НА БУРЯТСКОМ

Автор: Цырен-Ханда Дарибазарова

На русском На бурятском

12 июня 2024

Буряад-монгол ороной мэдээжэ зон

187

Чойдак гэбшын тайлбари толи тухай (1898-1972)

XX-дохи зуунжэлэй тэнгээр элитэ лама, гэбшэ һаарамба Чойдак Бадмажапов «Түбэд хэлэнэй тайлбари толи» гэһэн гайхамшаг ажал бүтээһэн. «Чойдак гэбшын» гэгдэһэн толи түбэд хэлэ бэшэгэй урда хойно үзэгдөөгүй баян сан элсүүлээ. Түбэд ороной нютаг бүриин аялгуу бүридхэһэн, соёл түүхэ, эрдэм ухаан гээд элдэб һалбариин үгэнүүдые гүйсэд шэнгээһэн толи. Тус толи 15 жэлэй туршада бэшэгдэн, үргэн дэлисэтэй, дүүрэн удхатай, тодо мэргэн байһаараа дэлхэйе гайхуулжа, зургаа дахин шэнээр хэблэгдээ.

30 августа 2022

Буряад-монгол ороной мэдээжэ зон

12625

Хаанабши, Хара-Хото?

Цогто Бадмажапов: «Хара-Хото олоһоной удаа гэмтэй шэнги болоод үлэһэмни тон гомдолтой».

24 августа 2022

Буряад-монгол ороной мэдээжэ зон

13073

Шэнэхээнэй шэлдэг шүлэгшэ

Хүршэ Хитад ороной эрхэтэн, Шэнэхээнэй мэдээжэ ирагуу найруулагша На. Сэмжэдэй «Харахан нюдэтэ хүннүүгэй үхин» гэһэн уншагшадай һонирхол татама гаршагтай номтой танилсагдаба.

24 августа 2022

Ажал үйлэ

13026

Аргал шэбхын аша ехэ

Байгаали, уларилай алибаа эрхэ байдалда малша, нүүдэлшэ арадууд ажабайдалаа тааруулха аргаяа оложо ядаагүй.

19 июля 2022

Ажал үйлэ

12542

Дээдын заяата түмэршэ, мүнгэшэ дархашуул

Манай угсаатан хэр угһаа табан хушуун малаа үдхэжэ, агнуури эрхилжэ, хэшэг бэлүүрээ шадамараар буйлуулхаһаа гадна ажахыдань тон хэрэгтэй модоор ба түмэрөөр дархалалгые үндэр шатада хүргэжэ шадаа юм гэжэ онсолхоор.

6 июля 2022

Буряад-монгол ороной мэдээжэ зон

10268

«Бадарчин (Пилигрим)-93» ябаган аялал

Саха-Яхадаар ябахадань, Нерюнгриин аймагай Беркакит станцида ойро ажаһууһан Балданов Доржо Балдановичтанай гэр бүлэ гэртээ хонуулһан, туһа хүргэһэн байна.

30 июня 2022

Буряад-монгол ороной мэдээжэ зон

10672

Хандаков багша

Урда зуунжэлнүүдээр үхибүүдтэ, мүн үзэг бэшэггүй бүдүүн зондошье ном заажа ябаһан «арадай багшанарай» тоодо Хяагтын аймагай Должонго (Царам) нютагай Ехэ Нугын һомондо 1882 оной май 12-то түрэһэн Иаким Яковлевич Кондаков (1882-1960)  орохо ёһоороо ороно.

30 июня 2022

Уран зураг

15543

Буряадай угалза, хээ

Дэлхэйн арадууд соо угалза хээ хэрэглэдэггүй арад байхагүй. Бүри эртэ урдын «зэрлиг» хүнүүдэй хээлэһэн тэмдэгүүдһээ эхилээд, зэгсэн (папирус), үйһэн (береста) дээрэхи, зангилаата (узелковое), хабсагай шулуун дээрэхи (петроглифы) гэхэ мэтэ түүхын дурсалгата бэшэгүүд олон

13 июня 2022

Уралиг

3512

Шажан мүргэлдэ хабаатай хүгжэмэй зэмсэгүүд

Талын нүүдэлшэд малайнгаа хэшэг буйлуулан, эдеэ хоол, гэр байдалай хэрэгсэлнүүдые бүтээхэһээ гадна ая дуугаар ажабайдалаа шэмэглэхын тула хүгжэмэй наадхуурнуудые зохёогоо.

8 июня 2022

Буряад хэлэн

9446

Нютаг хэлэнүүдэй толинууд тухай

2017-2022 онуудаар буряадай нютаг хэлэнүүдэй толинууд (словари) хэблэгдэн гаража, олоной һонирхол татаба. Буряад хэлэмнай олон янзын диалектнуудһаа бүридэһэн хэлэн гээшэ ааб даа.

1 июня 2022

Дасан һүмэнүүд, уншалганууд

8721

Үльдэргэдэ монгол бартай "Юм" уншагдаба

Манай Буряад орондо урданай монгол бараар барлаһан будын шажанай ехэ хүлгэн «Юм» судар анханһаа Ивалгын аймагай Хурамша, Бэсүүрэй Харлан, Яруунын Үльдэргэ нютагуудта бии байжа, сагай һэргэлтээр уншагдажа байдаг болонхой.

30 мая 2022

Угсаата арадаймнай алтан һургаалнууд

3595

Зула үргэхэ заншалһаа

Гэртээ бурхадые тахижа, найман тахилай нэгэн болохо зула үргэһэнэй аша буянгаар эхэ хамаг зургаан түрэлтэнэй, тэрэнэй тоодо танай хүсэһэн хүсэл бүхэн бэелхэ болтугай!

28 мая 2022

Хүгжэм

12327

Нар-Оюугай ая дуута оршон

Одоо сагай буряадай урлиг соёлдо дуу хүгжэм зохёогшод тиимэшье олон бэшэ ха. Гэбэшье үе-үе залуу композиторнууд хоёр-нэгээрээ тодордог. Тэдэнэй дундаһаа хатар, кино, зүжэгүүдтэ хүгжэм ба монгол, буряад, ород хэлэн дээрэ дуунуудые зохёодог Нар-Оюу Наранбаатар өөрын өөрсэ найруулгаар соносогшодто танигдаха болонхой.

26 мая 2022

Буряад-монгол ороной мэдээжэ зон

7751

Һасаран Линховоиной эхин харгы

Буряадай агууехэ бас хоолойтой оперно дуушан Лхасаран Лодонович Линховоин тухай мэдэхэгүй хүн Буряад орондо байхагүй.

25 мая 2022

Буряад арадай түүхэһээ

13093

1937 оной бэшэг, данса

Хамалган хашалганай хатуу сагые гэршэлһэн тус тэмдэглэл бэшэһэн хүн — 1937-38 онуудаар арадай дайсан гэжэ гэмнэгдэжэ буудуулһан байна.