Буряад-монгол ороной мэдээжэ зон
Ойхон аралай дангина
17 августа 2020
1001
«Гэсэриадын дангина» мүрысөөнэй илагша Усть-Орда тойрогой түлөөлэгшэ Ойхон аралай «одохон» Бадаева Лариса бэлиг шадабарияа үзэмжэтэй тодоруулаа.
Буряад арадай гайхамшаг баялиг «Гэсэр» үльгэрэй 1000 жэлдэ зорюулагдаһан Гэсэриадын наадан 1990 онһоо эхилээд, табан жэлэй туршада Агын, Усть-Ордагай тойрогууд ба Буряад республикын дэбисхэр дээгүүр наяржа, арад түмэнэй зүрхэ сэдьхэл һайса долгилуулһан. Түгэсхэлэйнь наадан 1995 ондо Улаан-Үдэ хотодо үргэн хэмжээндэ үнгэрөө. Харагшадые хэзээдэшье һонирхуулдаг сэбэр басагадай мүрысөөн «Гэсэриадын дангина» гэһэн гаршаг доро үнгэржэ, газар газарай 70 гаран дээжэ үхид бэлиг шадабарияа үзэмжэтэй тодоруулаа.
Тэдэнэй дунда Усть-Орда тойрогой түлөөлэгшэ Ойхон аралай «одохон» Бадаева Лариса ана-мана туршалсан, финалда орожо, «харагшадай талархал» (приз зрительских симпатий) гэһэн шанда хүртэһэн габьяатай.
Ойхон аралай дангина
Тэрэнгиин сэсэгтэл ягаан хубсаһатай, урин налгай шарайтай, хүнгэхэн гэшхэдэлтэй, хатарха дуулахадаашье бэрхэ энэ хүүхэн заал соо һууһан ехэнхи зоной һайшаалда хүртэһэниинь гайхалгүй. Лариса өөрөө хэлэхэдээ: «Тус шан намда түрүүшын һууриһаа үлүү сэнтэй байгаа. Юуб гэхэдэ, тэрэ мүрысөөндэ намтай жэшээгүй, одоо бэлэн бүжэгшэн, зүжэгшэн гэхээр басагад хабаадалсаа ха юм. Тиимэһээ энэ шанда хүртэһэмни гайхалтайшье, омогорхомооршье бэлэй».
Лариса 1972 оной апрелиин 7-ной үдэр Эрхүү можын Еланцы (Елга-жалга ганса) гэжэ тосхондо түрэһэн байна. Совхоздоо хонишоноор хүдэлжэ ябаһан ажалша хүдэр, хүхюун дорюун Гаврилова Ольга Марнуевна эжынь 2 хүбүүд ба 4 басагадаа ямаршье хүдэлмэриһөө тунхарихаар бэшээр, түбһэндэ дүйтэйгээр хүмүүжүүлээ. Үхибүүдынь гэртэхи, газаахи ажалаа, һургуулиингаа даабари дүүргээд, сүлөө сагтаа булта ном уншаха дуратайнууд һэн. Лариса багаһаа дуу дуулаха, уран зохёол уншаха һэдэбтэй, тон дуратай номынь Михаил Шолоховой «Судьба человека» («Хүнэй хуби заяан»), харин дуунуудһаа «Жестокий романс» гэжэ кинофильмһээ романс гоёшоогоо: «Эрбээхэй шэнгеэр галай дүлэн тээшэ тэгүүлээб, инагни гэжэ нэрлэмээр дуранай шэдитэ орон руу мэтээр.» Басаган нютагайнгаа дунда һургуулиин удаа Усть-Ордагай медучилищида орожо, оролдосо ехэтэй, һүбэлгэн һонор байһандаа улаан дипломтойгоор дүүргээ. Жэл тухай эмшэлгын газарта хүдэлөөд, хадамда гаража, 1993 ондо хүбүүтэй болоо.
Батор - номо харбагша
Хүбүүнэйнь хоёртой байхада, «Гэсэрэй» 1000 жэлэй ойдо зорюулагдаһан Сурхарбаан үнгэржэ, «Гэсэрэй дангина» мүрысөөнэй гол шандань хүртөөд, Буряад республикада үнгэрхэ түгэсхэлэй наадануудта түлөөлэгдөө.
