсаата арадайнгаа найрые
Уулын оройгоор мандуулаял!
Арюна Доржиева,
Аймагай дангина- 2008, 1-дэхи һуури
Хорин нэгэдэхи зуун жэлдэ
Хаба ехэтэй дабхижа,
Олон яһатанай жагсаалда
Омог солоёо үргэжэ,
Түүхэ дамжан ерэһэн
Түрэл буряад арадаа
Хуушанай ёһоор мэндэшэлнэб,
Хүхэ сэнхир хадагаа дэлгэнэб.
Мэндэ-э!
Хүхэ мүнхэ тэнгэри доро
Хүрьһэтэ алтан дэлхэй дээрэ
Ялабхинаһан нуурнуудтай
Ярууна гэжэ аймагта
Үзэсхэлэн һайхан дайдатай
Үлзы нютаг – Үльдэргэдэ
Дун сагаан хонин жэлдэ
мүндэлөөб.
Дарагдашагүй 9 улаан
мэнгэтэйб
Бузаргүй нараншуу,
Булангиргүй уһаншуу,
Адис, санзайн хангалтай
Арюна – арюудхаһан
нэрэтэйб.
Жаргал – ажалша абатайб
Баярма – дууша эжытэйб.
Баатар, Зоригто, Бата –
Бата хэрэм аханартайб
Хөөрхэн жаахан Һамажаб
Хүтэлхэ һайхан дүүтэйб.
Улаан зүрхөөр уянби,
Ургы сэсэгээр задардаг юм.
Аляа сэдьхэлээр баянби,
Аялга хүгжэмөөр зэдэлдэг юм.
Энэ һайхан ордон соо
Эбтэй һууһан таанараа
Үшөө дахин амаршалнаб,
Сагаан һараар үреэнэб.
Сэбэр газарта
Хии моридоо хиидхүүлжэ,
Шэнэ сагта
Долги үгсэн һамаруулжа,
Согтой, солгёотой
Чингис-Богдын сэрэгтэл
дабхижа,
Хамаг мууе тооһон тоборог
болгожо,
Аза жаргалаа, һүр һүлдэеэ
мандуулжа
Ябахатнай болтогой!
Аюржана Цыриторова,
Эдир дангина-2012, Улаан-Үдын 6-дахи һургуули
Амар мэндэ, анда нүхэд
Ашата багшанар!
Нарата Буряад орондо
Найраар бууhан Сагаалганда
Эдир дангина Аюржана
Эльгэ зүрхэнэй оёорhоо
Та бүгэдые амаршалан,
Тайзан дээрэ зогсоном.
Сагаан hараар!
Хотошо нохой жэлдэ
Халуун ажалай түлэг дунда
Булад хажуурнуудай
ханхинажа,
Бухалнуудай бодожо байхада,
«Мэндэ-э!» шангаар
мэдүүлhээр,
Мүнхэ дэлхэйдэ мүндэлөөб.
Агын талада тоонтотой
Абамни – Цырен юм,
Угаа саашань тоолобол:
Аюр, Цыритор, Сандан,
Митыб, Дэлгэр,
Моотхон харгана омогтойб,
Хори буряад угтайб.
Бурханhаа үгтэhэн бэлигтэйб,
Дуулаха, хатарха һэдэбтэйб.
Ураар шүлэг хэлэдэгби,
Гоёор зураг зурадагби.
6-дахи hургуулиин үмэнэhөө
Зондоо үреэлээ дамжуулһууб.
Могой жэлдээл нугархай,
Мэргэн, сэсэн болтогой!
Элбэг дэлбэг хэшэгтэй
Энхэ тайбан болтогой!
Малаа хаража, амаа
тоhодооройт,
Малгайгаа абажа,
бурхандаа мүргөөрэйт
Сагаан һараар, Сагаалганаар!
