Зүжэгшэд ба хүгжэмшэд
Бальжинимаев Вячеслав
- Буряадай Гүрэнэй СССР-эй арадай зүжэгшэн Г. Ц. Цыдынжаповай нэрэмжэтэ оперо болон баледэй академическэ театрай зүжэгшэн (дуушан)
Вячеслав Дашинимаевич Бальжинимаев Буряад ороной Мухар-Шэбэрэй аймагта 1948 ондо түрэhэн намтартай. Түрүүн П. И. Чайковскийн нэрэмжэтэ Москвагай гүрэнэй хүгжэм дуунай дээдэ hургуулиин дэргэдэхи дунда мэргэжэлэй хүгжэмэй hургуули, удаань эндэ нэрлэгдэhэн дээдэ hургуулияа 1979 ондо дүүргэhэн байна.
Оюутан ябахадаа, 1977 ондо Ташкентдэ болоhон М. И. Глинкын нэрэмжэтэ дуушадай бүхэзүблэлтын VIII мүрысөөндэ хабаадажа, ерээдүйдэ эгээл ехэ арга боломжотой хабаадагша болохо гэжэ шалгаржа, «Найдал» гэhэн шанда хүртэһэн юм. Хоёр жэлэй удаа Буряадай гүрэнэй оперо болон баледэй академическэ театрай залуу дуушан Таллинда үнгэрhэн энэл мүрысөөндөө илагшадай тоодо орожо шалгарhан байна.
Театрта hаял хүдэлжэ эхилээд байхадаа, Италиин Милан хотын суута «Ла Скала» театрта хоёр шахуу жэлэй туршада мэргэжэлээ дээшэлүүлhэн юм. Иимэ ушар театрай түүхэдэ анха түрүүшынхиеэ болоhон байгаа. Жэлэй туршада hураад байхадань, «Ла Скадада» байн тэрэнэй наhанайнь нүхэр болохо, хожомоо СССР-эй арадай зүжэгшэн боложо тодорхо заяатай Галина Шойдагбаева баhал мэргэжэлээ дээшэлүүлхэеэ ерэһэн юм.
Миланай алдарта театрай агууехэ нэрэ үшөө олон жэлэй туршада тэндэhээ наашаа нэбтэрэн оронхой, зохёохы амидаралаа hануулан hануулан байхал даа.
Вячеслав Бальжинимаев бурханай үршөөһэн ехэ бэлигтэй: нэгэ доро зөөлэншье, гүнзэгышье ирагуу hайхан хоолойтой, тон сэбэр онол аргатай, гүйсэдхэхэ дээдэ хэмжээнэй шадабаритай. Эдэ бүгэдынгөө ашаар дуушан тайзан дээрэ ехэ амжалта туйлаа гэжэ тэмдэглэгдэдэг. Тэрэнэй хабаадаhан оперно зүжэгүүд хотын соёлой ажабайдалда хододоо нилээд hонин үйлэ боложо үгэдэг.
Буряадай академическэ театрай зүжэгүүд соо Вячеслав Бальжинимаев гуша гаран дүрэнүүдые гүйсэдхэhэн юм. Энэ хадаа П. Чайковскийн «Иоланта» соо Водемон, Д. Вердиин «Атилла» соо Форетто, Д. Пуччиниин «Чио-Чио-сан» соо Пинкертон, М. Фроловой «Энхэ-Булад баатар» соо Энхэ, А. Бородинай «Князь Игорь» соо Владимир Игоревич, Пуччиниин «Турандот» соо Калаф, Д. Вердиин «Травиата» соо Альфред, П. Чайковскиин «Евгений Онегин» соо Ленский, Ж. Бизегэй «Кармен» соо Хозе, Масканьиин «Сельская честь» соо Туридду, Д. Пуччиниин «Тоска» соо Каварадосси, Р. Леонкаваллын «Паяцы» соо Канио, М. Мусоргскийн «Борис Годунов» соо Самозванец болон бусад дүрэнүүд.
Хори гаран жэлэй туршада Вячеслав Дашинимаевич Бальжинимаев багшална, тиихэдээ оперно тайзанда дээдэ гарай мэргэжэлтэй, найдамтай дуушадые бэлдэнэ. Зарим шабинарынь багшынгаа хэшээлнүүдые hайнаар хадуужа абаад, hуралсалаа гүрэнэй хүгжэм дуунай дээдэ hургуулинуудта үргэлжэлүүлнэ, тэдэниие нэрлэбэл, Россиин габьяата зүжэгшэд Дамба Занданов Батор Будаев хоёр, оперын дуушан Эдуард Жагбаев. Шабинарайнь зариман дүүргэн сасуугаа театрайнгаа бүридэлдэ бусажа ерэнэ. Тэдэнэй нэгэн Буряад Уласай Гүрэнэй шагналтант Баиржаб Дамбиев.
