Зүжэгшэд ба хүгжэмшэд
Ринчинова Наталья
- Буряад Уласай габьяата зүжэгшэн (1992)
- Буряад Уласай арадай зүжэгшэн (2000)
- Россиин Федерациин соёлой габьяата хүдэлмэрилэгшэ (2013)
- СССР-эй Соёлой яаманай, соёлой профсоюзуудай, Бэеэ дааһан Профсоюзуудай холбоонһоо, Буряад Уласай Арадай Хуралай Хүндэлэлэй грамотануудаар шагнагданхай
Хүгжэмэй урлал дэлгэрүүлхэ талаар ехэ хубитаяа оруулһан Наталья Леонидовна Ринчинова 1957 оной январиин 22-то Улаан-Үдэдэ түрөө.
П. И. Чайковскийн нэрэмжэтэ Улаан-Үдын дунда мэргэжэлэй хүгжэмэй һургуулида (1974-1978), Зүүн-Сибириин гүрэнэй соёлой дээдэ һургуулида (1979-1983) мэргэжэл һайтай һургуулинуудые гараад, Наталья Ринчинова аяар дүшөөд жэлэй хугасаа соо классическа хүгжэм ба ургажа ябаа «улаан бургааһадта» һайн эстетическэ хүмүүжэл үгэхын тула оролдожо ябадаг. Хүдэлжэ ябаһан саг соогоо хэнтэйшье үгэеэ ойлголсожо шадаха, нэгэ амин дээрэ тоглолто үнгэргэхэ, харагшадта тусхай урма зориг «халдааха», үхибүүдтэйшье тусхай хөөрэлдөө хэхэдээ, симфоническа программануудташье, оперно болон балетнэ спектакльнуудташье хододоо эрилтэ ехэтэйгээр хандадаг хүн мүн. Тэрэнэй ажал ябуулгын оршом олон янзын юм.
Олон жэлэй туршада Наталья Ринчинова Буряадай гүрэнэй филармонида хүгжэмэй хэшээлнүүдые үнгэргэдэг һэн. Эдэ хэшээлнүүдэй гол зорилгонь хадаа дэлхэйдэ мэдээжэ хүгжэмэй баялигтай, буряад композиторнуудай зохёохы замтай танилсуулхаһаа гадна, дээдэ һургуулиин, дунда мэргэжэлэй оюутадта, юрэнхы дунда һургуулинуудай һурагшадые лекци-концертнүүдэй абонементын программатай танилсуулдаг. Наталья Ринчинова сэсэрлигэй хүүгэдтэ тайзан дээрэһээ ехэ һонирхолтойгоор хүгжэм гээшэ юун гээшэб, ямар мэдээжэ композиторнууд бииб г. м. хөөрөөнүүдые дэлгэжэ һонирхуулдаг.
Үхибүүдтэ зорюулагдаһан лекци-концертнүүдэй сэдэбүүдынь ехэ һонирхолтой: «Музыкальная азбука», «Когда оживают игрушки», «Весёлые нотки», «Из чего сделана музыка», «Расскажи мне, музыка, сказку», «Музыка должна высекать огонь из человеческих сердец», «Как дружат музыкальные инструменты» г. м. Тэрэнэй бэлдэһэн олон лекци-концертнүүдые нэмэлтэ болгон, ород литературын хэшээлнүүдтэ хэрэглэхээр: «А. С.Пушкин в музыке», «А. Блок и музыка», «Поэты серебряного века в музыке», «Стихи А. Фета и Ф. Тютчева в музыке», түүхын — «Дела давно минувших дней», «Летопись жизни народной», газар, байгаалиин эрдэмэй — «С песней по планете Земля», «Картины природы в музыке», хизаар ороноо шэнжэлэлгын — «По памятным местам родного города», «Музыка родного края» б. б. нэрлэхээр.
2013 онһоо Наталья Ринчинова бага наһанай үхибүүдтэ зорюулһан «В гостях у Музыки» гэһэн шэнэ проект эхилһэн байна. «Улаан бургааһадые» хүгжэмтэй танилсуулха, һонирхуулха, хүгжэм шагнажа һураха болон хүгжэмэй хэлэ ба уран аргануудые ойлгуулха гэһэн энэ проектын гол зорилгонь байгаа. Хожомоо филармониин бүхыдөө ажал энэ һалбаряар академическа хүгжэм шагнажа һураха, ерээдүйн залуушуулые академическа хүгжэмдэ дурлал түрүүлхэ гэһэн зорилготой Наталья Ринчинова шармайн хүдэлдэг байгаа.