Мэдэгма Батуева,
Эдир дангина-2003, Улаан-Үдын 8-дахи һургуули
Бүмбэрсэг дэлхэйдэ
Байгал далайгаараа суурхаһан,
Буурал түүхэдэ
Буряад нэрэеэ мандуулһан
Монгол морин унаатай
Мүнгэн зүүдхэл шэмэгтэй
Минии арад, мэндэ-э!
Гал улаан тугтай
Галзууд түмэршэ угтай
Солон, Хатуу, Номогон,
Дугар, Митэб, Сэдэб,
Хамаг зонойнгоо
Халуун гуламта зохёон ябаһан,
Ажалша бэрхээрээ
Холо, ойгуур суурхаһан
Үбгэн аба Сэдэбэй
Арбан нэгэн хүүгэдэй нэгэн
Алтанһаа үнэтэй
Аюуша абынгаа
ууган үри Мэдэгмаб.
Нохой жэлтэйб,
6 сагаан мэнгэтэйб.
Һамартай, һархагтай
Һайхан намарай сагта
Үлгэн дэлхэйдэ
Үхин үри мүндэлөөб.
Аба эжын альган дээрэ
Ая соохоноо үндыгөөб.
Хотынгоо 8-дахи һургуулида
Оролдожо һуранаб мүнөө.
Дурланаб уран зурагта,
Нугарнаб уян хатарта.
Судар номдоо тэгүүлнэб,
Содном дүүгээ хүтэлнэб.
Арюун булагтал сэдьхэлһээ
Арад зоноо үреэлнэб.
Очирваниин үршөөлтэй,
Оюун бэлиг түгэлдэр,
Мүшэн сэнхир замби дээр
Мүнхэ һайхан һуугыт даа!
Уянга Цыденова,
Аймагай эдир дангина-2014, 3-дахи һуури
Мүнгэн, мүнгэн тахаараа
Мүнхэ замбяар түбэрбэл.
Монгол, буряад арадтаа
Морин-эрдэни заларбал.
Мэндэ амар, Сагаалган!
Мэндэ амар, угсаатан!
Уран Дүшын сууряатай
Уулата Захаамин нютагтай
Буурай холын сагуудһаа
Бурзайтан хотон һуугаа юм.
Цэдэн, Дэжэд, Николай,
Зоригто, Зоригтын
одхон хүүхэн
Би – Уянга
Үлгы тоонто Үльдэргын
Үбэр дээрэнь үндынэб.
Наранай туяа соо наадан,
Найман наһаяа гүйсэбэб.
Гурбан мэргэн аха, дүүтэйб,
Гуа дангина эгэшэтэйб.
Бэлигээр бэем һалбарнал,
Буряадай заншал үргэхэб.
Жэргэмэл досоом жэргэнэл,
Жаргалай одо мандуулхаб.
Эндэ һууһан таанартаа
Эльгэ дулаан үреэлһүү.
Эмниг хүлэгэй булгяанда
Эмээлдээ бүхөөр һуугаарайт.
Зоной дардам харгыда
Зоригоор түгэлдэр ябаарайт!
Бэлигма Митыпова,
Аймагай Сагаан һарын дангина, 1-дэхи һуури
Алтан наранай элшээр дамжан,
Аглаг дэлхэйдэ буужа ерэһэн
Сахилгаалма Сагаалганаар
Сагаан сэдьхэлтэй
Буряад арадтаа
Басаган минии амар мэндэ!
Арюун үлгы тоонтом -
Аглаг номин Үльдэргэм
Аршаар булагаар дэбэрнэл,
Алтан таряагаар эбхэрнэл.
Хурдан хүлэгүүдээр суурханал.
Эреэн Бууралда мүргэлтэй
Гал улаан тугтай,
Галзууд түмэршэ угтай:
Занданай Дондог,
Дондогой Митыб,
Дархан Митыбай
Намсарайн Жаргалай,
Могой жэлтэй,
дүрбэн үриинь дундахи,
Улаахан хасартай
Бэлигма Митыпова
Урдатнай зогсоноб.
