Зүжэгшэд ба хүгжэмшэд
Овчинникова Баярма
- Буряад Уласай соёлой габьяата ажал ябуулагша
Баярма Овчинникова олон дүйтэй, бэлигтэй, дуушадай гүйсэдхэлгые хүгжэмөөр дээдын хэмжээндэ дэмжэжэ шададаг хүгжэмшэн. «Эрдэни ятаг» гэжэ хүгжэмэй шуулгын хүтэлбэрилэгшэ юм.
Шэнэ дуунуудые сээжэлдэхэ, шэнэ тоглолтодо бэлдэхэ гэхэһээ эхилээд дуушадтай ехэ хүдэлмэри ябуулжа байдаг. Ямар нэгэн дуушанай тоглолтодо орохо дуунуудай удхаар бүхы тоглолтодонь зохидхоноор нэрэ һанажа үгэхэ ушарай тохёолдоходо, һанажа ядададаггүй, зохидхон нэрэнүүд олдоод лэ байха: «Эжыдээ зорюулнаб» (2014), «Булган талын аялга» (2015) — Бүтидэй Дондог-Сэрэндэ, «Дурсалгыемни бү һэреэ» (2013) — Галина Бадлуевада, «Аша үрынь харюулһайб» (2015) — Болод Сандиповта, «Буянтай арад түмэндөө» (2013) — Сэсэгма, Болод Сандиповтанда, «Дулаахан гуламтын дүхэриг соо» (2013) — Цыпилмы Аюшеевада, «Арад зондоо дууланам даа» (2014) — Сэдэб Банчиковада, «Минии Эжы — минии Сахюусан» (2013) — Лариса Шаралдаевада «Хабарай һүлдэ» (2014) — Балданцэрэнгийн Баттүвшиндэ, үшөө Бадма-Ханда Аюшеевада (2014), Хажадма Аюржанаевада (2016), Намгар Лхасарановада (2016) б.б.
Баярма Овчинниковагай найрал дуушадтай бэлдэһэн түлэбүүд саг үргэлжэ ехэ бага тоглолтонуудта гаражал байдаг: «Баян талын аялга», «Амаралтын үдэшэ», «Монголнуудһаа Моголнууд хүрэтэр», «Ёохорой һүни», «Сагаалганай уулзалга», «Алтарганые угтажа», «Дайнай үеын дуунууд».
«Буха Ноёной ехэ тайлган», «Этигэлэй Хамбада арбан эрдэниин үргэл» гэһэн ехэ нааданууд. Тиихэдэ театрай табиһан зүжэгүүд байха: «Байгал далайн доиогууд», «Угайм һүлдэ» (Оросой Холбооной Засагай Газарай шагналда хүртэһэн), «Баргуужан-Түхэм ороной сууряан» (Буряад Уласай гүрэнэй шагналда хүртэгшэ).
2008 онһоо Б. Овчинникова харагшадай дурлажа үрдиһэн «Эрдэни ятаг» гэжэ ятагшадай шуулга ударидажа байдаг. Энэ шуулгын һүүлэй тоглолто «Торгон миндаһан» 2013 ондо болоо бэлэй. Энэ мэтэ уласай хэмжээнэй ехэ бага тоглолтонуудта таһалгаряагүй хабаадлсажа байдаг шуулга гээшэ. «Евразиин абяанууд» гэһэн уласхоорондын V ехэ нааданда Гунга Чимитовай үгэнүүд дээрэ бэшэгдэһэн «Үндэр, набтар» гэжэ Баярма Овчинниковагай дуулаһан шог дуун олоной һонирхол татаһан, «Эрдэни ятаг» шуулгые Венэдэ (Австри) эмхидхэгдэһэн ехэ наадан дээрэ наадахыень урина. 2015 ондо Москвада үнгэрһэн уласхоорондын ехэ нааданда хабаадаа. 2016 оной ноябриин 16-да В. Путинай Буряад орон ерэхэдэ Засагай Газарай болон Арадай Хуралай зүблөөнэй үедэ хоёр сагай туршада тоглоһон бэлэй. Эдэ хэлэгдэһэн бэлиг дээрэ нэмэжэ хэлэхэдэ, үшөө хүгжэм зохёохо бэлигтэй хүн юм. «Ниидэжэ ябаһан годлиин хүгжэм» гэжэ нэрлэгдэһэн тоглолто соо Баярма Овчинниковагай хүгжэм доро бэшэгдэһэн дуунууд зэдэлээ бэлэй: Л. Табхаевай үгэнүүд дээрэ «Ушартай» гэжэ шог дуун, Е. Цыбикжаповагай үгэнүүд дээрэ «Дурламаар нүхэр», Б. Зориктуевай үгэнүүд дээрэ «наһанай эрьесэ». Дуушадай дуулахаар, хүгжэм шэгжэлэгшэдэй эрхим гэжэ сэгнэһэн 10 гаран дуунуудай хүгжэм зохёоһон юм. «Байгал» театртаа 2012 онһоо 2017 он болотор ажаллаха үедөө дуунуудые, найрал дуунуудые дуушадтай суг һорин бэлдэдэг байһан юм. Тиигэжэ театрай дуушадай хүсөөр шэнэ эршэтэйгээр харагшадта хүргэгдэһэн дуунууд гэхэдэ: «Айлшалуулаарай», «Эжын нютаг», «Үреэл дуун», «Зуулзагана», «Хүшэгөөртөө», «Эхэ орондоо», «Үнэр жаргалай гуламта», «Тэбхэр сагаан табин наһан», «Тэргынгээ холесоогой», «Зулаяа», «Сагаан булагай уһанһаа», «Үргэн Ононой эрье дээр», «Сэдьхэлэй угалза», тиихэдэ ятагшадта гэжэ: «Эрдэни ятаг», «Мандуухайн сэдэвээр», «Эртын намар», «Эгэтын-Адаг», «Ёохор», «Инагай дуун», «На побывку едет», «Ушардаг һайб шамтайгаа», «Үнэшэн сагаан ботогон», «Найрай дуун», «Отражение», «Бууралхан эжымни», «Ариран» б.б.