Буряад филармонидо хүдэлхэ хугасаа соогоо Н. Л. Ринчинова 400 гаран лекци-концертнүүдэй программануудые зохёогоо. Эдэниинь ганса томошуулда бэшэ, харин бага наһанай үхибүүдтэ зорюулагданхай.
Наталья Ринчинова Оросой болон хари гүрэнүүдэй гастролернуудай камерна концертнүүдые нэгэнтэ бэшэ хүтэлбэрилөө. Ерэһэн айлшад буряад тайзанһаа ехэ дулаанаар угтуулһандаа, дүтөөр шагнагшадтай танилсуулһандань энэ мэргэжэлтэ эхэнэрые дулаан үгөөр дурсадаг.
Ехэ дуратайгаар, сэдьхэлэй дулаагаар Н. Л. Ринчинова мэдээжэ зүжэгшэдэй, Буряадай дуу гүйсэдхэгшэдэй зохёохы үдэшэнүүдые үнгэргэдэг байгаа. Ямаршье зүжэгшэнэй дабташагүй зохёохы талынь «тоһыень» тэмдэглэхэ гээшэ баһал хүгжэм шэнжэлэгшэдэй абьяас болоно гэжэ хэлэлтэй. Тиимэһээ Наталья Ринчинова зал соо тусхай «байдал» тогтоожо, ямаршье шагнагшадые һонирхуулха, харин зүжэгшэдые тайзан дээрэһээ урмашуулжа шадаха «шэдитэй» һэн.
Олон жэлэй туршада Ринчинова Н. Л. симфоническа оркестрэй концертнүүдэй программануудай хүтэлбэрилэгшөөр хүдэлһэн. Мэргэжэлтэ лекторэй үгөөр олон шагнагшад дэлхэйдэ мэдээжэ хүгжэмтэй танилсаһан юм: «Великий русский классик» (М. И. Глинкын түрэһөөр 200 жэлэй ойдо), «Вечный солнечный гений — В. А. Моцарт» (түрэһөөр 250 жэлдэ), «Героическая» симфония Л. Бетховена«, «Кармина Бурана» К. Орфа, «Музыка композиторов Бурятии», «Играем вместе с оркестром» (симфоническа оркестртэй хүгжэмэй һургуулинуудай шабинартай суг) г. м.
Ринчинова Н. Л. Буряадтаа хүгжэмэй тойрог соо мэдээжэ. Зохёохы үндэр соёлтой дээрэһээнь тэрэниие Буряадай гүрэнэй оперо болон баледэй академическа театр урина. Тэндэ олон жэлэй туршада хүгжэмэй хэшээлнүүдые шагнагшадтай үнгэргөө: П. Чайковскийн «Евгений Онегин», Д. Вердиин «Пиковая дама», «Травиата» ба «Риголетто», А. Бородинай «Князь Игорь», Д. Пуччиниин «Чио-Чио-сан», Б. Ямпиловай «Красавица Ангара», Ф. Амировай «Тысяча и одна ночь» г. м.
Ринчинова Н. Л. олон жэлнүүд соо Буряад Уласай соёлой эмхи зургаануудтай харилсаа холбоотойгоор хүдэлдэг: Ч. Павловай нэрэмжэтэ буряад арадай хүгжэмэй зэмсэгүүдэй шуулгатай, хүүгэдэй филармонитай, Буряадай гүрэнэй хатарай һургуулитай, Буряад Уласай Соёлой яаманай Уласай һуралсалай-онол аргануудай түбтэй, хүүгэдэй урлалай һургуулинуудтай. Тэрээндэ олон харюусалгата хэмжээ ябуулгануудые үнгэргэхыень даалгадаг, нэрлэбэл: Уласхоорондын эдир хүгжэмшэдэй «Найдал» гэһэн мүрысөөн, Уласхоорондын «Поющее детство» гэһэн найрал дуунай фестиваль-мүрысөөн, Уласай эдир хүгжэмшэдэй «Найдал угтуулан» гэһэн мүрысөөн, СССР-эй арадай зүжэгшэн Д. Дашиевай нэрэмжэтэ Уласхоорондын дуушадай мүрысөөн, СССР-эй арадай зүжэгшэн К. Базарсадаевай нэрэмжэтэ Уласхоорондын дуушадай мүрысөөн, жэл бүхэндэ үнгэргэгдэдэг «Байкальский Рождественский фестиваль», «Новое передвижничество», «Байкал — око Земли» гэһэн концертнэ программанууд г. м.
Ринчинова Н.Л. 25 жэлэй туршада Буряадай гүрэнэй филармониин профсоюзай хорооной түрүүлэгшээр ябахаһаа гадна, Буряад Уласай соёлой хүдэлмэрилэгшэдэй профсоюзна эмхиин Президиумдэ оролсодог. Наталья Ринчинова — ажалай ветеран.
