Зүжэгшэд ба хүгжэмшэд
Цыдыпова Маргарита
- Буряад Уласай габьяата зүжэгэшэн
Ленинград хотодо үнгэрһэн Бүхэоросой II мүрысөөнэй диплом (1979)
Буряад Уласай Соёлой яаманай Хүндэтэ үргэмжэ (1986)
Горький хотодо үнгэрһэн хүгжэмэй арадай зэмсэгүүдэй мүрысөөндэ илагша (1991)
Буряад Уласай Арадай Хуралай Хүндэтэ үргэмжэ (1998)
Буряад Уласай габьяата зүжэгэшэн (2001)
Улаан-Үдэ хотын Захиргаанай Хүндэтэ үргэмжэ (2006)
Буряад Уласай Соёлой яаманай Хүндэтэ үргэмжэ (2012)
Маргарита Цыдыпова «Байгал» театрай Чингис Павловай нэрэмжэтэ буряад арадай хүгжэмэй зэмсэгүүдэй шуулгын эгээ дүршэлтэй хүгжэмшэн юм. Улаан-Үдын П. И. Чайковскийн нэрэмжэтэ дунда мэргэжэлэй хүгжэмэй һургуулиин, тиихэдэ Зүүн Сибиириин гүрэнэй соёлой дээдэ һургуулиин шаанзын таһаг, гайхамшагта энэ зэмсэгээ, тэрэнэйнгээ арга шадалнуудые бүхы талаһаань шудалжа, эрхимээр дүүргэжэ гараһан юм. Тоглолтын үедэ мэргэжэлээ эрхимээр хэрэглэжэ шададагаараа харгашын анхарал эзэлдэг юм. Үшөө тиихэдэ монгол шаанза дээрэ һайнаар наадажа һураа, тоглолтонуудта ходо оролсодог юм. Маргарита Цыдыповагай үнэхөөр зүжэгшын маяг харуулжа наадахадань харагшадта ехэтэ һайшаагдадаг. Чингис Павловай нэрэмжэтэ буряад арадай хүгжэмэй зэмсэгүүдэй шуулгын үшөө агаарай долгиной ба сэнхир дэлгэсэй хамжаанда байха үеһөө, 1979 онһоо, тэндэ ажаллажа байһан юм. Миндаһан дээрэ мянган хүгжэм бэшэжэ, радиогой жасада оруулһан байдаг. Тэрээн соонь Оросой Холбооной болон хари оронуудай мэдээжэ хүгжэм зохёогшод, дуушад бии. Тэрэ жасаһаань мүнөө тон дэлгэрэнги зэдэлджэ байдаг С. Манжигеевэй, Ж. Батуевай, Б. Наранбаатарай хүгжэм дуунууд М. Цыдыповагай гүйсэдхэлгөөр байха. Мүнөө үедөө тэрэл шуулгадаа аша үрэтэйгөөр ажаллажа байна. Энэ шуулга 2005 онһоо Буряадай гүрэнэй дуу хатарай үндэһэн «Байгал» театрай бүридэлдэ ажаллажа байдаг гэжэ мэдээжэ. Эндээшье М. Цыдыпова шуулгынгаа шэмэг боложо наадажа байдаг юм. Тэрэнэй хабаадалгатай тоглолтонуудые нэрлэбэл: «Дайнай үеын дуунууд», «Амаралтын үдэшэ», «Ёохорой һүни», «Сагаан һара» б.б.
Гадна Буряадай мэдээжэ хүгжэм зохёогшодой — СССР-эй арадай зүжэгшэн, Социалис Ажалай баатар Б. Ямпиловай, Буряадай урлалай габьяата ажал ябуулагша П. Дамирановай, дуушад — Оросой Холбооной габьяата зүжэгшэд С. Сандиповагай, Д. Дугдановагай, буряад Уласай арадай зүжэгшэн Ц. Аюшеевагай, Буряад Уласай габьяата зүжэгшэн Ц. Банчиковагай, Буряад Уласай габьяата зүжэгшэн Б. Сандиповай, дууриин дуушан М. Пироговай тоглолтонууд. 2009 ондо ехэ нүүдэл тоглолтонууд Францида үнгэрөө бэлэй. Тэндэхи харагшад буряад арадай хүгжэмэй зэмсэгүүдэй абяа аялгада айхабтар дуратай юм гэжэ анхарагдаһан юм. «Байгал» театр Москва ошожо, Оросой арадай зүжэгшэн Н. Бабкинагай ойн баярай тоглолтодо хабаадалсаһан юм. Эндэ дабтагдашагүй аялга нэмэжэ М. Цыдыповагай оролсоһон ушар тоглолтын ехэ шэмэг болоһон байха юм.
Буряад Уласта Мэдээсэлэй, Эдэй засагай, Болбосоролой Байгалай хуралдаануудта, Оросой Холбооной Юрэнхылэгшэ Д. А. Медведевэй ерэһэн ушараар үнгэргэгдэһэн хэмжээ ябуулгануудта бусадтайл адли тон эдэбхитэй хабаадалсаһан байдаг.