Ларисада хандажа асуубаб:
— Ши энэ мүрысөөндэ хэр бэлэн байгаабши, түрэлхи хэлэеэ мэдэхэ байгаа гүш?
— Бэлэмби гэхээр бэшэ һэн, угайдһаа буряад хэлэмни һайн бэшэ аад. Оройдоол 2 долоон хоногой туршада бэлдэжэ үрдеэб. Богонихон саг соо хатаржа, дуулажа, үшөө амаршалгын үгэнүүдые буряадаар сээжэлдэжэ һураха гээшэ бэлэн бэшэ һэн. Зүгөөр гүлмэр залуу ябаһандаа айжа түдэгэсэнгүй, энэ ехэ мүрысөөндэ талаан туршаа гээшэб. Яһала урагшатай хабаадажа, финалда ороод, «харагшадай талархал» гэһэн шанда хүртэжэ, ехээр баярлаа һэм.
Гитараар дуулана
Гэсэриадын удаа Лариса зоной дунда Ойхоной дангина («Принцесса Ольхона») гэжэ үндэр нэрэ солотой болоо һэн. Тэрэл жэлдэ Зүүн-Сибириин соёлой академиин оюутан боложо, режиссёрско факультедтэ һуралсаа.
Тиигэжэ гэр бүлөөрөө Улаан-Үдэ ошожо, хамтын байрада байрлаха баатай болоо. 90-ээд онуудаар байдалай хэды хүндэ байбашье, Лариса эжынгээ һургаалаар ямаршье бэрхэшээл дабаха зоригоо зангидан, дээдэ һургуулияа улаан дипломтойгоор түгэсхэжэ, "эстрадын ба театрализованна олониитын һайндэр найруулан табигша«(режиссер эстрады и театрализованных массовых праздников) гэһэн мэргэжэлтэй болоо. Урид һанаатай, гэдэргээ таталдадаггүй, үүсхэл абьяас ехэтэй Лариса республика дотор үнгэргэгдэһэн элдэб мүрысөөнүүдтэ хабаадалсахаяа алдаагүй. Жэшээнь, «Гэрэй һайхан эзэн эхэнэр-99» гэжэ мүрысөөндэ гэр бүлөөрөө хабаадажа, түрүүшын һуури эзэлээ. Тэндэ барюулагдаһан баярай бэшэгтэ «XX зуунжэлэй хотын Алтан хатан (леди) ба энэ дэлхэйн эрхим эжы» гэжэ бэшээтэй байгаа. Энэнииень уншаад энеэхэдэнь, «бү энеэгыш, үнэхөөр тиимэ ха юм» гэлдэжэ, хүбүүдэйнгээ дэмжэхэдэнь, эхэ хүнэй сэдьхэл баясангүй яалайб.
Сергей Манжигеевэй тоглолтын ударидагша
Соёлой академи дүүргэжэ, нютагаа бусамсаарнь, дикторой, сурбалжалагшын, нютагай телевидениин зохёогшын ажалнууд дурадхагдаа. Телеканалда хүдэлһөөр байтарнь, тэрэнь хаагдашаба. 2013 ондо нүхэртэеэ хахасаад, дуратай ажалаашье алдаад байхадаа, Еланцыдаа үлэхэнь асуудалтай боложо, хүбүүдээ абаад, Улаан-Үдэ руу зөөбэ. 4 класс дүүргэһэн Батор хүбүүниинь номо һурша харбаха дуратай, харин Анатолий сэрэгэй албанай удаа хүгжэмэй училищи орожо һуралсаха хүсэлөө мэдүүлээ.
