Дарма Жанаев — Советскэ Союзай баатар

Дарма хүбүүнэй жэлтэйхэн лэ байхада, эжыниинь наһа бараа. Тэрэ 1923 он болотор эсэгынгээ туһалагша байгаа, хони малаа адуулаа, өөрыгөө болбосоруулаа, һураа.

1923 оной декабрь һарада Дарма Буряад-Монголой обком комсомолой дэргэдэхи политкурсада һуража эхилээ. Һуралсалаа түгсэһэнэйнгээ удаа, Дарма 1924-1926 онуудта комсомолой ячейкын секретаряар хүдэлөө, һомоной соведэй гэшүүн байгаа. Тэрэ 1926 ондо рабфакта һурахаяа Эрхүү хото томилогдон ошобо. Һуралсалаа1930 ондо амжалтатайгаар дүүргээд, Дарма Жанаевич Буряад-Монголой Госиздатда редакторай тушаалда ажалда абтаа һэн. Тэрэ 1931 оной эхин багта республикын колхозна һургуулиин захирагшаар томилогдоо һэн. Теэдшье, тэрэ тушаалдаа удаан хүдэлөөгүй, тэрэл жэлэйнгээ август һарада ниислэл Москва хото ошожо, Институт механизации и электрификации сельского хозяйства гэжэ дээдэ һургуулиин оюутан болобо.

Дарма Жанаевич институдээ түгэсөөд, 1938-1941 онуудта инженер-электригээр Улаан-Үдын авиационна заводта хүдэлөө, хожомынь, главна энергетигэй таһагай энергоблогай начальнигаар, заводай электроцехэй начальнигаар ажалаа үргэлжэлүүлээ.
1941 оной декабрь һарада Дарма Жанаевич армида татагдаад, саперна взводай командираар фронт эльгээгдэбэ. Уданшьегүй, буряад командир анха түрүүшынхиеэ байлдаанда оролсобо, һүниин сагта дайсадта дүтэхэнэ оршоһон голой гарасаар сэрэгшэдээрээ минануудые табиба.



Дарма Жанаевые удангүй, 23-дахи мотострелкова бригадын инженерна албанай начальнигаар томилоо. Эрэлхэг зоригтой капитан Жанаев байлдаанай үедэ тон зүб шиидхэбэринүүдые абажа, саг соонь сэрэгшэдээрээ дайсадай минануудые обеорон абахадань, габшагай ябаһан сэрэгшэд урагшатайгаар добтолгоео үргэлжэлүүлдэг һэн. Дарма Жанаевай инженерна абьяас бэлигтэй байһандань, бригадын сэрэгшэд тэрээндэ дуратай һэн. Нээрээшье, тоолохынь аргагүй, Жанаевай ударидалга доро ябаһан сэрэгшэд, минернууд, сапернууд хэды олон сэрэгшэдэй ами наһа абарааб даа. Капитан Жанаевай ударилга доро ябаһан сэрэгшэд саг соонь гол мүрэн гаталха хэрэгсэлнүүдые, блиндажуудые баридаг байгаа. Бригадын сэрэгшэд һайн мэдэгшэ һэн, гварди капитан Жанаевай ударидалга доро мүрэн гаталагдаха байгаа һаа, тон һайнаар, урагшатайгаар гол мүрэн гаталагдаха.

Үсэд зүтхэһэн, шаргуу эсэргүүсэһэн дайсадые — немец фашистнуудые намнан, гурбан тээһээнь бүһэлэн, совет сэрэгшэд Берлин дүтэлжэл ябаба. Нэгэдэхи Украинын фронтын 3-дахи танкова армиин габшагай частиин сэрэгшэд, Шпрее мүрэниие гаталаад, Тельтов мүрэнэй эрьедэ ерэбэ. Габшагай частинуудай сэрэгшэдэй Тельтов голые гаталхадань, капитан Жанаев сэрэгшэдтэеэ гол гаталха хэрэгсэлнүүдые барижа байгаа. Полковник И. Ананьев бэшэһэн байдаг: «Под интенсивным огнем противника Жанаев руководил устройством переправы и добился быстрой переброски всех подразделений бригады на вражеский берег. После того, как бригада форсировала канал капитан Жанаев с саперами приступил к разминированию местности для прохода мотострелков и артиллерии. При разминировании участка 25 апреля 1945 г. получил тяжелое ранение». Гварди капитан Жанаев аюултайгаар шархатажа, ами наһаяа алдаһан юм. Илалтын үдэр хүрэтэр нэгэл хэдыхэн саг үлөөд байгаа.

СССР-эй Верховна соведэй Президиумай зарлигаар1945 оной июниин 26-да гварди капитан Д.Ж Жанаевта Советска Союзай Геройн нэрэ зэргэ олгогдоо.(посмертно). Дарма Жанаевич Жанаевай нэрэ Улаан-Үдын авиационна заводой ажалша хамта олоной дансада хэтэ мүнхэ оруулагданхай юм, заводай амаралтын паркада нэрэнь олгогдонхой, тэндэ дурсалгын хүшөө бодхоогдонхой юм. Ниислэл Улаан-Үдэ хотодо гудамжа, Хори һууринда үхибүүдэй творчествын байшан Дарма Жанаевай нэрэтэй юм. Хэжэнгэ һууринда Жанаевта зорюулагдаһан дурсалгын хүшөө бии, баһал гудамжа нютагай баатарай нэрэтэй юм.