Буряад Уласай Соёлой яаманай Хүндэтэ үргэмжэ (1986)
Горький хотодо үнгэрһэн хүгжэмэй арадай зэмсэгүүдэй мүрысөөндэ илагша (1991)
Буряад Уласай Арадай Хуралай Хүндэтэ үргэмжэ (1998)
Буряад Уласай габьяата зүжэгэшэн (2001)
Улаан-Үдэ хотын Захиргаанай Хүндэтэ үргэмжэ (2006)
Буряад Уласай Соёлой яаманай Хүндэтэ үргэмжэ (2012)
Маргарита Цыдыпова «Байгал» театрай Чингис Павловай нэрэмжэтэ буряад арадай хүгжэмэй зэмсэгүүдэй шуулгын эгээ дүршэлтэй хүгжэмшэн юм. Улаан-Үдын П. И. Чайковскийн нэрэмжэтэ дунда мэргэжэлэй хүгжэмэй һургуулиин, тиихэдэ Зүүн Сибиириин гүрэнэй соёлой дээдэ һургуулиин шаанзын таһаг, гайхамшагта энэ зэмсэгээ, тэрэнэйнгээ арга шадалнуудые бүхы талаһаань шудалжа, эрхимээр дүүргэжэ гараһан юм. Тоглолтын үедэ мэргэжэлээ эрхимээр хэрэглэжэ шададагаараа харгашын анхарал эзэлдэг юм. Үшөө тиихэдэ монгол шаанза дээрэ һайнаар наадажа һураа, тоглолтонуудта ходо оролсодог юм. Маргарита Цыдыповагай үнэхөөр зүжэгшын маяг харуулжа наадахадань харагшадта ехэтэ һайшаагдадаг. Чингис Павловай нэрэмжэтэ буряад арадай хүгжэмэй зэмсэгүүдэй шуулгын үшөө агаарай долгиной ба сэнхир дэлгэсэй хамжаанда байха үеһөө, 1979 онһоо, тэндэ ажаллажа байһан юм. Миндаһан дээрэ мянган хүгжэм бэшэжэ, радиогой жасада оруулһан байдаг. Тэрээн соонь Оросой Холбооной болон хари оронуудай мэдээжэ хүгжэм зохёогшод, дуушад бии. Тэрэ жасаһаань мүнөө тон дэлгэрэнги зэдэлджэ байдаг С. Манжигеевэй, Ж. Батуевай, Б. Наранбаатарай хүгжэм дуунууд М. Цыдыповагай гүйсэдхэлгөөр байха. Мүнөө үедөө тэрэл шуулгадаа аша үрэтэйгөөр ажаллажа байна. Энэ шуулга 2005 онһоо Буряадай гүрэнэй дуу хатарай үндэһэн «Байгал» театрай бүридэлдэ ажаллажа байдаг гэжэ мэдээжэ. Эндээшье М. Цыдыпова шуулгынгаа шэмэг боложо наадажа байдаг юм. Тэрэнэй хабаадалгатай тоглолтонуудые нэрлэбэл: «Дайнай үеын дуунууд», «Амаралтын үдэшэ», «Ёохорой һүни», «Сагаан һара» б.б.
Гадна Буряадай мэдээжэ хүгжэм зохёогшодой — СССР-эй арадай зүжэгшэн, Социалис Ажалай баатар Б. Ямпиловай, Буряадай урлалай габьяата ажал ябуулагша П. Дамирановай, дуушад — Оросой Холбооной габьяата зүжэгшэд С. Сандиповагай, Д. Дугдановагай, буряад Уласай арадай зүжэгшэн Ц. Аюшеевагай, Буряад Уласай габьяата зүжэгшэн Ц. Банчиковагай, Буряад Уласай габьяата зүжэгшэн Б. Сандиповай, дууриин дуушан М. Пироговай тоглолтонууд. 2009 ондо ехэ нүүдэл тоглолтонууд Францида үнгэрөө бэлэй. Тэндэхи харагшад буряад арадай хүгжэмэй зэмсэгүүдэй абяа аялгада айхабтар дуратай юм гэжэ анхарагдаһан юм. «Байгал» театр Москва ошожо, Оросой арадай зүжэгшэн Н. Бабкинагай ойн баярай тоглолтодо хабаадалсаһан юм. Эндэ дабтагдашагүй аялга нэмэжэ М. Цыдыповагай оролсоһон ушар тоглолтын ехэ шэмэг болоһон байха юм.
Буряад Уласта Мэдээсэлэй, Эдэй засагай, Болбосоролой Байгалай хуралдаануудта, Оросой Холбооной Юрэнхылэгшэ Д. А. Медведевэй ерэһэн ушараар үнгэргэгдэһэн хэмжээ ябуулгануудта бусадтайл адли тон эдэбхитэй хабаадалсаһан байдаг.