Тиигэжэ наһанай шэнэ шата эхилбэ. Гэр байра, ажал бэдэрэлгэн, ажалда абахабди гэһэн аад, үгэдөө хүрэдэггүй зоноор ушаралга гэхэ мэтэ голхормоор зүйлэй олдобошье, урмаа хухарангүй, арга хургаа бэдэржэ, энэ-тэрэ ажал голонгүй хэжэ ябаа. Хүбүүдээрээ сугтаа, ганса гансаараашье түрэ нара, ойн баяр ба элдэб найр наадануудые хүтэлхэ, дуу шуу дуулаха, гэрэл зураг гаргаха мэтын багаханшье олзоһоо бэшүүрхээгүй. Нэгэ сагта музей шэнжэлэгшын мэргэжэл шудалха хүсэлтэй ябаа, телевидени руу орохоёо юундэшьеб таталдаагүй. Суг һураһан нүхэрэйнгөө ГКЦ-н уран һайханай хүтэлбэрилэгшын ажал дурадхахадань арсаа һэн.
Можын телевиденидэ хүдэлдэг сагта
Бага хүбүүн Баторынь 9 ангида һуралсаха зуураа номо һурша харбажа туршана. Ехэ хүбүүн Анатолий Новосибирскын Глинкын нэрэмжэтэ консерваторидо һуралсана, мүн һуралсалтаяа зэргэ Владивосток хотын Мариинска театрай гол дуушанаар абтажа, бас хоолойгоор дууладаг партинуудые гүйсэдхэжэ үрдинэ. Дундаа эбтэй, зөөлэн хандасатай, сэхэ сэбэр, һайн хүбүүдтэй байһандаа Лариса эжынь баясажа, тэдэнэйнгээ ерээдүйн харгы замай одо заяа үндэртэй байхынь тула оролдожол ябадаг.
Батор Анатолий хүбүүдтэеэ
Улаан-Үдэ анхан зөөжэ ерэһэндээ тэрэ голхороогүй, эндэ олон урид һанаатай, үргэмжэтэй зоноор танилсаа, нүхэсөө. Эб найрамдалай Байшанда үнгэрхэ нэгэ ябуулгада хэншьеб урижа, эндэ «худам монгол бэшэг» гэһэн дугуйланда ябажа, буряад хэлэеэ үзэжэ эхилһэндээ баяртай. Тииһээр Светлана Намсараевна Намжилон танилынь фольклорой «Тоонто» ансамбль тухай хөөрэжэ һонирхуулаад, мүнөө тон дуратайгаар иишэ ябадаг болонхой. 2018 ондо ансамбльтаяа сугтаа Япони ошожо, буряад арадайнгаа дуунуудаар танилсуулжа, һонирхуулжа ерээ.
Даам табилган
Лариса багаһаа ажалда дүршэнхэй, нэгэтэшье гараа һула табяад һуудаггүй, өөртөө нэгэ хүдэлмэри олоод лэ байдаг. Нютагтаа газаагаа сад огород тарижа, өөрынгөө гараар ургуулһан янзын алим жэмэсээр зониие хүндэлхэ дуратай һэн. Тажаранай талаар хонидоо адуулдаг сагаа һанахадань, сэдьхэлдэнь уужам болоходол гэдэг. Ойхондоо байхадаа, соёлой методист Татьяна Николаевна Маркисеевагай зааһаар, сүлөө сагтаа хониной нооһоор, хэды ехэ ажалтайшье һаань, ёлкын нааданхайһаа эхилээд, элдэб гоё эдлэлнүүдые уран гоёор бүтээнэ. Интернед сүлжээндэ гитараяа барижа, инаг дуран, байгаали, дайнай үеын дуунуудые видеоклип болгон табижа, дэлхэйн яһатан бүриин зоной талархал магтаалда хүртэжэ байдаг. Дуу дуулангүй тэрэ байжа шадахагүй, тиин ганса бэедээ энэ бэлигээ баряад байнгүй, олоной һонорто табихань һайшаалтай байна. Мүн һургуулиин үеһөө даам шатар табижа, теннисээр, шатараар аймагай мүрысөөнүүдтэ түрүү һуури эзэлжэ, сана, волейбол, бага сэнэгэй винтовкоор буудалгаар сборно командада орожо, нэгэнтэ бэшэ урдалжа ябаһан хадаа, спортоо мүнөөшье хаянгүй, бэеынгээ тамир тренажёрна заалда һорино, велосипедээр гүйлгэнэ, ябаган харгыдашье гарана. Түнхэнэй Аршаан дээрэхи Пик Любви гэжэ үндэртэ гараһаниинь мартагдахаар бэшэ. Хээрын сэбэр агаарта, түрэл байгаалияа һайхашаан ябахаһаа үлүү жаргал олдохо аал?
