Зүүдэн зүнтэй

Ан амитан, шубуу шонхортой холбоотой зүүдэн

3 февраля 2015

2144


Зураг: Зоригто Доржиев

    Һайн тэмдэгүүд: 
    Морин – амжалта гү, али илалта туйлаха. 
    Мориной таха – ехэ олзо олохо, бүхы юумэндэ амжалта туйлаха. 
    Баабгай хаража зүүдэлбэл, хадамда гараха, һамга абаха. 
    Хони хаража зүүдэлбэл, баяжаха. 
    Арсалан, морин, үхэртэ мордоод, хада уула дабажа ябанаб гэжэ зүүдэлбэл, аюулһаа гарасалдаха, дайсаниие дараха. 
    Бөөһэ хаража зүүдэлбэл, алта мүнгэтэй болохот. 
    Аргамжа олобол, хэрэг бүтэсэтэй байха. 
    Луу харабал, гэнтэ баяжалга, шүүбэри.

    Муу тэмдэгүүд: 
    Могой зүүдэндэ оробол, муу һанаһан хүн гү, хэрүүлшэ эхэнэртэй ушарха гэһэн ёро болоно. Могой алажа байнаб гэжэ зүүдэлбэл, дайсанаа дараха. "Могой зүүдэлхэнь муу" [Материалы, 1978, 189 н.]). 
    Хүхы донгодожо байна гэжэ зүүдэлбэл, наһан богони болохо. 
    Эмэ тахяа үзэбэл, хүндэ хүшэр хүдэлмэри хэхэ. 
    Үнэгэн – хүндэ мэхэлүүлхэ. 
    Үхэртэ мүргүүлжэ зүүдэлхэдэ муу. Яхад зондо иимэ зүүдэн баһа муу байна: «зүүдэндэ "буха мүргэбэл — "абасы" (шүдхэр) мүргэнэ" (Попов, 1949, 297 н.). 
    Эбэртэй буха – гэмэлтэхэ. 
    Сохо хараха – үри шэрэдэ орохо. 
    Миисгэй гү, али гүлгэдынь – үнэн сэхэ гэжэ һанадагшье һаатнай, хэзээдэшье мэхэлжэ болохо нүхэртэеэ уулзаха. 
    Нохойдо зуулгабал, хүнэй хараал, үбшэн хүрэхэ. 
    Шоно дайралдабал, дайсантаяа гү, али хардадаг хүнтэеэ уулзахат. 
    Загаһа хахуулидаха – һанаһан хэрэг бүтэхэгүй.


Зураг: Зоригто Доржиев