Нааданууд

Мори урилдаан

26 марта 2015

2041


Гэрэл зураг: Олег Ловцов

Хорин шагай һубарюулжа, субажа ябаһан морид болгожо табиха. Энэ хорин модо утатай тала гээшэ. Моридой хоорондо нэгэ модон зай. Нэгэдэхи мориной эзэн гурбан шагайгаа орхихо. Тэдэнэйнь нэгэ шагай морин буугаа һаань, мориниинь нэгэ модо ябаха. Мориёо түрүүшын шагайтай зэргэлүүлжэ хоёр модо урагшаа гаража, гурбан модоор түрүүлжэ ябана гээшэ. Гурбадахияа шагайгаа орхиходонь, морин буубагүй. Наадаха эрхээ алдаба. 

Нүгөөдэ хоёрдохи наадагша эхилбэ. Морин буубагүй. Нэгэдэхи наадагша наадаха эрхэтэй болобо. Гурбан шагайгаа хаяхадань, нэгэ морин бууба. Мориниинь нэгэ модо урагшаа гүйбэ. Дахин орхиходонь, морин буубагүй. Хоёрдохи наадагшын 3 шагай хаяхадань, нэгэ морин бууба. Мориниинь нэгэ модо гүйбэ бшуу. 

Энэ мэтээр хурдан мориной арбан модо гүйжэ, урилдаанда түрүүлэн гаратарнь наадаха. Гарагша морин хэды модоор гарааб гэжэ хоёрдохи гүйгөөшэ хүрэтэр модо тоолохо. 5 модо (шагай) байгаа һаа, 5 модо түрүүлжэ гараа бшуу. Энэ урилдаанда гаража ерэһэн гүйгөөшэдэ соло дуудажа, алдар солыень үргэхэ хэрэгтэй: 

Ум сайн! Энхэ амгалан болтогой! (дохино). 
Хартаганаата газарта 
Харгы гарган ерэгшэ, 
Дүрбэн туруунһаа 
Дүлэ бадараан зурыгша, 
Хурсахан туруутай, 
Хонин уусатай зээрдэмнай, 
Адуун һүрэгөө суурхуулбаш, 
Арад зоноо баярлуулбаш. 
Нютагаймнай түрүү унаган, 
Найрта түрүүлэн ерэбэш. 
Агтымнай эрхим хурданай 
Алдар солые дууданам! 
Агта, шамда 
Алдар соло! (дохино).