Номой санда репортаж хэнэ
-Лариса, та эхэнэр хүнэй жаргал тухай юун гэжэ хэлэхэ байнат?
-Эхэнэр хүн — ами наһанай булаг. Тэрэ нэн түрүүн өөрынгөө онсо үүргые, арюун һайханиие ойлгожо, һаруул туяагаараа хамагые гэрэлтүүлхэ шадалтайб гэжэ этигэхэ ёһотой. Энэ мэдэрэлынь ойронхи зониинь дэмжэжэ,"бэрхэш, зондо туһатай, һайн ажал бүтээбэш" гэхэ мэтэ һайн һайхан магтаалай үгэнүүдээр сэдьхэлынь умдалуулжа, үнэн зүрхэнһөө баяр баясхалангай үгэнүүдые хэлэжэ байлтай. Тиибэлнь, тэрэ бүхыгөөрөө һэргэжэ, доторойнь элшэ хүсэн улам дэгжэхэ ха юм. Хүн намайе сэгнэнэ, би хүндэ туһатайб гэжэ һанахадаа, хэнэйшье досоо һара наран мандаха зэргэтэй.
Ольга Марнуевна эжынь аша зээнэртэеэ
Жэшээнь, би радио, телевиденидэ хүдэлжэ ябахадаа, хэһэн репортаж, фильмнүүдэйнгээ харагшадай һайшаалда хүрэхэдэнь, ехэтэ баясан, хүсэ шадалаа дэмы гаргаагүйб гэжэ урмашаад, улам ехээр оролдожо хүдэлэгшэ һэмби. Тиимэһээ эхэнэр эрэ илгаагүй булта бэе бэеэ шадал соогоо дэмжэн, ханалгатай дулаанаар харилсажа ябабалнай, ажаһуухамнай урматай байха һэн.
Мүнөө үхибүүдээ үндылгөөд, эдеэшэг хаһадаа оронхой, нүхэдэй үнэниие элирүүлэнхэй, хэндэшье зүб буруугаа ойлгуулхаяа һэдэнгүй, наһанай нэгэл дахин үгтэдэгые ойлгоод, бэе сагаа сэгнэн ябаха гээшэ жаргалай ехэ жаргал гэхэ байнаб".
Лариса Бадаевагай хубиин архивһаа гэрэл зурагууд хэрэглэгдэбэ.
Тэдэнэй дунда Усть-Орда тойрогой түлөөлэгшэ Ойхон аралай «одохон» Бадаева Лариса ана-мана туршалсан, финалда орожо, «харагшадай талархал» (приз зрительских симпатий) гэһэн шанда хүртэһэн габьяатай.
Ойхон аралай дангина
Тэрэнгиин сэсэгтэл ягаан хубсаһатай, урин налгай шарайтай, хүнгэхэн гэшхэдэлтэй, хатарха дуулахадаашье бэрхэ энэ хүүхэн заал соо һууһан ехэнхи зоной һайшаалда хүртэһэниинь гайхалгүй. Лариса өөрөө хэлэхэдээ: «Тус шан намда түрүүшын һууриһаа үлүү сэнтэй байгаа. Юуб гэхэдэ, тэрэ мүрысөөндэ намтай жэшээгүй, одоо бэлэн бүжэгшэн, зүжэгшэн гэхээр басагад хабаадалсаа ха юм. Тиимэһээ энэ шанда хүртэһэмни гайхалтайшье, омогорхомооршье бэлэй».