Литература:
1. Шанюшкина Ч.Г. Дети и музыка // Правда Бурятии, 1989, 25 января
2. Шанюшкина Ч.Г. По музыкальным тропинкам // Правда Бурятии, 1991, 29 мая
3. Усович В.А. Единственная! // Бурятия, 2007, 26 янв., с. 7
П. И. Чайковскийн нэрэмжэтэ Улаан-Үдын дунда мэргэжэлэй хүгжэмэй һургуулида (1974-1978), Зүүн-Сибириин гүрэнэй соёлой дээдэ һургуулида (1979-1983) мэргэжэл һайтай һургуулинуудые гараад, Наталья Ринчинова аяар дүшөөд жэлэй хугасаа соо классическа хүгжэм ба ургажа ябаа «улаан бургааһадта» һайн эстетическэ хүмүүжэл үгэхын тула оролдожо ябадаг. Хүдэлжэ ябаһан саг соогоо хэнтэйшье үгэеэ ойлголсожо шадаха, нэгэ амин дээрэ тоглолто үнгэргэхэ, харагшадта тусхай урма зориг «халдааха», үхибүүдтэйшье тусхай хөөрэлдөө хэхэдээ, симфоническа программануудташье, оперно болон балетнэ спектакльнуудташье хододоо эрилтэ ехэтэйгээр хандадаг хүн мүн. Тэрэнэй ажал ябуулгын оршом олон янзын юм.
Олон жэлэй туршада Наталья Ринчинова Буряадай гүрэнэй филармонида хүгжэмэй хэшээлнүүдые үнгэргэдэг һэн. Эдэ хэшээлнүүдэй гол зорилгонь хадаа дэлхэйдэ мэдээжэ хүгжэмэй баялигтай, буряад композиторнуудай зохёохы замтай танилсуулхаһаа гадна, дээдэ һургуулиин, дунда мэргэжэлэй оюутадта, юрэнхы дунда һургуулинуудай һурагшадые лекци-концертнүүдэй абонементын программатай танилсуулдаг. Наталья Ринчинова сэсэрлигэй хүүгэдтэ тайзан дээрэһээ ехэ һонирхолтойгоор хүгжэм гээшэ юун гээшэб, ямар мэдээжэ композиторнууд бииб г. м. хөөрөөнүүдые дэлгэжэ һонирхуулдаг.
Үхибүүдтэ зорюулагдаһан лекци-концертнүүдэй сэдэбүүдынь ехэ һонирхолтой: «Музыкальная азбука», «Когда оживают игрушки», «Весёлые нотки», «Из чего сделана музыка», «Расскажи мне, музыка, сказку», «Музыка должна высекать огонь из человеческих сердец», «Как дружат музыкальные инструменты» г. м. Тэрэнэй бэлдэһэн олон лекци-концертнүүдые нэмэлтэ болгон, ород литературын хэшээлнүүдтэ хэрэглэхээр: «А. С.Пушкин в музыке», «А. Блок и музыка», «Поэты серебряного века в музыке», «Стихи А. Фета и Ф. Тютчева в музыке», түүхын — «Дела давно минувших дней», «Летопись жизни народной», газар, байгаалиин эрдэмэй — «С песней по планете Земля», «Картины природы в музыке», хизаар ороноо шэнжэлэлгын — «По памятным местам родного города», «Музыка родного края» б. б. нэрлэхээр.
2013 онһоо Наталья Ринчинова бага наһанай үхибүүдтэ зорюулһан «В гостях у Музыки» гэһэн шэнэ проект эхилһэн байна. «Улаан бургааһадые» хүгжэмтэй танилсуулха, һонирхуулха, хүгжэм шагнажа һураха болон хүгжэмэй хэлэ ба уран аргануудые ойлгуулха гэһэн энэ проектын гол зорилгонь байгаа. Хожомоо филармониин бүхыдөө ажал энэ һалбаряар академическа хүгжэм шагнажа һураха, ерээдүйн залуушуулые академическа хүгжэмдэ дурлал түрүүлхэ гэһэн зорилготой Наталья Ринчинова шармайн хүдэлдэг байгаа.
Буряад филармонидо хүдэлхэ хугасаа соогоо Н. Л. Ринчинова 400 гаран лекци-концертнүүдэй программануудые зохёогоо. Эдэниинь ганса томошуулда бэшэ, харин бага наһанай үхибүүдтэ зорюулагданхай.