Шуулгын «Unplagged» (2015), «В мир кино» (2016) гэһэн шэнэ, һонирхолтой түлэбүүд соо дэлхэйдэ мэдээжэ фильмнүүдэй хүгжэм пианино дээрэ наададаг байгаа: «Хатико», «Список Шиндлера», «Титаник», «Пираты Карибского моря», «Король-лев», «Игра престолов», «Властелин колец» б.б. Буряад Уласай гүрэнэй шангай лауреат Галмандахын Баттулгын «Кино соо хүгжэм» гэһэн һанаашалга соо рояль дээрэ эрмэлзэл ехэтэй, огсом наадаһан юм: «Теория хаоса», «Добро пожаловать в рай», «Мүнхын харгы». «Уран хуур» бүлгэмтэй суг эрхим хэмжээндэ «Запах женщины» гэһэн фильм соо Г. Свиридовай «Романс», К. Гарделиин «Танго».
Морин хуур дээрэ наададаг Буряадай габьяата зүжэгшэн Лариса Шаралдаеватай суг Мөнхболдой, бусадшье монгол хүгжэмшэдые ехэ шадамар гоёор наадаһан бэлэй.
Овчинникова Б. Ц. Москвада, Киевтэ, Славутичта, Ленинградта үнгэрһэн Буряадай соёлой үдэрнүүдтэ хабаадлсаһан юм. Театртайгаа суг Астрахань, Нерюнгри, Мирный, Казань, Красноярск, Эрхүү, Ангарск, Шэтэ хотонуудаар, Саха, Тыва, Хакас Уласуудаар, тиихэдэ Ирак, Франци, Бельги, Итали, Монгол, Америкэ, Греци, Болгари, Хитад гэһэн хари гүрэнүүдээр нүүдэл тоглолтонуудта хабаадалсажа ябаа.
Шэнэ дуунуудые сээжэлдэхэ, шэнэ тоглолтодо бэлдэхэ гэхэһээ эхилээд дуушадтай ехэ хүдэлмэри ябуулжа байдаг. Ямар нэгэн дуушанай тоглолтодо орохо дуунуудай удхаар бүхы тоглолтодонь зохидхоноор нэрэ һанажа үгэхэ ушарай тохёолдоходо, һанажа ядададаггүй, зохидхон нэрэнүүд олдоод лэ байха: «Эжыдээ зорюулнаб» (2014), «Булган талын аялга» (2015) — Бүтидэй Дондог-Сэрэндэ, «Дурсалгыемни бү һэреэ» (2013) — Галина Бадлуевада, «Аша үрынь харюулһайб» (2015) — Болод Сандиповта, «Буянтай арад түмэндөө» (2013) — Сэсэгма, Болод Сандиповтанда, «Дулаахан гуламтын дүхэриг соо» (2013) — Цыпилмы Аюшеевада, «Арад зондоо дууланам даа» (2014) — Сэдэб Банчиковада, «Минии Эжы — минии Сахюусан» (2013) — Лариса Шаралдаевада «Хабарай һүлдэ» (2014) — Балданцэрэнгийн Баттүвшиндэ, үшөө Бадма-Ханда Аюшеевада (2014), Хажадма Аюржанаевада (2016), Намгар Лхасарановада (2016) б.б.
Баярма Овчинниковагай найрал дуушадтай бэлдэһэн түлэбүүд саг үргэлжэ ехэ бага тоглолтонуудта гаражал байдаг: «Баян талын аялга», «Амаралтын үдэшэ», «Монголнуудһаа Моголнууд хүрэтэр», «Ёохорой һүни», «Сагаалганай уулзалга», «Алтарганые угтажа», «Дайнай үеын дуунууд».
«Буха Ноёной ехэ тайлган», «Этигэлэй Хамбада арбан эрдэниин үргэл» гэһэн ехэ нааданууд. Тиихэдэ театрай табиһан зүжэгүүд байха: «Байгал далайн доиогууд», «Угайм һүлдэ» (Оросой Холбооной Засагай Газарай шагналда хүртэһэн), «Баргуужан-Түхэм ороной сууряан» (Буряад Уласай гүрэнэй шагналда хүртэгшэ).