Лариса 1972 оной апрелиин 7-ной үдэр Эрхүү можын Еланцы (Елга-жалга ганса) гэжэ тосхондо түрэһэн байна. Совхоздоо хонишоноор хүдэлжэ ябаһан ажалша хүдэр, хүхюун дорюун Гаврилова Ольга Марнуевна эжынь 2 хүбүүд ба 4 басагадаа ямаршье хүдэлмэриһөө тунхарихаар бэшээр, түбһэндэ дүйтэйгээр хүмүүжүүлээ. Үхибүүдынь гэртэхи, газаахи ажалаа, һургуулиингаа даабари дүүргээд, сүлөө сагтаа булта ном уншаха дуратайнууд һэн. Лариса багаһаа дуу дуулаха, уран зохёол уншаха һэдэбтэй, тон дуратай номынь Михаил Шолоховой «Судьба человека» («Хүнэй хуби заяан»), харин дуунуудһаа «Жестокий романс» гэжэ кинофильмһээ романс гоёшоогоо: «Эрбээхэй шэнгеэр галай дүлэн тээшэ тэгүүлээб, инагни гэжэ нэрлэмээр дуранай шэдитэ орон руу мэтээр.» Басаган нютагайнгаа дунда һургуулиин удаа Усть-Ордагай медучилищида орожо, оролдосо ехэтэй, һүбэлгэн һонор байһандаа улаан дипломтойгоор дүүргээ. Жэл тухай эмшэлгын газарта хүдэлөөд, хадамда гаража, 1993 ондо хүбүүтэй болоо.
Батор - номо харбагша
Хүбүүнэйнь хоёртой байхада, «Гэсэрэй» 1000 жэлэй ойдо зорюулагдаһан Сурхарбаан үнгэржэ, «Гэсэрэй дангина» мүрысөөнэй гол шандань хүртөөд, Буряад республикада үнгэрхэ түгэсхэлэй наадануудта түлөөлэгдөө.
Ларисада хандажа асуубаб:
— Ши энэ мүрысөөндэ хэр бэлэн байгаабши, түрэлхи хэлэеэ мэдэхэ байгаа гүш?
— Бэлэмби гэхээр бэшэ һэн, угайдһаа буряад хэлэмни һайн бэшэ аад. Оройдоол 2 долоон хоногой туршада бэлдэжэ үрдеэб. Богонихон саг соо хатаржа, дуулажа, үшөө амаршалгын үгэнүүдые буряадаар сээжэлдэжэ һураха гээшэ бэлэн бэшэ һэн. Зүгөөр гүлмэр залуу ябаһандаа айжа түдэгэсэнгүй, энэ ехэ мүрысөөндэ талаан туршаа гээшэб. Яһала урагшатай хабаадажа, финалда ороод, «харагшадай талархал» гэһэн шанда хүртэжэ, ехээр баярлаа һэм.
Гитараар дуулана
Гэсэриадын удаа Лариса зоной дунда Ойхоной дангина («Принцесса Ольхона») гэжэ үндэр нэрэ солотой болоо һэн. Тэрэл жэлдэ Зүүн-Сибириин соёлой академиин оюутан боложо, режиссёрско факультедтэ һуралсаа.
Тиигэжэ гэр бүлөөрөө Улаан-Үдэ ошожо, хамтын байрада байрлаха баатай болоо. 90-ээд онуудаар байдалай хэды хүндэ байбашье, Лариса эжынгээ һургаалаар ямаршье бэрхэшээл дабаха зоригоо зангидан, дээдэ һургуулияа улаан дипломтойгоор түгэсхэжэ, "эстрадын ба театрализованна олониитын һайндэр найруулан табигша«(режиссер эстрады и театрализованных массовых праздников) гэһэн мэргэжэлтэй болоо. Урид һанаатай, гэдэргээ таталдадаггүй, үүсхэл абьяас ехэтэй Лариса республика дотор үнгэргэгдэһэн элдэб мүрысөөнүүдтэ хабаадалсахаяа алдаагүй. Жэшээнь, «Гэрэй һайхан эзэн эхэнэр-99» гэжэ мүрысөөндэ гэр бүлөөрөө хабаадажа, түрүүшын һуури эзэлээ. Тэндэ барюулагдаһан баярай бэшэгтэ «XX зуунжэлэй хотын Алтан хатан (леди) ба энэ дэлхэйн эрхим эжы» гэжэ бэшээтэй байгаа. Энэнииень уншаад энеэхэдэнь, «бү энеэгыш, үнэхөөр тиимэ ха юм» гэлдэжэ, хүбүүдэйнгээ дэмжэхэдэнь, эхэ хүнэй сэдьхэл баясангүй яалайб.