Бэрхээр номдоо һуранаб
Бэеын тамир хүгжөөнэб,
Элинсэгэйнгээ ёһо заншал
Эртэ багаһаа сахинаб.
«Хадаараа,
хүбшөөрөө харгытай
Халюунхан Ярууна нютаг!»
Хамаг буланһаань бууһан
Харьяата албата арад!
Монгол туургатан хадаа
Моринойнгоо
хурдаар хатарагты.
Ондо һайханаар орожо,
Олзотой, хэшэгтэй ябагты!
Сэсэгма Митыпова,
Аймагай эдир дангина-2014, 2-дохи һуури
Амар сайн!
Эмгэн буурал үбгэд, хүгшэд,
Эдир баахан үхи хүүгэд.
Ашата манай багшанар,
Ажалша, малша аба, эжынэр!
Сагай һайнда та бүгэдэндэ
Сагаалганай амар мэндэ!
Эртын эхин сагуудһаа
Эреэн-Бууралдаа мүргэлтэй,
Гал улаан тугтай,
даахай ураатай,
Галзууд түмэршэ угтай
Түшын Түгэдхүүн һуугаа юм.
Занданай Дондог - хулинсаг,
Митыб дархан - элинсэг,
Найдаха түшэг, тулгамни
Намсарайн Доржо абамни.
Морин жэлэй дангина
Митыпова Сэсэгма
Бүгэдэ буряадай нааданда
Бэеэ зэһээд, урдатнайб.
Бишэн жэлэй хабарай үдэшэ
Бүмбэрсэг дэлхэйдэ
мүндэлһэмби.
Төө багахан намтар соом
«Таба» тоонууд олон юм.
Табан эрдэмэй бэлгэтэй
Табан шара мэнгэтэйб.
Табан хүүгэдэй дундахиб,
Табан дээрэл һурагшаб.
Алиш тээһээм уран
дүршэл үгтэнхэй,
Хүүхэлдэймни миниил
оёһон заһалтай.
Ерээдүйдэ мэдээжэ
модельер болохоб,
Ерээрэйт намдаа – гоёхоноор
таанараа хубсалуулхаб.
«Һайхан басаган – гэрэй шэмэг,
Һайн һанаан –
сэдьхэлэй шэмэг».
«Эрэ һайтай – эхэнэр номгон,
Эзэн һайтай морин номгон».
«Хүлэгэй һайниие
холын харгыда туршадаг,
Хүнэй һайниие зобохо,
ядахадаа ойлгодог».
Хабарай зүлгэ ногоондо
Хушуута малнай атарлан,
Хоёр дахин олошорог!
Хүхэ модон морин жэлдэ
Хүн зоноймной байдал
Хүгжэжэ гоёор һалбараг!
Александра Цыренова,
Үльдэргын эдир дангина-2014
Улаан нарандал залаатай
Угсаата шобогор малгаймнай,
Мүнгэшэ дарханай һиилүүртэй
Һанжуурга мүнгэн зүүдхэлнай
Абдарһаа мүнөө гаргагдаа,
Аляахан хүүхэд нахилзаа.
Энэ – манай Сагаалган,
Элинсэгүүдэймнай наадан.
Амар мэндэ, үльдэргөөрхимни,
Алишье сагта нютагаархимни!
Үндэр Тура баабайдаа
Үни холоһоо мүргэһөөр,
Бурюуха хотон үнэржэн,
Буусадаа батаар түбхинөө.
Үреэлтэ, Санжаа,
Цыбигжаб, Цырен,
Дууша, ажалша
Дашажамса үбгэн абам
Дайнай, ажалай ветеран бэлэй.
Депутат Дулма – хүгшэн эжым
Ленинэй орденто
хонишон һэмнай.
Тэдэнэй хүбүүн Баяр
Түрэһэн минии эсэгэ юм.
Табан хүүгэдэйнь одхон
Талаан, хэшэгэй энжэтэйб.
Хабарай уяар, бишэн жэлдэ
Хүн боложо, дэлхэйдэ буугааб.