2008 онһоо Б. Овчинникова харагшадай дурлажа үрдиһэн «Эрдэни ятаг» гэжэ ятагшадай шуулга ударидажа байдаг. Энэ шуулгын һүүлэй тоглолто «Торгон миндаһан» 2013 ондо болоо бэлэй. Энэ мэтэ уласай хэмжээнэй ехэ бага тоглолтонуудта таһалгаряагүй хабаадлсажа байдаг шуулга гээшэ. «Евразиин абяанууд» гэһэн уласхоорондын V ехэ нааданда Гунга Чимитовай үгэнүүд дээрэ бэшэгдэһэн «Үндэр, набтар» гэжэ Баярма Овчинниковагай дуулаһан шог дуун олоной һонирхол татаһан, «Эрдэни ятаг» шуулгые Венэдэ (Австри) эмхидхэгдэһэн ехэ наадан дээрэ наадахыень урина. 2015 ондо Москвада үнгэрһэн уласхоорондын ехэ нааданда хабаадаа. 2016 оной ноябриин 16-да В. Путинай Буряад орон ерэхэдэ Засагай Газарай болон Арадай Хуралай зүблөөнэй үедэ хоёр сагай туршада тоглоһон бэлэй. Эдэ хэлэгдэһэн бэлиг дээрэ нэмэжэ хэлэхэдэ, үшөө хүгжэм зохёохо бэлигтэй хүн юм. «Ниидэжэ ябаһан годлиин хүгжэм» гэжэ нэрлэгдэһэн тоглолто соо Баярма Овчинниковагай хүгжэм доро бэшэгдэһэн дуунууд зэдэлээ бэлэй: Л. Табхаевай үгэнүүд дээрэ «Ушартай» гэжэ шог дуун, Е. Цыбикжаповагай үгэнүүд дээрэ «Дурламаар нүхэр», Б. Зориктуевай үгэнүүд дээрэ «наһанай эрьесэ». Дуушадай дуулахаар, хүгжэм шэгжэлэгшэдэй эрхим гэжэ сэгнэһэн 10 гаран дуунуудай хүгжэм зохёоһон юм. «Байгал» театртаа 2012 онһоо 2017 он болотор ажаллаха үедөө дуунуудые, найрал дуунуудые дуушадтай суг һорин бэлдэдэг байһан юм. Тиигэжэ театрай дуушадай хүсөөр шэнэ эршэтэйгээр харагшадта хүргэгдэһэн дуунууд гэхэдэ: «Айлшалуулаарай», «Эжын нютаг», «Үреэл дуун», «Зуулзагана», «Хүшэгөөртөө», «Эхэ орондоо», «Үнэр жаргалай гуламта», «Тэбхэр сагаан табин наһан», «Тэргынгээ холесоогой», «Зулаяа», «Сагаан булагай уһанһаа», «Үргэн Ононой эрье дээр», «Сэдьхэлэй угалза», тиихэдэ ятагшадта гэжэ: «Эрдэни ятаг», «Мандуухайн сэдэвээр», «Эртын намар», «Эгэтын-Адаг», «Ёохор», «Инагай дуун», «На побывку едет», «Ушардаг һайб шамтайгаа», «Үнэшэн сагаан ботогон», «Найрай дуун», «Отражение», «Бууралхан эжымни», «Ариран» б.б.
Шуулгын «Unplagged» (2015), «В мир кино» (2016) гэһэн шэнэ, һонирхолтой түлэбүүд соо дэлхэйдэ мэдээжэ фильмнүүдэй хүгжэм пианино дээрэ наададаг байгаа: «Хатико», «Список Шиндлера», «Титаник», «Пираты Карибского моря», «Король-лев», «Игра престолов», «Властелин колец» б.б. Буряад Уласай гүрэнэй шангай лауреат Галмандахын Баттулгын «Кино соо хүгжэм» гэһэн һанаашалга соо рояль дээрэ эрмэлзэл ехэтэй, огсом наадаһан юм: «Теория хаоса», «Добро пожаловать в рай», «Мүнхын харгы». «Уран хуур» бүлгэмтэй суг эрхим хэмжээндэ «Запах женщины» гэһэн фильм соо Г. Свиридовай «Романс», К. Гарделиин «Танго».
Морин хуур дээрэ наададаг Буряадай габьяата зүжэгшэн Лариса Шаралдаеватай суг Мөнхболдой, бусадшье монгол хүгжэмшэдые ехэ шадамар гоёор наадаһан бэлэй.
Овчинникова Б. Ц. Москвада, Киевтэ, Славутичта, Ленинградта үнгэрһэн Буряадай соёлой үдэрнүүдтэ хабаадлсаһан юм. Театртайгаа суг Астрахань, Нерюнгри, Мирный, Казань, Красноярск, Эрхүү, Ангарск, Шэтэ хотонуудаар, Саха, Тыва, Хакас Уласуудаар, тиихэдэ Ирак, Франци, Бельги, Итали, Монгол, Америкэ, Греци, Болгари, Хитад гэһэн хари гүрэнүүдээр нүүдэл тоглолтонуудта хабаадалсажа ябаа.