Сергей Манжигеевэй тоглолтын ударидагша
Соёлой академи дүүргэжэ, нютагаа бусамсаарнь, дикторой, сурбалжалагшын, нютагай телевидениин зохёогшын ажалнууд дурадхагдаа. Телеканалда хүдэлһөөр байтарнь, тэрэнь хаагдашаба. 2013 ондо нүхэртэеэ хахасаад, дуратай ажалаашье алдаад байхадаа, Еланцыдаа үлэхэнь асуудалтай боложо, хүбүүдээ абаад, Улаан-Үдэ руу зөөбэ. 4 класс дүүргэһэн Батор хүбүүниинь номо һурша харбаха дуратай, харин Анатолий сэрэгэй албанай удаа хүгжэмэй училищи орожо һуралсаха хүсэлөө мэдүүлээ.
Тиигэжэ наһанай шэнэ шата эхилбэ. Гэр байра, ажал бэдэрэлгэн, ажалда абахабди гэһэн аад, үгэдөө хүрэдэггүй зоноор ушаралга гэхэ мэтэ голхормоор зүйлэй олдобошье, урмаа хухарангүй, арга хургаа бэдэржэ, энэ-тэрэ ажал голонгүй хэжэ ябаа. Хүбүүдээрээ сугтаа, ганса гансаараашье түрэ нара, ойн баяр ба элдэб найр наадануудые хүтэлхэ, дуу шуу дуулаха, гэрэл зураг гаргаха мэтын багаханшье олзоһоо бэшүүрхээгүй. Нэгэ сагта музей шэнжэлэгшын мэргэжэл шудалха хүсэлтэй ябаа, телевидени руу орохоёо юундэшьеб таталдаагүй. Суг һураһан нүхэрэйнгөө ГКЦ-н уран һайханай хүтэлбэрилэгшын ажал дурадхахадань арсаа һэн.
Можын телевиденидэ хүдэлдэг сагта
Бага хүбүүн Баторынь 9 ангида һуралсаха зуураа номо һурша харбажа туршана. Ехэ хүбүүн Анатолий Новосибирскын Глинкын нэрэмжэтэ консерваторидо һуралсана, мүн һуралсалтаяа зэргэ Владивосток хотын Мариинска театрай гол дуушанаар абтажа, бас хоолойгоор дууладаг партинуудые гүйсэдхэжэ үрдинэ. Дундаа эбтэй, зөөлэн хандасатай, сэхэ сэбэр, һайн хүбүүдтэй байһандаа Лариса эжынь баясажа, тэдэнэйнгээ ерээдүйн харгы замай одо заяа үндэртэй байхынь тула оролдожол ябадаг.
Батор Анатолий хүбүүдтэеэ
Улаан-Үдэ анхан зөөжэ ерэһэндээ тэрэ голхороогүй, эндэ олон урид һанаатай, үргэмжэтэй зоноор танилсаа, нүхэсөө. Эб найрамдалай Байшанда үнгэрхэ нэгэ ябуулгада хэншьеб урижа, эндэ «худам монгол бэшэг» гэһэн дугуйланда ябажа, буряад хэлэеэ үзэжэ эхилһэндээ баяртай. Тииһээр Светлана Намсараевна Намжилон танилынь фольклорой «Тоонто» ансамбль тухай хөөрэжэ һонирхуулаад, мүнөө тон дуратайгаар иишэ ябадаг болонхой. 2018 ондо ансамбльтаяа сугтаа Япони ошожо, буряад арадайнгаа дуунуудаар танилсуулжа, һонирхуулжа ерээ.