Нагасам ехэ эрдэмтэн,
Намдашье бэлигһээнь
хүртөө гү?
Һудар ном уншанаб,
Һургуулидаа һайнаар һуранаб.
Александра-Сэсэгма Цыренова
Амаршалжа байнаб таанараа
Сагаан һараар, Сагаалганаар!
Хүл хүнгэн морин жэлдэ
Хүдөө нютагнай һалбараг.
Ажал хэрэгнай урагшатай,
Амитан зомнай жаргалтай,
Омог дорюун ондо орохомнай
болтогой!
Валерия Тапхарова,
Эдир дангина, аймагай 3-дахи һуури
Сиидэр Һама сахюусан
Шэнын нэгые мандуулаа.
Сагаан һара сахилзан,
Сэлеэн зондом айлшалаа.
Амар мэндэ-э!
Алтаар баян Ахын аймаг,
Аяар дээрэл Саяан һуурин.
Тэндэ минии абын тоонто
Түби дэлхэйн мүнгэн дэнзэ.
Һоёд угайм удха ехэ,
Һаарал холоһоо эхитэй гэхэ.
Табхар, Михайла, Александр.
Александр аба,
Шура эжын һанаха хүүгэн
Валерия танай урда зогсоноб.
Шантагархан гахай жэлэй
мүшэтэ һүни
Шааюурхан энэ дэлхэйдэ
мүндэлөөб.
Нагаса аба эжындээ өөдөө
болоноб.
Василий Иванович үбгөөм
тоодо һургадаг.
Дымид-Ханда эжым шүлэг,
дуу заадаг.
Үльдэргынгөө һургуулиин
нэгэдэхи ангида
Үзэг бэшэгтэ оролдон һуранаб.
Жаргалма Доржиевна багшадаа
дуратайб,
Жаахан эдир үетэн нүхэдтэйб.
Алишье эрдэмдэ тордиһогүйб,
Англяаршье хэлэжэ ядахагүйб.
Сагаан арюун сэдьхэлһээ
Сагаалганаар
бултыетнай үреэнэб.
Зуу хүрэжэ,
Зурыжа ябагты.
Зугаатай, наадатай
Жаргажа һуугты!
Алтана Цыренова,
«Уг гарбал» нааданай дангина, 1-дэхи һуури,
Үндэһэтэнэй 1-дэхи лицей-интернат
Зониие баршадhаа абарагша
Зандан-Жуу шүтөөнтэй
Гушан гурбан гулбай,
Гурбан ехэ Яруунын
Үлзы һайхан
Үльдэргэ нютагай,
Хүхюун дорюун абаритай,
Хүнгэн шэнгэн ябадалтай,
Хүхын үндэгэ эдиhэн
Хара бүргэд ураатай
Хүхэ тугтай хүбдүүд угтай
Түргэн, мэргэн ухаатай,
Түгэс дүүрэн бэлигтэй
Нохой жэлтэй,
юһэн улаан мэнгэтэй
Нэгэдэхи «б» ангиин hурагша,
Долоо наhанай, буряад яһанай
Дангина басаган
Алтана гээшэб.
Бултанда амар мэндэ-э!
Би – Баярайб, Баяр Даша-Дэлэгэй, Даша-Дэлэг Чимит-Дашын, Чимит-Даша – Хандын, Ханда – Сыренэй, Сырен – Цыбигэй, Цыбиг – Холхосойн, Холхосой – Баяндайн, Баяндай – Бааядайн.
Аргашан мэргэжэлтэй
Аба эжы хоёртойб.
Даруу сэсэн, сэнтэйхэн,
Дулма хүгшэн эжытэйб,
Баясан хүтэлхэ
Бата-Очир дүүтэйб.
Угаа уhанда хаянгүй,
Гарбалаа газарта булангүй,
Эмшэншье боложо магадгүйб.
Хэншье болоо хадаа
Хүнэй түлөө оролдожо,
Зоной туһада зорижо,
Зулаар бадаран ябахалби.