Оюутан ябахадаа, 1977 ондо Ташкентдэ болоhон М. И. Глинкын нэрэмжэтэ дуушадай бүхэзүблэлтын VIII мүрысөөндэ хабаадажа, ерээдүйдэ эгээл ехэ арга боломжотой хабаадагша болохо гэжэ шалгаржа, «Найдал» гэhэн шанда хүртэһэн юм. Хоёр жэлэй удаа Буряадай гүрэнэй оперо болон баледэй академическэ театрай залуу дуушан Таллинда үнгэрhэн энэл мүрысөөндөө илагшадай тоодо орожо шалгарhан байна.
Театрта hаял хүдэлжэ эхилээд байхадаа, Италиин Милан хотын суута «Ла Скала» театрта хоёр шахуу жэлэй туршада мэргэжэлээ дээшэлүүлhэн юм. Иимэ ушар театрай түүхэдэ анха түрүүшынхиеэ болоhон байгаа. Жэлэй туршада hураад байхадань, «Ла Скадада» байн тэрэнэй наhанайнь нүхэр болохо, хожомоо СССР-эй арадай зүжэгшэн боложо тодорхо заяатай Галина Шойдагбаева баhал мэргэжэлээ дээшэлүүлхэеэ ерэһэн юм.
Миланай алдарта театрай агууехэ нэрэ үшөө олон жэлэй туршада тэндэhээ наашаа нэбтэрэн оронхой, зохёохы амидаралаа hануулан hануулан байхал даа.
Вячеслав Бальжинимаев бурханай үршөөһэн ехэ бэлигтэй: нэгэ доро зөөлэншье, гүнзэгышье ирагуу hайхан хоолойтой, тон сэбэр онол аргатай, гүйсэдхэхэ дээдэ хэмжээнэй шадабаритай. Эдэ бүгэдынгөө ашаар дуушан тайзан дээрэ ехэ амжалта туйлаа гэжэ тэмдэглэгдэдэг. Тэрэнэй хабаадаhан оперно зүжэгүүд хотын соёлой ажабайдалда хододоо нилээд hонин үйлэ боложо үгэдэг.
Буряадай академическэ театрай зүжэгүүд соо Вячеслав Бальжинимаев гуша гаран дүрэнүүдые гүйсэдхэhэн юм. Энэ хадаа П. Чайковскийн «Иоланта» соо Водемон, Д. Вердиин «Атилла» соо Форетто, Д. Пуччиниин «Чио-Чио-сан» соо Пинкертон, М. Фроловой «Энхэ-Булад баатар» соо Энхэ, А. Бородинай «Князь Игорь» соо Владимир Игоревич, Пуччиниин «Турандот» соо Калаф, Д. Вердиин «Травиата» соо Альфред, П. Чайковскиин «Евгений Онегин» соо Ленский, Ж. Бизегэй «Кармен» соо Хозе, Масканьиин «Сельская честь» соо Туридду, Д. Пуччиниин «Тоска» соо Каварадосси, Р. Леонкаваллын «Паяцы» соо Канио, М. Мусоргскийн «Борис Годунов» соо Самозванец болон бусад дүрэнүүд.
Хори гаран жэлэй туршада Вячеслав Дашинимаевич Бальжинимаев багшална, тиихэдээ оперно тайзанда дээдэ гарай мэргэжэлтэй, найдамтай дуушадые бэлдэнэ. Зарим шабинарынь багшынгаа хэшээлнүүдые hайнаар хадуужа абаад, hуралсалаа гүрэнэй хүгжэм дуунай дээдэ hургуулинуудта үргэлжэлүүлнэ, тэдэниие нэрлэбэл, Россиин габьяата зүжэгшэд Дамба Занданов Батор Будаев хоёр, оперын дуушан Эдуард Жагбаев. Шабинарайнь зариман дүүргэн сасуугаа театрайнгаа бүридэлдэ бусажа ерэнэ. Тэдэнэй нэгэн Буряад Уласай Гүрэнэй шагналтант Баиржаб Дамбиев.