Даам табилган
Лариса багаһаа ажалда дүршэнхэй, нэгэтэшье гараа һула табяад һуудаггүй, өөртөө нэгэ хүдэлмэри олоод лэ байдаг. Нютагтаа газаагаа сад огород тарижа, өөрынгөө гараар ургуулһан янзын алим жэмэсээр зониие хүндэлхэ дуратай һэн. Тажаранай талаар хонидоо адуулдаг сагаа һанахадань, сэдьхэлдэнь уужам болоходол гэдэг. Ойхондоо байхадаа, соёлой методист Татьяна Николаевна Маркисеевагай зааһаар, сүлөө сагтаа хониной нооһоор, хэды ехэ ажалтайшье һаань, ёлкын нааданхайһаа эхилээд, элдэб гоё эдлэлнүүдые уран гоёор бүтээнэ. Интернед сүлжээндэ гитараяа барижа, инаг дуран, байгаали, дайнай үеын дуунуудые видеоклип болгон табижа, дэлхэйн яһатан бүриин зоной талархал магтаалда хүртэжэ байдаг. Дуу дуулангүй тэрэ байжа шадахагүй, тиин ганса бэедээ энэ бэлигээ баряад байнгүй, олоной һонорто табихань һайшаалтай байна. Мүн һургуулиин үеһөө даам шатар табижа, теннисээр, шатараар аймагай мүрысөөнүүдтэ түрүү һуури эзэлжэ, сана, волейбол, бага сэнэгэй винтовкоор буудалгаар сборно командада орожо, нэгэнтэ бэшэ урдалжа ябаһан хадаа, спортоо мүнөөшье хаянгүй, бэеынгээ тамир тренажёрна заалда һорино, велосипедээр гүйлгэнэ, ябаган харгыдашье гарана. Түнхэнэй Аршаан дээрэхи Пик Любви гэжэ үндэртэ гараһаниинь мартагдахаар бэшэ. Хээрын сэбэр агаарта, түрэл байгаалияа һайхашаан ябахаһаа үлүү жаргал олдохо аал?
Номой санда репортаж хэнэ
-Лариса, та эхэнэр хүнэй жаргал тухай юун гэжэ хэлэхэ байнат?
-Эхэнэр хүн — ами наһанай булаг. Тэрэ нэн түрүүн өөрынгөө онсо үүргые, арюун һайханиие ойлгожо, һаруул туяагаараа хамагые гэрэлтүүлхэ шадалтайб гэжэ этигэхэ ёһотой. Энэ мэдэрэлынь ойронхи зониинь дэмжэжэ,"бэрхэш, зондо туһатай, һайн ажал бүтээбэш" гэхэ мэтэ һайн һайхан магтаалай үгэнүүдээр сэдьхэлынь умдалуулжа, үнэн зүрхэнһөө баяр баясхалангай үгэнүүдые хэлэжэ байлтай. Тиибэлнь, тэрэ бүхыгөөрөө һэргэжэ, доторойнь элшэ хүсэн улам дэгжэхэ ха юм. Хүн намайе сэгнэнэ, би хүндэ туһатайб гэжэ һанахадаа, хэнэйшье досоо һара наран мандаха зэргэтэй.
Ольга Марнуевна эжынь аша зээнэртэеэ
Жэшээнь, би радио, телевиденидэ хүдэлжэ ябахадаа, хэһэн репортаж, фильмнүүдэйнгээ харагшадай һайшаалда хүрэхэдэнь, ехэтэ баясан, хүсэ шадалаа дэмы гаргаагүйб гэжэ урмашаад, улам ехээр оролдожо хүдэлэгшэ һэмби. Тиимэһээ эхэнэр эрэ илгаагүй булта бэе бэеэ шадал соогоо дэмжэн, ханалгатай дулаанаар харилсажа ябабалнай, ажаһуухамнай урматай байха һэн.
Мүнөө үхибүүдээ үндылгөөд, эдеэшэг хаһадаа оронхой, нүхэдэй үнэниие элирүүлэнхэй, хэндэшье зүб буруугаа ойлгуулхаяа һэдэнгүй, наһанай нэгэл дахин үгтэдэгые ойлгоод, бэе сагаа сэгнэн ябаха гээшэ жаргалай ехэ жаргал гэхэ байнаб".
Лариса Бадаевагай хубиин архивһаа гэрэл зурагууд хэрэглэгдэбэ.