Наталья Ринчинова Оросой болон хари гүрэнүүдэй гастролернуудай камерна концертнүүдые нэгэнтэ бэшэ хүтэлбэрилөө. Ерэһэн айлшад буряад тайзанһаа ехэ дулаанаар угтуулһандаа, дүтөөр шагнагшадтай танилсуулһандань энэ мэргэжэлтэ эхэнэрые дулаан үгөөр дурсадаг.
Ехэ дуратайгаар, сэдьхэлэй дулаагаар Н. Л. Ринчинова мэдээжэ зүжэгшэдэй, Буряадай дуу гүйсэдхэгшэдэй зохёохы үдэшэнүүдые үнгэргэдэг байгаа. Ямаршье зүжэгшэнэй дабташагүй зохёохы талынь «тоһыень» тэмдэглэхэ гээшэ баһал хүгжэм шэнжэлэгшэдэй абьяас болоно гэжэ хэлэлтэй. Тиимэһээ Наталья Ринчинова зал соо тусхай «байдал» тогтоожо, ямаршье шагнагшадые һонирхуулха, харин зүжэгшэдые тайзан дээрэһээ урмашуулжа шадаха «шэдитэй» һэн.
Олон жэлэй туршада Ринчинова Н. Л. симфоническа оркестрэй концертнүүдэй программануудай хүтэлбэрилэгшөөр хүдэлһэн. Мэргэжэлтэ лекторэй үгөөр олон шагнагшад дэлхэйдэ мэдээжэ хүгжэмтэй танилсаһан юм: «Великий русский классик» (М. И. Глинкын түрэһөөр 200 жэлэй ойдо), «Вечный солнечный гений — В. А. Моцарт» (түрэһөөр 250 жэлдэ), «Героическая» симфония Л. Бетховена«, «Кармина Бурана» К. Орфа, «Музыка композиторов Бурятии», «Играем вместе с оркестром» (симфоническа оркестртэй хүгжэмэй һургуулинуудай шабинартай суг) г. м.
Ринчинова Н. Л. Буряадтаа хүгжэмэй тойрог соо мэдээжэ. Зохёохы үндэр соёлтой дээрэһээнь тэрэниие Буряадай гүрэнэй оперо болон баледэй академическа театр урина. Тэндэ олон жэлэй туршада хүгжэмэй хэшээлнүүдые шагнагшадтай үнгэргөө: П. Чайковскийн «Евгений Онегин», Д. Вердиин «Пиковая дама», «Травиата» ба «Риголетто», А. Бородинай «Князь Игорь», Д. Пуччиниин «Чио-Чио-сан», Б. Ямпиловай «Красавица Ангара», Ф. Амировай «Тысяча и одна ночь» г. м.
Ринчинова Н. Л. олон жэлнүүд соо Буряад Уласай соёлой эмхи зургаануудтай харилсаа холбоотойгоор хүдэлдэг: Ч. Павловай нэрэмжэтэ буряад арадай хүгжэмэй зэмсэгүүдэй шуулгатай, хүүгэдэй филармонитай, Буряадай гүрэнэй хатарай һургуулитай, Буряад Уласай Соёлой яаманай Уласай һуралсалай-онол аргануудай түбтэй, хүүгэдэй урлалай һургуулинуудтай. Тэрээндэ олон харюусалгата хэмжээ ябуулгануудые үнгэргэхыень даалгадаг, нэрлэбэл: Уласхоорондын эдир хүгжэмшэдэй «Найдал» гэһэн мүрысөөн, Уласхоорондын «Поющее детство» гэһэн найрал дуунай фестиваль-мүрысөөн, Уласай эдир хүгжэмшэдэй «Найдал угтуулан» гэһэн мүрысөөн, СССР-эй арадай зүжэгшэн Д. Дашиевай нэрэмжэтэ Уласхоорондын дуушадай мүрысөөн, СССР-эй арадай зүжэгшэн К. Базарсадаевай нэрэмжэтэ Уласхоорондын дуушадай мүрысөөн, жэл бүхэндэ үнгэргэгдэдэг «Байкальский Рождественский фестиваль», «Новое передвижничество», «Байкал — око Земли» гэһэн концертнэ программанууд г. м.
Ринчинова Н.Л. 25 жэлэй туршада Буряадай гүрэнэй филармониин профсоюзай хорооной түрүүлэгшээр ябахаһаа гадна, Буряад Уласай соёлой хүдэлмэрилэгшэдэй профсоюзна эмхиин Президиумдэ оролсодог. Наталья Ринчинова — ажалай ветеран.
Литература:
1. Шанюшкина Ч.Г. Дети и музыка // Правда Бурятии, 1989, 25 января
2. Шанюшкина Ч.Г. По музыкальным тропинкам // Правда Бурятии, 1991, 29 мая
3. Усович В.А. Единственная! // Бурятия, 2007, 26 янв., с. 7